Bài tập về dinh dưỡng nitơ ở thực vật (tiếp theo)

Kiến thức cần nhớ

Nguồn cung cấp Nitơ tự nhiên cho cây

Nitơ là một trong những nguyên tố phổ biến nhất trong tự nhiên, chủ yếu tồn tại trong không khí và trong đất.

	Nitơ trong không khí	Nitơ trong đất
Dạng tồn tại	Chủ yếu tồn tại ở dạng nitơ phân tử. Ngoài ra có ở dạng NO và NO2	Tồn tại ở 2 dạng : nitơ khoáng trong các muối khoáng và nitơ hữu cơ trong xác sinh vật
Đặc điểm	- Cây không hấp thụ được nitơ phân tử - Nitơ phân tử sau khi được các vi sinh vật cố định nitơ chuyển hóa thành NH3 thì cây mới đồng hóa được. - Nitơ ở dạng NO và NO2 trong không khí là độc với thực vật	- Cây chỉ hấp thụ được nitơ khoáng từ đất dưới dạng NH4+ và NO3- - Cây không trực tiếp hấp thụ được nitơ hữu cơ trong xác sinh vật. Nitơ phải được vi sinh vật đất khoáng hóa thành NH4+ và NO3-

Quá trình chuyển hóa và cố định Nitơ trong đất

1. Quá trình chuyển hóa nitơ trong đất

Cây không trực tiếp hấp thụ được nitơ hữu cơ trong xác sinh vật. Nitơ phải trải qua con đường chuyển hóa thành NH₄₊ và NO_3- nhờ hoạt động của các vi sinh vật đất:

Con đường chuyển hóa diễn ra theo 2 giai đoạn:

- Amôn hóa là quá trình chuyển hóa nitơ hữu cơ trong xác thực vật thành amôni (NH₄₊) nhờ vi khuẩn amôn hóa:

- Qúa trình nitrat hóa là quá trình chuyển hóa từ dạng nitơ ôxi hóa (NH₄₊) sang dạng nitơ khử là NO_3- nhờ vi khuẩn nitrat hóa:

Ngoài ra trong đất còn xảy ra quá trình chuyển hóa nitrat thành nitơ phân tử (NO_3- → N₂ ). Quá trình này do các vi sinh vật kị khí thực hiện, diễn ra mạnh khi đất thiếu không khí. Do đó, để ngăn chặn sự mất mát nitơ cần đảm bảo độ thoáng cho đất

2. Quá trình cố định nitơ phân tử

- Quá trình liên kết N₂ với H₂ để hình thành nên NH₃ gọi là quá trình cố định nitơ

- Trong tự nhiên, hoạt động của nhóm vi sinh vật cố định nitơ có vai trò quan trọng trong việc bù đắp lại lượng nitơ của đất đã bị lấy đi.

- Vi sinh vật cố định nitơ gồm 2 nhóm : vi sinh vật sống tự do như vi khuẩn lam và nhóm cộng sinh với thực vật, điển hình là các vi khuẩn thuộc chi Rhizobium tạo nốt sần ở rễ cây họ Đậu.

- Vi khuẩn cố định nitơ có được khả năng như vậy là do nó có enzim nitrôgenaza có khả năng bẻ gẫy liên kết ba bền vững trong N₂ để nitơ liên kết với hiđrô tạo thành amoniac (NH₃). Trong môi trường nước NH₃ chuyển thành NH₄₊.

Phân bón với năng suất cây trồng và môi trường

1. Bón phân hợp lí và năng suất cây trồng

Để cây trồng có năng suất cao cần phải bón phân hợp lí :

- Đúng loại, đủ số lượng và tỉ lệ các thành phần dinh dưỡng

- Đúng nhu cầu của giống, loài cây trồng

- Phù hợp với thời kì sinh trưởng và phát triển của cây (bón lót, bón thúc) cũng như điều kiện đất đai và thời tiết mùa vụ

2. Các phương pháp bón phân

- Bón phân qua rễ (bón vào đất) : Phương pháp bón phân qua rễ dựa vào khả năng của rễ hấp thụ các ion khoáng từ đất. Bón phân qua rễ gồm bón lót trước khi trồng cây và bón thúc sau khi trồng cây.

