Tác giả, tác phẩm Xe đêm
I. Tác giả Côn-xtan-tin Pau-xtốp-ki
- Côn-xtan-tin Pau-xtốp-ki (1892-1968) là nhà văn Nga nổi tiếng.
- Truyện ngắn của ông mang chất thơ nhẹ nhàng, tinh tế, khơi dậy ở người đọc sự rung cảm trước những vẻ đẹp bình dị, khuất lấp, dễ bị lãng quên trong đời sống
- Một số tác phẩm của ông đã được dịch ra bằng tiếng Việt: Cô gái làm ren (1958), Chiếc nhẫn bằng thép (1973), Một mình với mùa thu (1980), …
II. Tìm hiểu tác phẩm Xe đêm
1. Thể loại
Văn bản thuộc thể loại truyện ngắn
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác
Xe đêm là một trong những truyện ngắn tiêu biểu của Pau-xtốp-ki. Truyện gửi gắm thông điệp về sức mạnh của trí tưởng tượng và ảnh hưởng của nó trong văn chương cũng như trong đời sống
3. Tóm tắt
An-đéc-xen cùng hai hành khách khác là một nhà tu hành, một thiếu phụ đang đi trên chuyến xe đêm từ Va-ni-do đến Vê-rô-ra. Trên đường đi, họ gặp ba cô gái muốn lên xe nhưng không có tiền, An-đéc-xen đã giúp trả tiền cho họ. Trên chuyến xe đó, để góp vui An-đéc-xen đã trò chuyện cùng các cô gái đó, thử tưởng tượng về cuộc sống, tiên đoán về hạnh phúc và tương lai của họ… Các cô gái say sưa lắng nghe. Đoạn trích kể về cuộc đối thoại trên chuyến xe đó.
4. Phương thức biểu đạt
Văn bản có phương thức biểu đạt là tự sự
5. Bố cục
Bố cục văn bản Lá đỏ gồm 2 phần:
- Phần 1 (Từ đầu đến "Những buổi ngày xưa vọng nói về"): Mùa thu đất nước trong hoài niệm của nhà thơ.
- Phần 2 (Còn lại): Hình ảnh đất nước kháng chiến đau thương mà anh hùng tình nghĩa.
6. Giá trị nội dung
Xe đêm là một trong những truyện ngắn tiêu biểu của Pau-xtốp-xki. Truyện gửi gắm thông điệp về sức mạnh của trí tưởng tượng và ảnh hưởng của nó trong văn chương cũng như trong đời sống.
7. Giá trị nghệ thuật
- Chân dung nhân vật An - đéc - xen được hiện lên qua rất nhiều chi tiết chân thực
- Bằng trí tưởng tượng lãng mạn, phong phú, An-đéc-xen đã sáng tạo nên một thế giới huyền bí nhưng vẫn rất gần gũi với con người, với cuộc sống thường ngày
- Sử dụng nhiều yếu tố tưởng tượng, truyện lồng trong truyện tạo nên một câu chuyện không có hồi kết và liên kết đến cuộc sống của mỗi con người là một câu chuyện là mang tới rất nhiều bài học ý nghĩa cho người đọc.
III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Xe đêm
1. Chân dung nhân vật An-đéc-xen
- Chân dung An-đéc-xen trong thực tế và trong tưởng tượng của ông:
+ Trong thực tế, An-đéc-xen là người xấu trai, cao kều, nhút nhát.
+ Trong tưởng tượng, ông luôn hình dung mình là người đẹp trai, trẻ trung, hoạt bát, tự nhận mình “có mái tóc rậm, lượn sóng”, gương mặt “rám nắng”, đôi mắt “lúc nào cũng ánh cười”,…
+ Ông tự nhận mình là một nhà tiên tri, đoán được tương lai và nhìn thấu được bóng tối, cũng xem mình là một hoàng tử bất hạnh như Hăm-lét ⇒ Chi tiết này cho thấy An-đéc-xen có phần tự ti với ngoại hình và thực tế của bản thân, luôn khát khao hướng đến những điều tốt đẹp, theo đuổi sự hoàn mĩ và lãng mạn.
