Tác giả, tác phẩm Xa ngắm thác núi Lư
I. Tác giả Lý Bạch
- Lý Bạch (701-762), nhà thơ nổi tiếng Trung Quốc đời Đường, tự Thái Bạch, hiệu Thanh Liên cư sĩ, quê ở Tam Cúc
- Lúc mới năm tuổi, gia đình về định cư ở làng Thanh Liên, huyện Xương Long thuộc Miên Châu (Tứ Xuyên) nên nhà thơ vẫn thường coi Tứ Xuyên là quê hương của mình.
- Từ trẻ, ông đã xa gia đình để đi du lịch, tìm đường lập công danh sự nghiệp. Dẫu muốn góp phần cứu dân giúp đời song ông chưa bao giờ được toại nguyện.
- Lý Bạch được mệnh danh là “tiên thơ”
- Đặc điểm thơ Lý Bạch:
+ Biểu hiện một tâm hồn tự do, hào phóng
+ Hình ảnh thơ thường mang tính chất tươi sáng, kì vĩ
+ Ngôn ngữ tự nhiên mà điêu luyện
+ Ông thường viết rất hay về chiến tranh, thiên nhiên, tình yêu và tình bạn.
II. Tìm hiểu tác phẩm Xa ngắm thác núi Lư
1. Thể loại
- Bài thơ thuộc thể loại: Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.
2. Xuất xứ và hoàn cảnh ra đời
- Bài thơ “Xa ngắm thác núi Lư” (Vọng Lư sơn bộc bố) là một trong số những bài thơ tiêu biểu viết về đề tài thiên nhiên của Lý Bạch.
- Bản dịch thơ Xa ngắm thác núi Lư được Tương Như dịch, in trong cuốn Thơ Đường, tập II, xuất bản năm 1987 bởi Nhà xuất bản văn học.
3. Phương thức biểu đạt
- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết hợp miêu tả.
4. Bố cục bài thơ “Xa ngắm thác núi Lư”
- Phần 1 (câu đầu): Tả núi Hương Lô.
- Phần 2 (ba câu còn lại): Tả thác núi Lư.
5. Giá trị nội dung
- Bài thơ đã miêu tả một cách sinh động vẻ đẹp nhìn từ xa của tác nước chảy từ đỉnh Hương Lô thuộc dãy núi Lư, qua đó, thể hiện tình yêu thiên nhiên đằm thắm và phần nào bộc lộ tính cách mạnh mẽ, hào phóng của tác giả.
6. Giá trị nghệ thuật
- Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt.
- Hình ảnh thơ tráng lệ, huyền ảo.
- Dùng nhiều động từ mạnh, táo bạo, gợi hình, gợi cảm.
- Nghệ thuật so sáng và phóng đại.
- Tả cảnh ngụ tình.
III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Xa ngắm thác núi Lư
1. Tả núi Hương Lô
“Mặt trời chiếu xuống núi Hương Lô, sinh làn khói tía,”
- Vị trí: Đứng từ xa để ngắm cảnh thác nước
⇒ Quan sát một cách bao quát, toàn diện.
- Động từ “sinh”: Nảy nở, sinh ra, qua đó cho ta thấy ánh mặt trời xuất hiện như chủ thể làm cho mọi vật sinh sôi, nảy nở
- Đỉnh núi Hương Lô được miêu tả dưới những tia nắng mặt trời chiếu rọi, làn hơi nước phản quang với ánh mặt trời ấy tạo nên những làn khói màu tím vừa rực rỡ vừa kì ảo, đó chính là nét đặc trưng của đỉnh núi Hương Lô.
⇒ Câu thơ đầu gợi ra cái nền, cái khung cảnh đẹp huyền ảo của cảnh vật.
2. Tả thác núi Lư
“Từ xa thác nhìn thác nước treo như con song trước mặt
Bay chảy thẳng xuống từ ba nghìn thước
Ngỡ là Ngân Hà rơi khỏi chin tầng mây.”
- Động từ “quải” (treo) đã biến cảnh vật từ trạng thái động sang trạng thái tĩnh: nhìn từ xa, đỉnh núi là khói tía mù mịt, chân núi là dòng sông tuôn chảy, khoảng giữa là thác nước treo lơ lửng như giải lụa trắng rủ xuống bất động.
- Với hai động từ “phi”, “lưu” cảnh vật đang từ trạng thái tĩnh lại chuyển sang trạng thái động. Thác nước được miêu tả một cách trực tiếp nhưng qua đó ta lại thấy được thế núi cao và sườn dốc đứng.
- “Tam thiên xích” lag một con số ước lệ, qua đó làm tăng thêm độ nhanh, sức mạnh và thế đổ của dòng thác.
- Phép so sánh, lối nói phóng đại: Thác nước – dải Ngân Hà, qua đó cho thấy sự mạnh mẽ, kì vĩ của thiên nhiên.
⇒ Thác núi Lư hiện lên rất đẹp, kì vĩ và mạnh mẽ. Qua đó, giúp chúng ta cảm nhạn được tình yêu thiên nhiên và phần nào đó tính cách mạnh mẽ, hào phóng của tác giả.
IV. Đọc bài thơ Xa ngắm thác núi Lư
- Phiên âm:
- Dịch nghĩa:
- Dịch thơ:
Xem thêm các tác giả - tác phẩm Ngữ Văn 8 sách Cánh diều hay, chi tiết khác:
Tác giả tác phẩm: Vịnh khoa thi Hương
