Nghị luận về Tú Uyên gặp Giáng Kiều
Đề bài: Viết một bài văn Nghị luận về Tú Uyên gặp Giáng Kiều
Dàn ý Nghị luận về Tú Uyên gặp Giáng Kiều
1. Mở bài
Giới thiệu đôi nét về tác giả, tác phẩm
- Vũ Quốc Trân nổi tiếng với những tác phẩm đậm chất Nôm, nơi anh thể hiện sự yêu mến và hiểu biết về thiên nhiên và con người.
- Tác phẩm "Bích Câu kì ngộ" không chỉ là một bức tranh đẹp về địa danh và tên tuổi trong kinh thành Thăng Long xưa, mà còn chứa đựng những tâm trạng sâu sắc và đầy ý nghĩa. Qua mỗi chi tiết, từ bức tranh cho đến những cảm xúc của nhân vật, chúng ta như được đưa vào thế giới của Tú Uyên, nơi tưởng chừng chỉ có trong trí tưởng tượng nhưng lại trở nên sống động và thực tế đến không ngờ. Mỗi dấu chấm, mỗi từ ngữ trong "Bích Câu kì ngộ" đều được đặt vào đúng chỗ, tạo nên một luồng hơi thở riêng, một không gian tĩnh lặng nhưng đầy ý nghĩa. Qua câu chuyện của Tú Uyên và Giáng Kiều, chúng ta cảm nhận được những luyến tiếc, những lo âu, và cả niềm hy vọng. Từng dòng thơ là nhưng đóa hoa khoe sắc, là những tia nắng nhẹ nhàng chiếu sáng lên hạnh phúc và đau thương của họ.
2. Thân bài
a.Nỗi nhớ của Tú Uyên dành cho Giáng Kiều:
Mưa hoa khép cánh song hồ
Sớm khuya với bức họa đồ làm đôi tạo
Mâm chung một, đũa thêm hai
Thơ trao dưới nguyệt, rượu mời trước hoa
- Khung cảnh thơ mộng tại đây, với Tú Uyên dựa mình vào bộ sách và tận hưởng không gian yên bình, đắm chìm trong thế giới của người con gái mà anh nhớ mãi.
- Bức tranh, hình ảnh của Giáng Kiều trở thành người bạn đồng hành cùng Tú Uyên trong những khoảnh khắc triền miên của đêm sớm. Anh nhớ nhung Giáng Kiều mỗi khi ngồi đọc sách, trong mỗi khoảnh khắc yên tĩnh khi bầu bạn với bức tranh.
- Mỗi bữa ăn cũng trở nên thú vị với Tú Uyên, vì anh không thể tách mắt khỏi bức tranh. Anh tưởng tượng Giáng Kiều đang ở đó, và từ đó, bài thơ và lời mời rượu của Tú Uyên trở thành biểu hiện của tình yêu và nhớ nhung không ngừng nghỉ.
Tưởng gần thôi lại nghĩ xa
Có khi hình ảnh cũng là phát phu
Êm trời vừa tiết trăng thu
Ngàn sương rắc bạc, lá khô rụng vàng
Chiều thu như gợi tấm thương
Lòng người trông xuống sông Tương mơ hình
- Nỗi nhớ trong Tú Uyên sâu đậm đến mức “phát phu”, như một bản hòa nhạc với cảm xúc đầy uẩn khúc. Mỗi nét vẽ trên bức tranh như cánh hoa bướm mỏng manh, khiến anh cảm thấy như bức tranh không chỉ là bức tranh, mà là hình ảnh của người con gái anh yêu.
- Bức tranh không chỉ là hình ảnh tĩnh lặng, mà còn là khoảnh khắc sống động của thiên nhiên. Trăng thu len lỏi qua từng góc nhỏ, ngàn sương mịt mờ như là hơi thở dịu dàng của người con gái, và lá khô rơi, như những nỗi nhớ rơi rơi mãi không ngừng.
- Buổi chiều nhẹ nhàng, cùng với tiết trời hạ nhiệt, khiến nỗi nhớ trong tâm Tú Uyên trở nên mãnh liệt hơn. Ánh nắng buổi chiều rơi nhẹ nhàng, tô điểm cho bức tranh của anh, làm cho mỗi chi tiết trở nên sống động và sâu lắng hơn.
- Sông Tương, với dòng nước êm đềm và bờ cỏ xanh mướt, trở thành biểu hiện cho sự nhớ nhung không ngừng của Tú Uyên. Sông Tương không chỉ là nơi nước chảy, mà còn là biểu tượng của thời gian trôi qua, như những dòng nhớ nhung không ngừng chảy trong tâm anh.