- Bón phân qua lá : Phương pháp bón phân qua lá là sự hấp thụ các ion khoáng qua khí khổng. Dung dịch phân bón qua lá phải có nồng độ các ion khoáng thấp và chỉ bón phân qua lá khi trời không mưa và nắng không quá gay gắt.

3. Phân bón và môi trường

Khi lượng phân bón vượt quá mức tối ưu, cây sẽ không hấp thụ hết. Dư lượng phân bón sẽ làm xấu tính chất lí hóa của đất. Dư lượng phân bón sẽ bị nước mưa cuốn xuống các thủy vực gây ô nhiễm môi trường nước

Bài tập tự luyện

Câu 1: Cố định nitơ khí quyển là quá trình:

A. Biến nitơ phân tử trong không khí thành các hợp chất giống đạm vô cơ.

B. Biến nitơ phân tử trong không khí thành đạm dễ tiêu trong đất, nhờ can thiệp của con người.

C. Biến nitơ phân tử trong không khí thành nitơ lự do trong đất, nhờ tia lửa điện trong không khí.

D. Biến nitơ phân tử trong không khí thành đạm dễ liêu trong đất, nhờ các loại vi khuân cố định đạm.

Lời giải:

Cố định nitơ là quá trình biến nitơ phân tử trong không khí thành đạm dễ liêu trong đất (liên kết N2 với H2 thành NH3), nhờ các loại vi khuân cố định đạm

Đáp án cần chọn là: D

Câu 2: Công thức biểu thị sự cố định nitơ tư do là

A. N₂ + 3H₂ → 2NH₃

B. 2NH₄⁺ →2O₂ + 8e^- → N₂ + H₂O

C. 2NH₃ → N₂ + 3H₂

D. glucozơ + 2N₂ → axit amin

Lời giải:

Công thức biểu thị sự cố định nitơ tư do là N₂ + 3H₂ → 2NH₃

Đáp án cần chọn là: A

Câu 3: N ≡ N → NH = NH → NH2 – NH2 → 2NH3. 

Đây là sơ đồ thu gọn của quá trình nào sau đây?

A. Cố định nitơ trong cây

B. Cố định nitơ trong khí quyển

C. Đồng hóa NH₃ trong cây

D. Đồng hóa NH₃ trong khí quyển

Lời giải:

Đây là sơ đồ thu gọn của quá trình cố định nitơ trong khí quyển.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 4: Quá trình cố định nitơ khí quyển được tóm tắt:

A. N₂→NO⁻₃→ NH₄⁺

B. N₂→HNO₂→HNO₃→H⁺,NO⁻₃

C. N2NH=NHNH₂2NH₃

D. NO⁻₃→NO⁻₂→NH⁺₄

Lời giải:

Quá trình cố định nitơ khí quyển là quá trình kết hợp H₂ với N₂ tạo thành NH₃.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 5: Điều kiện nào dưới đây không đúng để quá trình cố định nitơ trong khí quyển xảy ra ?

A. Được cung cấp ATP.

B. Có các lực khử mạnh.

C. Thực hiện trong điều kiện hiếu khí.

D. Có sự tham gia của enzim nitrôgenaza.

Lời giải:

Điều kiện không đúng cho quá trình cố định nito là C, quá trình cố định nito diễn ra trong điều kiện kỵ khí.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 6: Trong các điều kiện sau:

(1) Có các lực khử mạnh.

(2) Được cung cấp ATP.

(3) Có sự tham gia của enzim nitrôgenaza.

(4) Thực hiện trong điều kiện hiếu khí.

Những điều kiện cần thiết để quá trình cố định nitơ sinh học xảy ra là:

A. (1), (2) và (3).   

B. (2), (3) và (4).

C. (1), (2) và (4).   

D. (1), (3) và (4).

Lời giải:

Những điều kiện cần thiết để quá trình cố định nitơ sinh học xảy ra là: (1), (2) và (3).   

