Bài tập về Thấu kính phân kì
Kiến thức cần nhớ
1. Đặc điểm của thấu kính phân kì
- Thấu kính phân kì được làm bằng vật liệu trong suốt, được giới hạn bởi hai mặt cầu (một trong hai mặt có thể là mặt phẳng). Phần rìa ngoài dày hơn phần chính giữa.
- Kí hiệu thấu kính phân kì được biểu diễn như hình vẽ:
2. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính phân kì
- Mỗi thấu kính đều có trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự.
- Trên hình vẽ ta quy ước gọi:
+ Δ là trục chính của thấu kính.
+ O là quang tâm của thấu kính.
+ F và F’ là tiêu điểm của thấu kính.
+ Khoảng cách OF = OF’ = f gọi là tiêu cự của thấu kính.
3. Đường truyền của một số tia sáng qua thấu kính hội tụ
- Một chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính phân kì cho chùm tia ló có đường kéo dài cắt nhau tại tiêu điểm của thấu kính.
- Đường truyền của một số tia sáng đặc biệt:
+ Tia tới đến quang tâm cho tia ló tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới.
+ Tia tới song song với trục chính cho tia ló kéo dài đi qua tiêu điểm.
Bài tập tự luyện
Bài 1. Hãy tìm cách nhận biết thấu kính hội tụ trong hai loại thấu kính có ở phòng thí nghiệm.
Lời giải chi tiết
Có thể nhận biết thấu kính hội tụ trong hai loại thấu kính có ở phòng thí nghiệm như sau:
- Đưa thấu kính lại gần trang sách. Nếu nhìn qua thấu kính thấy hình ảnh dòng chữ to hơn so với dòng chữ khi không dùng thấu kính thì đó là thấu kính hội tụ.
- Dùng tay nhận biết độ dày phần rìa so với độ dày phần giữa của thấu kính. Nếu thấu kính có phần rìa mỏng hơn thì đó là thấu kính hội tụ.
Bài 2. Độ dày phần rìa so với phần giữa của thấu kính phân kì có gì khác với thấu kính hội tụ?
Lời giải chi tiết
Thấu kính phân kì thường dùng có phần rìa dày hơn phần giữa, ngược lại với thấu kính hội tụ
Bài 3. Chùm tia ló có đặc điểm gì mà người ta gọi thấu kính này là thấu kính phân kì ?
Lời giải chi tiết
Chùm tia tới song song với trục chính đến thấu kính phân kì cho chùm tia ló phân kì. Do đặc điểm này mà người ta gọi đó là thấu kính phân kì
Bài 4. Quan sát lại thí nghiệm trên và cho biết trong ba tia tới thấu kính phân kì, tia nào đi qua thấu kính không bị đổi hướng ? Tìm cách kiểm tra điều này?
Lời giải chi tiết
Trong ba tia sáng truyền qua thấu kính , có một tia cho tia ló truyền thẳng không đối hướng. Tia ở giữa khi qua quang tâm của thấu kính phân kì tiếp tục truyền thẳng.
Dùng thước thẳng để kiểm tra dự đoán.
Bài 5. Quan sát lại thí nghiệm ở hình 44.1 và dự đoán xem, nếu kéo dài các tia ló thì chúng có gặp nhau tại một điểm hay không? Tìm cách kiểm tra lại dự đoán đó.
Lời giải chi tiết
Nếu kéo dài chùm tia ló ở thấu kính phân kì thì chúng sẽ gặp nhau tại một điểm trên trục chính, cùng phía với chùm tia tới. Dùng thước thẳng để kiểm tra dự đoán.
Bài 6. Hãy biểu diễn chùm tia tới và chùm tia ló trong thí nghiệm này trên hình 44.3
Lời giải chi tiết
Bài 7. Hình 44.5 vẽ thấu kính phân kì, quang tâm O. trục chính ∆, hai tiêu điểm F và F', các tia tới 1, 2.
Hãy vẽ tia ló của các tia tới này.
Lời giải chi tiết
+ Tia ló của tia tới I kéo dài đi qua tiêu điểm F.
+ Tia ló của tia tơi 2 qua quang tâm, truyền thẳng không đổi hướng.
Bài 8. Trong tay em có một kính cận thị. Làm thế nào để biết kính đó là thấu kính hội tụ hay phân kì ?
Lời giải chi tiết
Kính cận là thấu kính phân kì. Có thể nhận biết như sau:
+ Phần rìa của thấu kính này dày hơn phần giữa.
+ Đặt thấu kính này gần dòng chữ. Nhìn qua kính thấy ảnh dòng chữ nhỏ hơn so với khi nhìn trực tiếp dòng chữ đó
Xem thêm các dạng bài tập Vật lí hay khác:
70 Bài tập về Quan hệ giữa góc tới và góc khúc xạ (2024) có đáp án chi tiết nhất
70 Bài tập về Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì (2024) có đáp án chi tiết nhất
70 Bài tập về Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ (2024) có đáp án chi tiết nhất
70 Bài tập về Sự tạo ảnh trong máy ảnh (2024) có đáp án chi tiết nhất
