Hiện thực lịch sử

Nhận thức lịch sử

Giống nhau

- Đều cho biết về những gì đã diễn ra trong quá khứ

Khác nhau

- Hiện thực lịch sử chỉ có một

- Nhận thức lịch sử rất đa dạng, phong phú (cùng một hiện thực lịch sử nhưng có thể có nhiều nhận thức khác nhau).

- Không thể thay đổi theo thời gian

- Có thể thay đổi theo thời gian

- Tồn tại khách quan, độc lập, ngoài ý muốn của con người

- Mang tính chủ quan và phụ thuộc vào hiện thực lịch sử.

- Hiện thực lịch sử có trước nhận thức lịch sử.

- Nhận thức lịch sử xuất hiện sau hiện thực lịch sử.

Ví dụ

- 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình (Hà Nội), Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc “Tuyên ngôn độc lập” khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa

- Về thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam, đa số quan điểm cho rằng đây là kết quả của sự kết hợp những điều kiện chủ quan và khách quan thuận lợi. 

- Tuy nhiên, cũng có những quan điểm, nhận thức khác về sự kiện này, như một số sử gia phương Tây cho rằng Cách mạng tháng Tám là một cuộc “cách mạng ăn may”…