Đáp án cần chọn là: A

Câu 7: Trong các điều kiện sau, điều kiện nào không cần thiết để quá trình cố định nitơ sinh học xảy ra

A. Có các lực khử mạnh.

B. Được cung cấp ATP.

C. Có sự tham gia của enzim nitrôgenaza.

D. Thực hiện trong điều kiện hiếu khí.

Lời giải:

- Điều kiện để quá trình cố định nitơ diễn ra:

·         Có các lực khử mạnh với thế năng khử cao (NAD, FADP).

·         Được cung cấp năng lượng ATP

·         Có sự tham gia của enzim Nitrogenaza

·         Thực hiện trong điều kiện kị khí

Đáp án cần chọn là: D

Câu 8: Enzim tham gia cố định nitơ phân tử của các vi khuẩn thuộc chi Rhizobium là:

A. Nitrogenaza.

B. Cacboxylaza.

C. Restrictaza.

D. Oxygenaza.

Lời giải:

Enzim tham gia cố định nitơ là nitrogenaza

Đáp án cần chọn là: A

Câu 9: Vi khuẩn có khả năng cố định nitơ khí quyển thành NH4 nhờ:

A. Các loại vi khuẩn này sống kị khí.

B. Lực liên kết giữa N = N yếu

C. Các loại vi khuẩn này giàu ATP.

D. Các loại vi khuẩn này có hệ enzyme nitrogenase

Lời giải:

Các VSV cố định nitơ có enzim nitrogenaza có khả năng bẻ gẫy 3 liên kết trong phân tử N₂ để N liên kết với H tạo ra NH₃. Trong môi trường nước, NH₃ chuyển thành NH₄⁺.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 10: Vi khuẩn Rhizôbium có khả năng cố định đạm vì chúng có enzim

A. amilaza

B. nuclêaza

C. cacboxilaza

D. nitrôgenaza

Lời giải:

Enzim tham gia cố định nitơ là nitrogenaza

Đáp án cần chọn là: D

Câu 11: Cây nào sau đây làm cho đất giàu nitơ:

A. Lúa.

B. Đậu tương.

C. Củ cải.

D. Ngô.

Lời giải:

Nhóm vi sinh vật cố định nitơ có 2 nhóm: sống tự do và cộng sinh trong cây họ đậu.

Đáp án cần chọn là: B

 

Câu 12: Quá trình phân giải prôtêin từ xác động vật, thực vật tạo thành NH3 của các vi sinh vật đất theo các bước sau:

A. Axit amin → pôlipeptit → peptit → prôtêin → NH₃.

B. Prôtêin → pôlipeptit → peptit → axit amin → NH₂ → NH₃.

C. Peptit → pôlipeptit → axit amin → NH₃.

D. Pôlipeptit → prôtêin → peptit → axit amin → NH₃

Lời giải:

Quá trình phân giải prôtêin từ xác động vật, thực vật tạo thành NH₃ của các vi sinh vật đất theo các bước sau: Prôtêin → pôlipeptit → peptit → axit amin → NH₂ → NH₃

Đáp án cần chọn là: B

Câu 13: Xác động thực vật phải trãi qua quá trình biến đổi nào cây mới sử dụng được nguồn nitơ?

A. Quá trình nitrat hóa và phản nitrat hóa.

B. Quá trình amôn hóa và phản nitrat hóa.

C. Quá trình amôn hóa và nitrat hóa.       

D. Quá trình cố định đạm.

Lời giải:

Xác động thực vật phải trãi qua quá trình amôn hóa (tạo NH₄⁺) và nitrat hóa (tạo NO₃^- ) thì cây mới sử dụng được nguồn nitơ.     

Đáp án cần chọn là: C

Câu 14: Nhóm vi khuẩn nào sau đây có khả năng chuyển hóa NO3- → thành N2?

A. Vi khuẩn amôn hóa.

B. Vi khuẩn cố định nitơ.

C. Vi khuẩn nitrat hóa

D. Vi khuẩn phản nitrat hóa

Lời giải:

Nhóm vi khuẩn có khả năng chuyển hóa NO₃^- → thành N₂ là vi khuẩn phản nitrat

Đáp án cần chọn là: D

Câu 15: Vi khuẩn phản nitrat hóa có thể thực hiện giai đoạn nào sau đây ?

