Al + NaOH + H2O → NaAlO2 + H2 | Al ra NaAlO2

Phản ứng Al + H₂O + NaOH → NaAlO₂ + H₂↑

1. Phương trình phản ứng Al tác dụng với NaOH 

2Al + 2H₂O + 2NaOH → 2NaAlO₂ + 3H₂↑

2. Tính chất hóa học của nhôm

2.1. Tác dụng với oxi và một số phi kim

4Al + 3O₂→ 2Al₂O₃

Ở điều kiện thường, nhôm phản ứng với oxi tạo thành lớp Al2O3 mỏng bền vững, lớp oxit này bảo vệ đồ vật bằng nhôm, không cho nhôm tác dụng oxi trong không khí, nước.

2Al + 3Cl₂ → 2AlCl₃

2.2. Nhôm tác dụng với axit (HCl, H₂SO₄ loãng,..)

• Tác dụng với axit (HCl, H₂SO₄ loãng,..)

2Al + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂

Chú ý: Nhôm không tác dụng với H₂SO₄ , HNO₃ đặc, nguội

• Tác dụng với axit có tính oxi hóa mạnh như HNO₃ hoặc H₂SO₄ đậm đặc

Al + 4HNO₃→ Al(NO₃)₃ + NO + 2H₂O

Al + 6HNO₃ → Al(NO₃)₃ + 3NO2 + 3H₂O

2Al + 6H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3SO₂ + 6H₂O

2.3. Tác dụng với dung dịch muối của kim loại yếu hơn

AI + 3AgNO₃ → Al(NO₃)₃ + 3Ag

2Al + 3FeSO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3Fe

2.4. Tính chất hóa học riêng của nhôm.

Do lớp oxit nhôm bị hòa tan trong kiềm nên nhôm phản ứng với dung dịch kiềm.

2Al + 2NaOH + 2H₂O  → 2NaAlO₂ + 3H₂↑

2.5. Phản ứng nhiệt nhôm

Phản ứng nhiệt nhôm là phản ứng hóa học toả nhiệt trong đó nhôm là chất khử ở nhiệt độ cao.

Ví dụ nổi bật nhất là phản ứng nhiệt nhôm giữa oxit sắt III và nhôm:

Fe₂O₃+ 2Al → 2Fe + Al₂O₃

Một số phản ứng khác như:

3CuO+ 2Al → Al₂O₃ + 3Cu

8Al + 3Fe₃O₄ → 4Al₂O₃ + 9Fe

3. Phương trình ion rút gọn khi cho Al tác dụng NaOH

Phương trình phân tử

2Al + 2NaOH + 2H₂O  → 2NaAlO₂ + 3H₂↑

Phương trình ion rút gọn:

2Al + 2H₂O + 2OH^- →  2$Al{O_2}^{-}$+ 3H₂

4. Điều kiện phản ứng Al ra NaAlO₂

Nhiệt độ: Từ 400^oC - 500^oC

5. Cách tiến hành phản ứng cho Al tác dụng với NaOH

Cho đồng Al tác dụng với dung dịch bazo NaOH

6. Hiện tượng Hóa học

Kim loại Al tan dần trong dung dịch và xuất hiện bọt khí, khí thoát ra chính là hiđro (H₂).

Bản chất của phản ứng nhôm tác dụng với dung dịch kiềm như sau:Ở điều kiện bình thường nhôm có lớp oxit Al₂O₃ rất mỏng, bền và mịn bảo vệ nhôm nên nhôm không tác dụng với nước. Khi nhôm tiếp xúc với dung dịch kiềm thì lớp oxit Al₂O₃ này sẽ bị kiềm hòa tan, khi đó nhôm không còn màng oxit bảo vệ, nhôm sẽ tác dụng với nước theo phương trình sau:

2Al + 6H₂O → 2Al(OH)₃↓+ 3H₂↑ (1)

Al(OH)₃ tác dụng tiếp với dung dịch kiểm theo phương trình:

Al(OH)₃ + NaOH → NaAlO₂ + H₂O (2)

Vậy phản ứng nhôm tan trong dung dịch kiểm là sự tổng hợp của phương trình (1),(2) và giải phóng khí H₂:

2Al + 2NaOH + 2H₂O → 2NaAlO₂ + 3H₂

7. Bài tập vận dụng liên quan 

Câu 1. Hoà tan hoàn toàn m gam Al trong dung dịch NaOH dư. Sau phản ứng thu được 5,04 lít khí H₂ (đktc). Giá trị của m là

A. 6,075.

B. 4,05.

C. 8,1.

D. 2,025.

Lời giải:

Đáp án: B

Câu 2. Cho 7,8g hỗn hợp X gồm Mg, Al tác dụng với dung dịch NaOH dư thu được 6,72 lít khí H₂ (đktc). Khối lượng của Mg trong hỗn hợp X là:

A. 1,2g     

B. 4,8g    

C. 3,6g                            

D. 2,4g    

Lời giải:

Đáp án: D 

- Chỉ có Al có phản ứng với NaOH

n_H2 = 6,72 : 22,4 = 0,3 mol

            Al + NaOH + H₂O  → NaAlO₂ + 1,5H₂

Mol      0,2                                            0,3

=> m_Mg = m_hh – m_Al = 7,8 – 0,2.27 = 2,4g

Câu 3. Khi cho dung dịch NaOH vào dung dịch FeSO₄ hiện tượng xảy ra là

A. Xuất hiện kết tủa màu trắng xanh

B. Xuất hiện kết tủa màu nâu đỏ

C. Xuất hiện kết tủa màu trắng xanh rồi chuyển sang kết tủa màu nâu đỏ.

D. Xuất hiện kết tủa màu nâu đỏ rồi chuyển sang kết tủa màu trắng xanh

Lời giải:

Đáp án: C

Câu 4. Cho 2,7 gam Al tan hoàn toàn trong dung dịch NaOH, sau phản ứng thu được V lít thoát ra. Giá trị của V ở điều kiện tiêu chuẩn là:

A. 6,72 lít

B. 2,24 lít

C. 3,36 lít

D. 4,48 lít

Lời giải:

Câu 5. Rót 100ml dung dịch NaOH 3,5M vào 100 ml dung dịch AlCl₃ 1M thu được m gam kết tủa. Tính m?

