Video: Dấu hiệu tắc vòi trứng
Phụ nữ bị tắc vòi trứng dù có bất kỳ triệu chứng nào hay không đều là tình trạng bất thường cần can thiệp. Nhiều phụ nữ cho rằng nếu họ có kinh nguyệt đều đặn thì khả năng sinh sản của họ vẫn ổn, nhưng điều này không phải lúc nào cũng đúng.
Mỗi tháng khi rụng trứng, trứng được phóng thích từ một trong các buồng trứng, đi qua ống dẫn trứng và vào buồng tử cung. Tinh trùng cũng cần bơi từ cổ tử cung, qua tử cung và qua các ống dẫn trứng để đến gặp trứng. Quá trình thụ tinh thường diễn ra trong khi trứng di chuyển trong ống dẫn trứng.
Nếu một hoặc cả hai ống dẫn trứng bị tắc, trứng không thể đến tử cung và tinh trùng không thể gặp trứng gây cản trở quá trình thụ tinh và mang thai. Cũng có thể ống không bị tắc hoàn toàn mà chỉ bị tắc một phần. Điều này có thể làm tăng nguy cơ mang thai trong ống dẫn trứng hoặc chửa ngoài tử cung.
Triệu chứng của tắc vòi trứng
Không giống như hiện tượng rụng trứng có thể gây ra biến đổi rõ rệt lên chu kỳ kinh nguyệt, tắc vòi trứng hiếm khi gây ra các triệu chứng. Biểu hiện đầu tiên của tắc vòi trứng là vô sinh. Nếu bạn không có thai sau một năm cố gắng (hoặc sau sáu tháng, nếu bạn 35 tuổi trở lên), bác sĩ sẽ chỉ định chụp X-quang phụ khoa để kiểm tra tình trạng vòi trứng, cùng với các xét nghiệm khác đánh giá khả năng sinh sản.
Một bệnh khác của vòi trứng cũng gây đau bụng dưới và tiết dịch âm đạo bất thường được gọi là hydrosalpinx (ứ nước vòi trứng do tắc). Hydrosalpinx là khi tắc nghẽn làm giãn ống dẫn trứng (tăng đường kính) và lòng ống chứa đầy chất dịch. Chất dịch này ngăn cản trứng và tinh trùng thụ tinh gây vô sinh.
Tuy nhiên, một số nguyên nhân gây tắc ống dẫn trứng có thể có các triệu chứng riêng. Ví dụ, lạc nội mạc tử cung và bệnh viêm nhiễm vùng chậu (PID) có thể gây ra máu bất thường và đau khi quan hệ.
Các triệu chứng của viêm nhiễm vùng chậu:
- Đau vùng tiểu khung
- Đau khi quan hệ tình dục
- Tiết dịch âm đạo có mùi hôi
- Sốt (trong trường hợp cấp tính)
- Buồn nôn và nôn
- Đau bụng dưới hoặc vùng chậu nghiêm trọng (trong trường hợp cấp tính)
Nhiễm trùng vùng tiểu khung cấp tính có thể đe dọa tính mạng. Nếu bạn bị sốt cao hoặc đau bụng dữ dội, hãy gọi cho bác sĩ ngay hoặc đi khám cấp cứu gần nhất.
Nguyên nhân tắc vòi trứng
Nguyên nhân phổ biến nhất của tắc vòi trứng là nhiễm trùng. Bệnh viêm nhiễm vùng chậu là biến chứng của bệnh lây truyền qua đường tình dục (STDs), nhưng không phải tất cả các bệnh nhiễm trùng vùng chậu đều liên quan đến STDs. Ngoài ra, ngay cả khi điều trị khỏi nhiễm trùng vùng tiểu khung, tiền sử nhiễm trùng vùng chậu sẽ làm tăng nguy cơ bị tắc ống dẫn trứng sau này.