A. Chuyển N₂ thành NH₃

B. Chuyển từ NH₄ thành NO₃

C. Từ nitrat thành N₂

D. Chuyển chất hữu cơ thành các chất vô cơ.

Lời giải:

Quá trình phản nitrat hóa: từ nitrat thành N₂ được thực hiện bởi nhóm vi khuẩn phản nitrat hóa

Đáp án cần chọn là: C

Câu 16: Trong các điều kiện sau, điều kiện nào không cần thiết để quá trình cố định nitơ sinh học xảy ra

A. Có các lực khử mạnh.

B. Được cung cấp ATP.

C. Có sự tham gia của enzim nitrôgenaza.

D. Thực hiện trong điều kiện hiếu khí.

Lời giải:

- Điều kiện để quá trình cố định nitơ diễn ra:

• Có các lực khử mạnh với thế năng khử cao (NAD, FADP).
• Được cung cấp năng lượng ATP
• Có sự tham gia của enzim Nitrogenaza
• Thực hiện trong điều kiện kị khí

Đáp án cần chọn là: D

Câu 17: Enzim tham gia cố định nitơ phân tử của các vi khuẩn thuộc chi Rhizobium là:

A. Nitrogenaza.

B. Cacboxylaza.

C. Restrictaza.

D. Oxygenaza.

Lời giải:

Enzim tham gia cố định nitơ là nitrogenaza

Đáp án cần chọn là: A

Câu 18: Vi khuẩn có khả năng cố định nitơ khí quyển thành NH4 nhờ:

A. Các loại vi khuẩn này sống kị khí.

B. Lực liên kết giữa N = N yếu

C. Các loại vi khuẩn này giàu ATP.

D. Các loại vi khuẩn này có hệ enzyme nitrogenase

Lời giải:

Các VSV cố định nitơ có enzim nitrogenaza có khả năng bẻ gẫy 3 liên kết trong phân tử N₂ để N liên kết với H tạo ra NH₃. Trong môi trường nước, NH₃ chuyển thành NH₄⁺.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 19: Vi khuẩn Rhizôbium có khả năng cố định đạm vì chúng có enzim

A. amilaza

B. nuclêaza

C. cacboxilaza

D. nitrôgenaza

Lời giải:

Enzim tham gia cố định nitơ là nitrogenaza

Đáp án cần chọn là: D

Câu 20: Cây nào sau đây làm cho đất giàu nitơ:

A. Lúa.

B. Đậu tương.

C. Củ cải.

D. Ngô.

Lời giải:

Nhóm vi sinh vật cố định nitơ có 2 nhóm: sống tự do và cộng sinh trong cây họ đậu.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 21: Để cải tạo đất người ta thường trồng cây họ đậu vì :

 A. Chúng có vi khuẩn cố định  nitơ cộng sinh ở rễ nên có thể bổ sung đạm cho đất

B. Ít phải chi phí phân bón            

C. Đây là cây ngắn ngày nên nhanh chóng thu hoạch

D. Chúng có vi khuẩn cố định  ni tơ cộng sinh ở rễ nên phát triển tốt trên đất nghèo dinh dưỡng

Lời giải:

Nhóm vi sinh vật cố định nito có 2 nhóm: sống tự do và cộng sinh trong cây họ đậu => có thể bổ sung đạm cho đất

Đáp án cần chọn là: A

Câu 22: Trong các trường hợp sau:

(1) Sự phóng điện trong các cơn giông đã ôxi hóa N2 thành nitrat.

(2) Quá trình cố định nitơ bởi các nhóm vi khuẩn tự do và cộng sinh, cùng với quá trình phân giải các nguồn nitơ hữu cơ trong đất được thực hiện bởi các vi khuẩn đất.

(3) Nguồn nitơ do con người trả lại cho đất sau mỗi vụ thu hoạch bằng phân bón.