A. 3,9 gam

B. 1,95 gam

C. 7,8 gam

D. 11,7 gam

Lời giải:

Câu 6. Cho các nhận định sau:

(1) Nhôm là kim loại nhẹ, dễ dát mỏng, có tính khử mạnh, dẫn điện, dẫn nhiệt tốt.

(2) Các kim loại kiềm thổ tác dụng được với nước ở điều kiện thường.

(3) Các kim loại kiềm và kiềm thổ được điều chế bằng phương pháp điện phân nóng chảy muối halogen.

(4) Thành phần cacbon trong gang trắng nhiều hơn trong gang xám.

(5) Trong công nghiệp, crom được dùng để sản xuất và bảo vệ thép.

(6) Phèn chua được dùng trong ngành thuộc da, chất cầm màu trong công nghiệp nhuộm vải.

(7) Các kim loại kiềm dễ cháy trong oxi khi đốt, chỉ tạo thành các oxit.

(8) Ở nhiệt độ cao, các kim loại đứng trước H đều khử được H₂O.

Số nhận định đúng là:

A. 3

B. 5

C. 4

D. 6

Lời giải:

Đáp án: C

Câu 7. Nhận định không chính xác về nhôm là:

A. Nhôm là kim loại nhẹ, dễ dát mỏng.

B. Nhôm là kim loại có tính khử tương đối mạnh.

C. Trong công nghiệp, nhôm được điều chế bằng phương pháp điện phân nóng chảy.

D. Nhôm có thể khử được các oxit của kim loại kiềm.

Lời giải:

Đáp án: D

Nhận định không chính xác về nhôm là: Nhôm có thể khử được các oxit của kim loại kiềm.

Câu 8. Cho các nhận định sau, nhận định nào đúng

(1) Nhôm là chất rắn màu trắng, nhẹ, có ánh kim

(2) Nhôm dẫn điện , dẫn nhiệt kém

(3) Nhôm dễ dát mỏng, kéo sợi

(4) Nhôm dẫn nhiệt tốt nên được dùng làm nồi, xoong nấu ăn

(5) Điều chế nhôm bằng phương pháp điện phân nóng chảy

A. (1), (2), (3)

B. (1), (3), (4), (5)

C. (3),(4),(5)

D. (2), (4), (5)

Lời giải:

Câu 9. Hòa tan m gam Al trong dung dịch NaOH dư, thu được 3,36 lít khí H₂ (đktc) duy nhất. Giá trị của m là

A. 5,4.

B. 4,05.

C. 1,35.

D. 2,7.

Lời giải:

Câu 10. Hòa tan m gam hỗn hợp X gồm Al và Na có tỉ lệ mol 1:2 vào nước dư thu được 4,48 lít khí (đktc). Giá trị của m là

A. 5,84.

B. 6,15.

C. 7,30.

D. 3,65.

Lời giải:

Đáp án: A 

Câu 11. Dãy chất nào dưới đây tác dụng với nhôm (dạng bột) là:

A. O₂, dung dịch Ba(OH)₂, dung dịch HCl.

B. Dung dịch Na₂SO₄, dung dịch NaOH, Cl₂

C. H₂, I₂, dung dịch HNO₃ đặc nguội, dung dịch FeCl₃

D. Dung dịch FeCl₃, H₂SO₄ đặc nguội, dung dịch KOH

Lời giải:

Đáp án: A

Câu 12. Dãy các chất nào sau đây khi phản ứng với HNO₃ đặc nóng đều tạo khí:

A. Cu(OH)₂, FeO, C

B. Fe₃O₄, C, FeCl₂

C. Na₂O, FeO, Ba(OH)₂

D. Fe₃O₄, C, Cu(OH)₂

Câu 13. Thí nghiệm nào sau đây có kết tủa sau phản ứng?

A. Cho dung dịch NH₃ đến dư vào dung dịch AlCl₃

B. Cho dung dịch NaOH đến dư vào dung dịch Cr(NO₃)₃

C. Thổi CO₂ đến dư vào dung dịch Ba(OH)₂

D. Cho dung dịch HCl đến dư vào dung dịch NaAlO₂

Lời giải:

Đáp án: A

Câu 14. Cho dung dịch NaOH dư vào dung dịch gồm FeSO₄ và Fe₂(SO₄)₃, thu được kết tủa X. Cho X tác dụng với dung dịch HNO₃ dư, thu được dung dịch chứa muối

A. Fe(NO₃)₂ và NaNO₃.

B. Fe(NO₃)₃ và NaNO₃.

C. Fe(NO₃)₃.

D. Fe(NO₃)₂.

Câu 15. Cho một lá nhôm vào ống nghiệm chứa dung dịch Hg(NO₃)₂, thấy có một lớp thủy ngân bám trên bề mặt nhôm. Hiện tượng tiếp theo quan sát được là:

A. khí hiđro thoát ra mạnh.

B. khí hiđro thoát ra sau đó dừng lại ngay.

C. lá nhôm bốc cháy.

D. lá nhôm tan ngay trong thủy ngân và không có phản ứng.

Lời giải:

Đáp án: A