Các nguyên nhân tiềm ẩn khác gây tắc ống dẫn trứng bao gồm:
- Hiện tại hoặc tiền sử nhiễm bệnh lây truyền qua đường tình dục, cụ thể là chlamydia hoặc bệnh lậu
- Tiền sử nhiễm trùng tử cung do phá thai hoặc sẩy thai
- Tiền sử viêm ruột thừa bị vỡ
- Tiền sử phẫu thuật bụng
- Tiền sẻ chửa ngoài tử cung
- Tiền sử phẫu thuật trước đó liên quan đến ống dẫn trứng, bao gồm cả thắt ống dẫn trứng
- Lạc nội mạc tử cung
Chẩn đoán tắc vòi trứng
Hình ảnh giải phẫu cơ quan sinh dục nữ. Nguồn: Bệnh viện Thu CúcTắc vòi trứng thường được chẩn đoán bằng một thăm dò chức năng chuyên biệt được gọi là chụp vòi trứng, hoặc HSG. HSG là một trong những xét nghiệm thăm dò chức năng cơ bản được chỉ định cho mọi cặp vợ chồng đang gặp khó khăn trong việc thụ thai. Trong thăm dò này, bác sĩ bơm thuốc cản quang qua cổ tử cung bằng một ống nhỏ, và chụp X-quang vùng xương chậu.
Bình thường, thuốc cản quang sẽ đi qua tử cung và ống dẫn trứng, tràn ra ngoài xung quanh buồng trứng rồi vào khoang chậu. Nếu thuốc cản quang không đi qua được vòi trứng, đó có thể là tắc vòi trứng.
Điều quan trọng cần biết là 15% phụ nữ có "dương tính giả", nghĩa là thuốc cản quang không vượt qua được tử cung và vào ống dẫn trứng. Sự tắc nghẽn dường như nằm ngay tại vị trí giữa ống dẫn trứng và tử cung gặp nhau. Nếu điều này xảy ra, bác sĩ có thể chụp lại vòi trứng vào lần khác hoặc chỉ định một xét nghiệm khác để đánh giá.
Các xét nghiệm khác có thể được chỉ định bao gồm siêu âm, phẫu thuật nội soi thăm dò hoặc nội soi tử cung (đưa một camera nhỏ qua cổ tử cung để quan sát tử cung). Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm máu để kiểm tra sự hiện diện của các kháng thể chlamydia giúp phát hiện nhiễm trùng trước đó hoặc trong hiện tại
Điều trị tắc vòi trứng
Hình: Vòi trứng. Nguồn: Egg Donation FriendsNếu bạn vẫn còn một bên vòi trứng thông suốt và khỏe mạnh, bạn có thể thụ thai mà không cần hỗ trợ sinh sản nhiều. Bác sĩ có thể cho bạn dùng thuốc hỗ trợ sinh sản để tăng khả năng rụng trứng cho một bên còn bình thường. Tuy nhiên, đối với tắc hai bên vòi trứng thì đây không phải là một lựa chọn hiệu quả.
Phẫu thuật nội soi
Trong một số trường hợp, phẫu thuật nội soi có thể mở thông các ống dẫn trứng bị tắc hoặc loại bỏ các mô sẹo. Nhưng phương pháp điều trị này không phải lúc nào cũng hiệu quả. Cơ hội thành công phụ thuộc vào độ tuổi của bệnh nhân (càng trẻ càng tốt), tình trạng tắc nghẽn và nguyên nhân tắc nghẽn ra sao. Nếu chỉ dính và tắc một phần giữa vòi trứng và buồng trứng thì khả năng có thai sau mổ là rất tốt.
Nếu bạn bị tắc một ống dẫn trứng khỏe mạnh, bạn có 20% đến 40% khả năng mang thai sau khi phẫu thuật.
Nguy cơ chửa ngoài tử cung sẽ cao hơn sau khi phẫu thuật điều trị tắc ống dẫn trứng. Bác sĩ theo dõi chặt chẽ nếu bạn có thai trở lại và sẵn sàng giúp bạn chọn lựa phương án tối ưu nhất có thể.