Từ phen giáp mặt đến giờ
Những là ngày tưởng đêm mơ đã chồn
Ấy ai điểm phấn tô son
Để ai ruột héo, gan mòn vì ai?
- Từ sau cuộc gặp mặt đầy thiêng liêng ấy, suốt cả ngày và đêm, Tú Uyên gắn chặt với ước mơ tương tư đến mức anh như đã trở thành con chồn đêm, mắt mệt mỏi sau bao tháng ngày lặng lẽ.
- Những từ ngày và đêm tạo nên sự đối lập rõ rệt, nhấn mạnh rằng nỗi nhớ trong Tú Uyên không ngừng tồn tại, không bị thời gian mà dập tắt. Trong cả ngày và đêm, anh đắm chìm trong ước mơ, dành cả tâm hồn cho tưởng tượng và hồi ức về người con gái trong tranh.
- "ai" ở đây vừa chỉ con người trong bức tranh, và vừa chỉ Tú Uyên chính mình. Anh đã trở nên một phần của bức tranh, đắm chìm trong hình ảnh và tưởng tượng của mình. Cái nổi nhớ da diết đó là một phần không thể tách rời của tâm hồn Tú Uyên, khiến anh hòa quyện với người con gái và đồng thời đắm chìm trong tình yêu của mình.
Buồng đào nửa bước chẳng rời
Nghìn vàng đổi được trận cười ấy chăng?
Rày xin bẻ khoá cung trăng
Vén mây mở mặt chị Hằng, chút nao!
- Tú Uyên chìm đắm trong nỗi nhớ đến mức quên mất thế giới xung quanh, mọi khía cạnh của cuộc sống bên ngoài trở nên không quan trọng. Anh rơi vào trạng thái tương tư đặc biệt, tách biệt khỏi hiện thực và không rời bỏ căn phòng của mình nửa bước.
- Anh ao ước có thể đổi bằng vàng, bất cứ điều gì, để thu được nụ cười của người con gái trong tranh. Anh sẵn sàng làm mọi điều để thấy nàng vui vẻ, và thậm chí muốn mở khóa cung trăng để chiêm ngưỡng vẻ đẹp hoàn hảo của nàng. Điều này thể hiện tình yêu mãnh liệt và lòng sâu sắc mà Tú Uyên dành cho Giáng Kiều.
b. Cuộc gặp giữa Tú Uyên và Giáng Kiều:
Một khi ra việc trường văn
Trở về đã thấy bát sân sẵn sàng
(...)
Trong tranh sao có bóng người vào ra?
Nhân nhân mày liễu mặt hoa
- Tú Uyên trở về sau giờ học và phát hiện căn nhà đã được sắp đặt với bữa cơm và canh sẵn, điều này gây nảy sinh mối nghi ngờ trong tâm trí anh về sự thay đổi đột ngột và lạ lẫm.
- Sáng hôm sau, anh vờ đi ra khỏi nhà và sau đó quay trở lại một cách bất ngờ. Lúc này, anh bắt gặp người con gái từ bức tranh trong phòng bước ra ngoài
Vội vàng đánh tiếng ra chào
Bên mừng bên lệ, xiết bao là tình
(...)
Trước xin từ biệt cùng nhau
Chữ duyên này trở về sau còn dài”
- Tú Uyên biểu lộ những cảm xúc rối rít và hạnh phúc đến nỗi anh phải rơi nước mắt, thể hiện sự sung sướng và hoàn hảo của cuộc gặp gỡ này.
- Giáng Kiều nói lên một loạt lời đầy duyên dáng và hiền thục. Cô tự nhận mình là một linh vật bồ liễu mỏng manh, một Tiên Thù, vốn là một vị thần có sức mạnh trên trời. Cô nói rằng mối tơ duyên đã kết nối cô và Tú Uyên, tạo nên một mối tình thiêng liêng đã được thượng đế chấp nhận và thông qua sự đồng thuận của trời đất. Cuối cùng, Giáng Kiều biểu lộ tấm lòng trung thành và mạnh mẽ, với một trái tim chắc chắn và đáng tin cậy.
=> Cuộc gặp gỡ và đối thoại giữa Tú Uyên và Giáng Kiều cho thấy tình yêu của cả hai và tôn vinh vẻ đẹp tinh thần, phẩm chất thanh cao, sự hiền hậu và trung thành của Giáng Kiều.
c. Khung cảnh hạnh phúc của Tú Uyên và Giáng Kiều:
Thảo am thoắt đã đổi ra lâu đài
Tường quang sáng một góc trời
(...)