(4) Nguồn nitơ trong nham thạch do núi lửa phun.Có bao nhiêu trường hợp không phải là nguồn cung cấp nitrat và amôn tự nhiên?

A. 1

B. 2

C. 3

D. 4

Lời giải:

Nguồn nitơ do con người trả lại cho đất sau mỗi vụ thu hoạch bằng phân bón.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 23: Trong các trường hợp sau: 

(1) Sự phóng điện trong các cơn giông đã ôxi hóa N2 thành nitrat. 

(2) Quá trình cố định nitơ bởi các nhóm vi khuẩn tự do và cộng sinh, cùng với quá trình phân giải các nguồn nitơ hữu cơ trong đất được thực hiện bởi các vi khuẩn đất. 

(3) Nguồn nitơ do con người trả lại cho đất sau mỗi vụ thu hoạch bằng phân bón. 

(4) Nguồn nitơ trong nham thạch do núi lửa phun. 

Có bao nhiêu trường hợp là nguồn cung cấp nitrat và amôn tự nhiên?

A. 1

B. 2

C. 3

D. 4

Lời giải:

(3) là nguồn cung cấp nitrat và amôn có chủ ý của con người

(1), (2), (4) là nguồn cung cấp nitrat và amôn tự nhiên

Đáp án cần chọn là: C

Câu 24: Một trong các biện pháp hữu hiệu nhất để hạn chế xảy ra quá trình chuyển hóa nitrat thành nitơ phân tử (NO3 → N2) là

A. Làm đất kĩ, đất tơi xốp và thoáng. 

B. Bón phân vi lượng thích hợp

C. Giữ độ ẩm vừa phải và thường xuyên cho đất

D. Khử chua cho đất

Lời giải:

Làm đất kĩ, đất tơi xốp và thoáng tạo điều kiện cho oxi xâm nhập vào đất, không tạo môi trường kị khí cho vi khuẩn phản nitrat hoạt động.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 25: Để hạn chế xảy ra quá trình phản nitrat hóa (NO3 → N2), ta cần tạo cho đất

A. Độ ẩm thích hợp.

B. Bón phân vi lượng thích hợp

C. Thoáng khí

D. Khử chua cho đất

Lời giải:

Làm đất kĩ, đất tơi xốp và thoáng tạo điều kiện cho oxi xâm nhập vào đất, không tạo môi trường kị khí cho vi khuẩn phản nitrat hoạt động.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 26: Amôn hóa là quá trình:

A. Biến đổi NO₃^-  thành NH₄⁺

B. Tổng hợp các axit amin.

C. Biến đổi chất hữu cơ thành amôniac

D. Biến đổi NH₄⁺ thành NO₃^-

Lời giải:

Quá trình amôn hóa là quá trình Các axit amin nằm trong các hợp chất mùn, trong xác bã động vật, thực vật sẽ bị vi sinh vật (Vi khuẩn amôn hóa) trong đất phân giải tạo thành NH₄⁺

Đáp án cần chọn là: C

Câu 27: Quá trình amôn hoá xảy ra qua các bước nào sau đây?

A. NO⁻₃→NO⁻₂→NH⁺₄

B. Xác chết sinh vật →NH₃

C. NH⁺₄→NO⁻₂→NO⁻₃

D. NO⁻₂→NO⁻₃→NH⁺₄

Lời giải:

Quá trình amôn hóa là quá trình Các axit amin nằm trong các hợp chất mùn, trong xác bã động vật, thực vật sẽ bị vi sinh vật (Vi khuẩn amôn hóa) trong đất phân giải tạo thành NH₄⁺ theo sơ đồ

Xác chết sinh vật→NH3→NH3.

A là quá trình khử nitrat

C là quá trình nitrat hóa

D không đúng.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 28: Vi khuẩn amôn hóa tham gia vào quá trình chuyển hóa

A. N₂ thành NH₄⁺

B. NH₄⁺ thành NO₃^-

C. vật chất hữu cơ thành NH₄⁺

D. NO₃^-  thành NH₄⁺.

Lời giải:

Vi khuẩn amôn hóa tham gia vào quá trình chuyển hóa vật chất hữu cơ thành NH₄⁺, quá trình này diễn ra trong đất.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 29: Nitơ hữu cơ trong các sinh vật có thể được chuyển hóa thành NH4+ nhờ hoạt động của nhóm vi sinh vật nào sau đây?

