Chiều cao cây được di truyền theo kiểu tương tác cộng gộp, mỗi gen có 2 alen và các gen phân ly độc lập với nhau. Ở một loài cây, chiều cao cây dao động từ 6 cm đến 36 cm. Người ta tiến hành lai cây cao 6 cm với cây cao 36 cm cho đời con đều cao 21 cm. Ở F2 cây có chiều cao 6 cm chiếm tỉ lệ 1/64. Theo lí thuyết, có bao nhiêu phát biểu sau đây là đúng?

I. Có 3 cặp gen quy định chiều cao cây.

II. F2 có 6 loại kiểu hình khác nhau.

III. Ở F2, tỉ lệ cây cao 11 cm bằng tỉ lệ cây cao 26 cm.

IV. Ở loài này, số phép lai mà kết quả thu được ở đời con có 5 kiểu hình là 33 phép lai khác nhau (không tính đến vai trò của bố và mẹ).

Phương pháp:

- Dựa vào tỉ lệ kiểu hình thân thấp nhất, phân tích tỉ lệ này để rút ra kết luận có bao nhiêu cặp gen chi phối.

- Dùng công thức tính số phép lai, biện luận các TH có thể có.

Cách giải:

(I) đúng: F2 có cây cao 6cm chiếm tỉ lệ 1/64 → F2 có 64 tổ hợp → F1 dị hợp 3 cặp gen quy định cây cao

21cm. Mỗi gen trội làm cây cao thêm 5 cm.

(II) Sai: F2 có 7 loại kiểu hình. 6cm + 5cm là có một kiểu hình khác đến 36cm là cao nhất.

(III) Sai: Tỉ lệ cây cao 11cm ở F2 là $\frac{C_6^1}{2^6}$, còn tỉ lệ cây cao 26cm là $\frac{C_6^4}{2^6}$

(IV) đúng: Để có 5 loại kiểu hình thì phải là phép lai mà ở cả bố và mẹ có tổng 4 cặp gen dị hợp. Như vậy có

2 trường hợp là 1 bên dị hợp 3 cặp gen x 1 bên dị hợp 1 cặp gen và trường hợp cả 2 bên đều dị hợp 2 cặp gen.

Trường hợp 1: 1 bên dị hợp 3 cặp gen có 1 kiểu gen, còn 1 bên dị hợp 1 cặp gen có số kiểu gen là $C_3^1\times 1\times 2\times 2=12$ kiểu gen

→ số phép lai là 1 $\times$ 12 = 12 phép lai.

Trường hợp 2: cả 2 bên đều dị hợp 2 cặp gen. Số kiểu gen dị hợp 2 cặp gen là: $C_3^2\times 1\times 1\times 2=6$

→ Số phép lai giữa 2 cơ thể dị hợp 2 cặp gen là: $6+C_6^2=21$

→ tổng số phép lai là 12 + 21 = 33 phép lai.

Chọn B.