Đong đưa khoe thắm đua vàng
Vũ y thấp thoáng, Nghê thường thiết tha
Giáng Kiều sử dụng phép tiên để thay đổi khung cảnh nhà Tú Uyên, biến căn nhà bình thường thành một lâu đài lộng lẫy được làm từ lều cỏ, với ánh sáng sáng rọi chiếu sáng khắp nơi. Bầu không khí tại nhà Tú Uyên trở nên lịch lãm và thanh tao, tất cả mọi người đều trở nên tươi tắn và quý phái.
3. Kết bài
Khẳng định giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của tác phẩm.
- Nội dung: Đoạn trích này thể hiện sự tuyệt đẹp của tình yêu giữa Tú Uyên và Giáng Kiều, đồng thời tôn vinh tình yêu son sắt và trung thành của họ. Tác giả cũng truyền đạt thông điệp về hy vọng thoát khỏi thế giới xung quanh, và thể hiện thái độ phê phán về xã hội hiện tại.
- Nghệ thuật:
- Đoạn trích sử dụng thể thơ lục bát truyền thống.
- Truyện thơ Nôm có sự giàu có từ điển cố và các điển tích phong phú.
- Sử dụng ngôn ngữ và hình ảnh tượng trưng thể hiện rất rõ sự thần bí và tuyệt đẹp trong tình yêu của Tú Uyên và Giáng Kiều.
- Sử dụng câu hỏi tu từ và các từ láy để tạo nên sự huyền bí và lãng mạn.
Một số bài văn mẫu hay
Nghị luận về Tú Uyên gặp Giáng Kiều
“Bích Câu kì ngộ” của Vũ Quốc Trân là truyện Nôm xuất sắc của nền văn học Việt Nam. Câu chuyện kể về một chàng thư sinh tên là Trần tú Quyên gặp nàng Giáng Kiều ở đất Bích Câu và cùng nhau se sợi tơ duyên hạnh phúc. Đoạn trích “Tú Uyên gặp dáng kiều” nói về hoàn cảnh khiến chàng và nàng gặp nhau rồi kết duyên đôi lứa.
Câu thơ đầu đã cho người đọc cảm nhận được gia cảnh nghèo khó của chàng thư sinh Trần Tú Uyên.
Mưa hoa khép cánh song hồ
Cuộc đời thật nghiệt ngã với chàng khi cha mẹ chàng mất sớm, chàng một mình lủi thủi với căn nhà giữa hồ Bích Cầu, ngày đêm miệt mài đèn sách. Trong dịp dạo chơi xuân, tình cờ chàng trông thấy một người con gái xinh đẹp như tiên nữ giáng trần, chàng liền dõi theo sau được một quãng thì nàng biến mất không rõ tung tích. Từ đó, chàng ôm tương tư mà ngày đêm nhung nhớ.
Sớm khuya với bức họa đồ làm đôi
Mâm chung một, đũa thêm hai
Thơ trao dưới nguyệt, rượu mời trước hoa
...
Cho hay tình cũng là chung
Khách tiên chưa dễ qua vòng ái ân!
Tác giả miêu tả nỗi nhớ của chàng như “sông Tương mơ hình”, sông Tương là nơi hai bà Nga Hoàng và Nữ Anh đã khóc thương chồng, nay đó là nơi trĩu nặng tương tư của nhân vật. Rồi một ngày, Tú Uyên mua được một bức tranh nàng thiếu nữ với nét đẹp tựa như người chàng đang thương nhớ, chàng mua về treo trong nhà để “sớm khuya” ôm mộng. Chàng nghĩ về người thiếu nữ ấy đến nỗi ngỡ người trong tranh “phát phu”, tưởng tượng người thiếu nữ trong tranh là người thật. Chàng ôm nhung nhớ đến “chồn” cả người, chồn ở đây có nghĩa là ốm yếu, không còn cử động được, chàng nhớ nàng đến mất ăn mất ngủ. Đến nỗi chàng còn ao ước “bẻ khóa cung trăng” để thấy được “chị Hằng” mà chàng ngày êm mộng mị. Có thể thấy nối niềm tương tư, tình cảm của chàng thật sâu nặng giống như xuân Diệu đã từng viết bài thơ “Vấn vương”:
Anh chả hiểu vì sao vấn vương
Năm năm, như mấy chục năm trường
Vẫn là mắt mấy, làn môi ấy
Anh hãy còn thương, chẳng hết thương.