2. Hành động và thái độ của nhân vật An-đéc-xen
a. Hành động trả số tiền còn thiếu cho các cô gái, yêu cầu người lái xe không thô lỗ và lảm nhảm với khách
⇒ Chi tiết này cho thấy An-đéc-xen là người tốt bụng, hào phóng, biết cư xử lịch thiệp và sẵn sàng giúp đỡ người khác.
b. Nhiệt tình trò chuyện với các cô gái, tiên đoán về tương lai của họ
⇒ Chi tiết này cho thấy An-đéc-xen có trí tưởng tượng phong phú, luôn có sẵn các câu chuyện trong đầu, chỉ cần một gợi ý là có thể chắp cánh cho trí tưởng tượng của ông bay xa.
+ Đem đến niềm vui cho cháu bé ở xứ Guýt-len:
⇒ Chi tiết này cho thấy An-đéc-xen là người yêu và hiểu trẻ thơ, biết đem đến niềm vui và hạnh phúc cho trẻ thơ bằng những hành động đầy sáng tao
- Đối với Ni-cô-li-a
+ Cô xinh đẹpp, kiểu diễm, hay cười và thấy tất thảy những gì sống động. Cô có một trái tim nồng nhiệt và sẵn sàng vượt qua muôn vàn khó khăn để cứu người yêu mình khỏi cơn nguy khốn.
+ An-đéc-xen tiên đoan “nếu chẳng may có chuyện gì không lành xảy ra với người yêu của cô, cô sẽ chẳng đắn đo suy nghĩ, lên đường, vượt qua ngàn dặm, qua núi tuyết và sa mạc khô cằn để gặp chàng, cứu chàng khỏi cơn nguy khốn”.
- Với Ma-ri-a
+ Cô sở hữu sắc đẹp mê hồn và mang bản tính kín đáo. Cô giấu kín trong lòng niềm đam mê bừng cháy, số mệnh của cô hoặc rất buồn hoặc là rất hạnh phúc. Sẽ không dễ dàng nhưng chỉ cần kiên trì cô sẽ gặp được người đàn ông xứng đáng của đời mình.
+ An-đéc-xen tiên đoán “cô sẽ gặp được một người xứng đáng với trái tim nhiều mong muốn của cô”, và người đó “tất nhiên phải là một người tuyệt vời”, “có một tâm hồn lớn lao”.
- Với An-na
+ An-đéc-xen không nói về sắc đẹp của An-na
+ An-đéc-xe tiên đoán cô sẽ hạnh phúc với sự bận bịu khi chăm sóc những đứa con và chồng tương lai sẽ “đỡ cô một tay trong việc đó”
⇒ Có thể thấy trong lời tiên tri, An-đéc-xen đã gửi gắm tình cảm đôn hậu, dịu dàng, mong muốn các cô gái đều có tương lai tốt đẹp. Ông mong ước các cô gái mới quen có một cuộc đời hạnh phúc, đặt niềm tin vào cuộc sống, tình cảm mà ông dành cho các cô là sự mến mộ đầy chân thành, tha thiết. Những cô gái xinh đẹp có thể tìm kiếm hạnh phúc cho riêng mình, bởi vẻ đẹp của họ đủ để họ có được hạnh phúc.
⇒ Chính lời tiên tri đẹp đẽ và dịu dàng của ông đã thôi thúc hành động của các cô gái, khích lệ họ đi tìm hạnh phúc cho riêng mình.
3. Thái độ của nhà văn đối với An-đéc-xen
- Quan đoạn trích cho thấy nhà văn đã rất trân trọng tài năng và tâm hồn bay bổng của nhà văn An-đéc-xen
Xem thêm tác giả tác phẩm Ngữ văn 8 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:
Tác giả tác phẩm: Nhà thơ của quê hương làng cảnh Việt Nam
Tác giả tác phẩm: Đọc văn – cuộc chơi tìm ý nghĩa
Tác giả tác phẩm: Nắng mới – sự thành thực của một tâm hồn giàu mơ mộng
Tác giả tác phẩm: Miền châu thổ Sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ
Tác giả tác phẩm: Choáng ngợp và đau đớn những cảnh báo từ loạt phim Hành tinh của chúng ta