A. Vi khuẩn phản nitrat hóa

B. Vi khuẩn cố định nitơ

C. Vi khuẩn nitrit hóa

D. Vi khuẩn amôn hóa

Lời giải:

Nitơ hữu cơ trong các sinh vật có thể được chuyển hóa thành NH₄⁺ nhờ hoạt động của vi khuẩn amôn hóa.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 30: Quan sát hình ảnh sau và cho biết: 

Nhóm vi khuẩn làm nghèo nitơ của đất trồng là:

A. Vi khuẩn cố định nitơ

B. Vi khuẩn amôn

C. Vi khuẩn phản nitrat

D. vi khuẩn nitrat

Lời giải:

Trong điều kiện môi trường đất kị khí, xảy ra quá trình chuyể hóa nitrat thành nitơ phân tử (NO₃^- → N₂) gọi là quá trình phản nitrat hóa NO₃^- + vi khuẩn phản nitrat hóa → N₂

→ Hậu quả: gây mất mát nitơ dinh dưỡng trong đất.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 31: Hoạt động nào sau đây của vi sinh vật làm giảm sút nguồn nitơ trong đất?

 A. Khử nitrat.

B. Chuyển hoá nitrat thành nitơ phân tử.

C. Cố định nitơ

D. Liên kết N₂ và H₂ tạo ra NH₃.

Lời giải:

Hoạt động của vi khuẩn phản nitrat hóa làm chuyển NO₃^- thành N₂ làm nghèo nitơ trong đất

Đáp án cần chọn là: B

Câu 32: Hoạt động của vi khuẩn nào sau đây làm mất nitơ của đất ?

A. Vi khuẩn nitrat hóa

B. Vi khuẩn amôn hóa.

C. Vi khuẩn cố định nitơ

D. Vi khuẩn phản nitrat hóa.

Lời giải:

Hoạt động của vi khuẩn phản nitrat hóa làm chuyển NO₃^- thành N₂ làm mất nitơ trong đất.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 33: Hình dưới đây mô tả chu trình nitơ trong tự nhiên. Các quá trình chuyển hóa nitơ được ký hiệu từ 1 đến 6: 

Có bao nhiêu phát biểu sau đây đúng? 

I. Khi đất có độ pH thấp (pH axit) và thiếu oxi thì quá trình 6 dễ xảy ra. 

II. Quá trình 4 có sự tham gia của các vi khuẩn phân giải. 

III. Quá trình 1 là kết quả của mối quan hệ cộng sinh giữa vi khuẩn và thực vật. 

IV. Quá trình 5 có sự tham gia của vi khuẩn nitrit hóa và vi khuẩn nitrat hóa.

A. 3

B. 2

C. 1

D. 4

Lời giải:

Các quá trình là:

1- cố định nitơ

2- khử nitrat

3- chuyển hoá nitơ trong tự nhiên     

4- phân giải chất hữu cơ

5- nitrat hoá

6- phản nitrat hoá.

M là chất hữu cơ.

I đúng, quá trình phản nitrat diễn ra trong điều kiện thiếu oxi.

II đúng.

III đúng, có sự tham gia của vi khuẩn cố định nitơ, chúng có enzyme nitrogenase

IV đúng.

Đáp án cần chọn là: D

 

Xem thêm các dạng câu hỏi và bài tập liên quan khác:

60 Bài tập về cân bằng nội môi (2024) có đáp án chi tiết nhất

60 Bài tập về tuần hoàn máu (2024) có đáp án chi tiết nhất

60 Bài tập về quang hợp và năng suất cây trồng (2024) có đáp án chi tiết nhất

60 Bài tập về ảnh hưởng của các nhân tố ngoại cảnh đến quang hợp (2024) có đáp án chi tiết nhất

60 Bài tập về thoát hơi nước (2024) có đáp án chi tiết nhất