Một quãng thời gian sau, một hôm Tú Uyên bận công việc ở trường trở về nhà trời đã muộn thì thấy cơm nước được dọn sẵn. Không khỏi thắc mắc, chàng quyết định rình xem người bấy lâu nay chăm sóc, phục vụ bữa cơm miếng nước cho chàng là ai:
Một khi ra việc trường văn
Trở về đã thấy bát trân sẵn sàng
So xem phong vị khác thường
Mùi hoa sực nức, mùi hương ngọt ngào
Bếp trời sẵn đó hay sao?
Của đâu thấy lạ, lòng nào chẳng nghi!
Cơm canh tiếp đón không chỉ là cơm canh bình thường mà đầy đủ, sung túc như “bát trân”. Bát trên là mâm cơm với 6 món ăn quý giá, chàng không tin vào mắt mình, chắc hẳn chỉ có “bếp trời” mới làm được như vậy. Chàng quyết định rình một phen thì thấy một nàng thiếu nữ từ trong tranh bước ra:
Sáng mai cứ buổi ra đi
Liệu chừng thoắt trở lại về thử coi
Trong tranh sao có bóng người vào ra?
...
Nàng rằng: “Bồ liễu phận thường
Vì mang má phấn nên vương tơ điều
Vốn xưa thiếp khách thanh tiêu
Tiên Thù là hiệu, Giáng Kiều là tên
Thỏa nỗi nhớ mong khi gặp được người trong mộng, mắt chàng rưng rưng “bên mừng bên lệ” thổ lộ tình cảm bấy lâu nay với thiếu nữ. Người tiên nữ e thẹn, ngại ngùng tự xưng là tiên nữ Giáng Kiều, vốn là người cõi tiên, vì có tiền duyên với chàng nên hạ phàm xuống đất:
Ba sinh đã nặng vì duyên
Đem thân liễu yếu kết nguyền đào thơ
Nhân duyên đã định từ xưa
Tơ trăng xe đến bây giờ mới thân
...
Đã rằng: tác hợp duyên trời
Làm chi cho bận lòng người lắm nao!
“Ba sinh” ở đây chính là mối nhân duyên tiền kiếp của chàng và nàng. Mối nhân duyên vợ chồng đến bây giờ mới được “tơ trăng” nhờ ân đức của “tiên quân”, nên nàng ngỏ ý nguyện một lòng “tấm son” cùng chàng se mối nhân duyên này:
Nàng rằng: “Xin quyết gieo cầu”
Tấm son thề với trên đầu xanh xanh
Từ đó hai vợ chồng chung sống hạnh phúc, thấu hiểu nhau. Chim yến oanh bay theo từng đàn chúc phúc cho đôi trai tài gái sắc, trăng thanh, hoa nở mừng cho mối lương duyên này. Nàng hoa phép ra lâu đài nguy nga, lộng lẫy có đầy đủ kẻ hầu người hạ. Thiên thời địa lợi nhân hòa chung vui với đôi vợ chồng, “Vũ y”, Nghê thường” hay chính là quần áo, xiêm y lả lướt, thiết tha.
...
Đong đưa khoe thắm đua vàng
Vũ y thấp thoáng, Nghê thường thiết tha.
Đoạn trích “Tú Uyên gặp Giáng Kiều” mang âm hưởng dân tộc rõ nét, bút pháp nghệ thuật tài tình trong xây dựng hình tượng nhân vật khi kết hợp tả cảnh với tả tình. Tác phẩm được viết bằng chữ Hán mang nét mộng tưởng hoang đường về tình yêu. Ẩn chứa trong đó là tâm nguyện của tác giả về một vấn đề len lỏi trong xã hội. Đó là cái nhìn phê phán của tác giả về một xã hội loạn lạc, khó khăn, khiến con người ta muốn thoát ly khỏi thế giới thực tại. Mặt khác, tác phẩm cũng hướng cho con người giải tỏa, cải cách tâm hồn thoát khỏi Nho giáo, tiến đến Phật giáo và Đạo giáo.
Xem thêm các bài văn mẫu 11 - Chân trời sáng tạo hay khác:
Nghị luận về Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga
Giới thiệu truyện, thơ hoặc bài hát
Chia sẻ câu chuyện về sự chia li và khát vọng đoàn tụ trong cuộc sống
Nghị luận phân tích giá trị đặc sắc của một truyện thơ hay bài hát mà bạn yêu thích
