Tác giả, tác phẩm Chiều sâu của truyện Lão Hạc
I. Tác giả Ngô Văn Giá
- Tên thật: Ngô Văn Giá
- Sinh ngày: 07-05-1959
- Quê: Tân Yên- Bắc Giang
- Là nhà lý luận, phê bình văn học.
- Các tác phẩm và công trình đã công bố:
+ Một khoảng trời văn học (tiểu luận- phê bình) - NXB Giáo dục, 2000
+ Vũ Bằng- bên trời thương nhớ (chuyên luận) - NXB Văn hoá- TT, 2000
+ Vũ Bằng- Mười chín chân dung nhà văn cùng thời (Nghiên cứu, sưu tầm, giới thiệu) - NXB Đại học quốc gia, 2004
+ Đời sống và đời viết (tiểu luận, phê bình-chân dung) - NXB Hội nhà văn, 2005
+ Những biến đổi về giá trị văn hoá ở các làng ven đô Hà Nội trong thời kỳ đổi mới - NXB Chính trị Quốc gia, 2007
+ Viết cùng bạn viết (tiểu luận, phê bình- chân dung) - NXB Hội nhà văn, 2010
+ Người khác và tôi (tiểu luận, phê bình- chân dung) - NXB Hội nhà văn, 2013
+ Giáo trình Sáng tác truyện ngắn - NXB Lao động, 2015
+ Trần gian muôn nỗi (Viết ngắn) - NXB Văn học, 2019
+ Viết khi tâm đắc (Tiểu luận, phê bình, chân dung) - NXB Hội nhà văn, 2020
Và nhiều các đầu sách tham khảo bộ môn văn học danh cho các trường PTTH, CĐ và ĐH.
II. Tìm hiểu tác phẩm Chiều sâu của truyện Lão Hạc
1. Thể loại
Văn bản Chiều sâu của truyện Lão Hạc thuộc thể loại nghị luận văn học.
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác
- Xuất xứ: “ Nhà văn và tác phẩm trong trường phổ thông”, NXB Giáo dục, 1997.
3. Phương thức biểu đạt
Văn bản có phương thức biểu đạt là nghị luận.
4. Bố cục văn bản Chiều sâu của truyện Lão Hạc
- Phần 1: từ đầu đến “…những hệ luỵ của chúng” -> Giới thiệu về Nam Cao và chiều sâu tác phẩm Lão Hạc
- Phần 2: Tiếp theo đến “…các điểm nhìn khác” ->Ý kiến 1 về tác phẩm Lão Hạc.
- Phần 3: Tiếp theo đến “…từ điểm then chốt này” -> Ý kiến 2 về tác phẩm Lão Hạc.
- Phần 4: Còn lại -> Khái quát lại văn bản.
5. Tóm tắt Chiều sâu của truyện Lão Hạc
Văn bản làm nổi bật tinh thần của nhân vật và giá trị nhân đạo cao cả của tác phẩm Lão Hạc thông qua các thông tin: nghệ thuật sáng tác của tác giả, cốt truyện, giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện.
6. Giá trị nội dung
- Văn bản bàn về tinh thần nhân vật, nhân đạo cao cả của tác phẩm Lão Hạc.
7. Giá trị nghệ thuật
- Các bằng chứng đa dạng, cụ thể, sinh động, phong phú.
- Hệ thống lí lẽ, ý kiến rất thuyết phục, xác thực và được trình bày theo một trình tự hợp lí.
III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Chiều sâu của truyện Lão Hạc
1. Luận đề
- Luận đề: Giá trị sâu sắc về tư tưởng và nghệ thuật tiềm ẩn trong tác phẩm Lão Hạc.
- Luận điểm:
+ Luận điểm 1: Nhà văn đã đưa hoạt động giao tiếp (câu chuyện giữa ông giáo và lão Hạc qua hai lần gặp gỡ) trở thành đối tượng nhận thức và mô tả trực tiếp tính cách nhân vật.
+ Luận điểm 2: Thông qua nội dung các cuộc trò chuyện ấy, tác giả đã gián tiếp thể hiện một tình thế lựa chọn của lão Hạc (giữa cái sống và cái chết cùng những hệ luỵ của chúng).
2. Mối quan hệ giữa luận điểm với luận đề trong văn bản
- Luận điểm của phần này gắn bó mật thiết với luận đề, giúp làm sáng tỏ luận đề của văn bản.
2.1 Luận điểm 1
- Lí lẽ và bằng chứng:
|
Lí lẽ |
Bằng chứng |
|
Cách thức trò chuyện đã ẩn tàng nhiều ý nghĩa sâu xa hơn là bản thân những lời trò chuyện |
Nêu ra số lần ông giáo và lão Hạc trò chuyện. Ông giáo là người kể chuyện. |
|
Giấu đến tận cùng số phận nhân vật, thỉnh thoảng hé mở vài cảnh huống gây sự hiểu lầm, rồi cuối cùng giải tỏa sự hiểu lầm ấy là một thành công đặc sắc của nghệ thuật tự sự Nam Cao ở truyện này. |
Phân tích cuộc trò chuyện giữa các nhân vật. |
|
Cái nhìn từ tấm lòng tác giả là mạch chủ đạo, chi phối và liên kết các điểm nhìn khác. |
Phân tích sự thay đổi mạch kể chuyện. |
=> Người viết sử dụng lí lẽ và bằng chứng để làm sáng tỏ các luận điểm chính trong văn bản rất thuyết phục, xác thực và trình bày theo trình tự rất hợp lí. Lí lẽ và bằng chứng được sử dụng ngay sau luận điểm chính mà nhờ đó vấn đề nghị luận được làm sáng rõ hơn.
2.2. Luận điểm 2
- Luận điểm được trình bày trong phần 3 đã đi sâu phân tích hoạt động giao tiếp của các nhân vật, về tình thế lựa chọn của lão Hạc trong truyện (giữa cái sống và cái chết cùng những hệ luỵ của chúng).
- Cách lập luận: Chặt chẽ giúp làm rõ hơn giá trị tư tưởng trong tác phẩm Lão Hạc.
3. Khái quát vấn đề nghị luận
- Vấn đề nghị luận được khẳng định: Truyện Nam Cao không phải là loại truyện giản đơn trong cấu tứ, dựng truyện và triển khai mạch truyện.
- Trình tự phân tích truyện ngắn Lão Hạc trong văn bản này giống với trình tự phân tích bài thơ Cảnh khuya trong văn bản Vẻ đẹp của bài thơ Cảnh khuya.
- “Truyện Lão Hạc thật tự nhiên, dung dị, hấp dẫn và mênh mông buồn. Tài nghệ và tấm lòng của nhà văn Nam Cao một lần nữa, ở đây, lại được kí thác hết mình.”
Xem thêm các tác giả - tác phẩm Ngữ Văn 8 sách Cánh diều hay, chi tiết khác:
Tác giả tác phẩm: Bên bờ Thiên Mạc
Tác giả tác phẩm: Vẻ đẹp của bài thơ Cảnh khuya
Tác giả tác phẩm: Nắng mới, áo đỏ và nụ cười đen nhánh
Tác giả tác phẩm: Lá cờ thêu sáu chữ vàng – tác phẩm không bao giờ cũ dành cho thiếu nhi