Tuy nhiên, phẫu thuật sửa chữa không phải lúc nào cũng là lựa chọn tốt nhất. Trong một số trường hợp, có thể cần can thiệp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Các tình huống có thể lựa chọn phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) như: Sẹo lớn gây tắc vòi trứng, lạc nội mạc tử cung từ trung bình đến nặng, hoặc vô sinh do yếu tố nam từ trung bình đến nặng. Bác sĩ có thể giúp bạn cân nhắc xem liệu phẫu thuật sửa chữa tốt hơn hay chuyển qua điều trị IVF sẽ tốt nhất trong trường hợp của bạn.
Thụ tinh trong ống nghiệm
Trước khi can thiệp bằng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), nếu phẫu thuật sửa chữa không hiệu quả hoặc không phải là một lựa chọn, phụ nữ bị tắc vòi trứng không có lựa chọn nào để mang thai, thì việc sử dụng IVF là một lựa chọn tốt để thụ thai.
Điều trị thụ tinh ống nghiệm bao gồm dùng thuốc hỗ trợ sinh sản để kích thích buồng trứng. Sau đó, sử dụng kim xuyên qua thành âm đạo lấy trứng trực tiếp từ buồng trứng dưới hướng dẫn của siêu âm. Trong phòng xét nghiệm, trứng được thụ tinh cùng với tinh trùng từ chồng hoặc người cho. Một số trứng được thụ tinh tạo ra phôi khỏe mạnh. Một hoặc hai phôi khỏe mạnh được chọn và chuyển vào tử cung của người mẹ.
IVF hoàn toàn tránh được các ống dẫn trứng, vì vậy tắc nghẽn không thành vấn đề. Tuy nghiên, nghiên cứu đã chỉ ra rằng nếu một ống dẫn trứng bị viêm có thể làm giảm đáng kể tỷ lệ thành công của IVF. Trong trường hợp ứ nước vòi trứng (hydrosalpinx), bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để cắt bỏ vòi trứng. Sau khi hồi phục sau phẫu thuật, có thể chỉ định thụ tinh ống nghiệm.
Thắt ống dẫn trứng
Phẫu thuật thắt ống dẫn trứng là một hình thức kiểm soát sinh sản, giúp triệt sản vĩnh viễn. Có nhiều loại kỹ thuật thắt ống dẫn trứng khác nhau: Bác sĩ phẫu thuật cắt ống dẫn trứng, quấn, kẹp chúng hoặc đặt các cuộn dây chuyên dụng bên trong lòng ống. Mục đích cuối cùng là ngăn chặn để tinh trùng không thể gặp trứng trong ống dẫn trứng.
Một số lượng đáng kể (khoảng 20% đến 30%) phụ nữ sau đó hối tiếc vì đã thắt ống dẫn trứng. Tin tốt là mặc dù hình thức kế hoạch hóa gia đình này được coi là vĩnh viễn, nhưng hiện nay vẫn có thể thay đổi được đối với nhiều phụ nữ nhờ phẫu thuật sửa chữa ống dẫn trứng sau khi thắt. Thậm chí, phẫu thuật sửa chữa thắt ống dẫn trứng có nhiều khả năng thành công hơn so với phụ nữ phẫu thuật để sửa chữa tắc nghẽn vòi trứng do bệnh lý. Sửa chữa vi phẫu thường ít tốn kém hơn IVF, chi phí bằng một nửa cho mỗi lần sinh con.
Tỷ lệ thành công nói chung là tuyệt vời đối với việc nối lại ống dẫn trứng bằng vi phẫu thuật. Đối với phụ nữ dưới 40 tuổi, tỷ lệ có thai sau hai năm là 90%. Đối với phụ nữ trên 40 tuổi, tỷ lệ thành công thay đổi từ 40% đến 70%.
Phòng bệnh tắc vòi trứng
Phần lớn các ống dẫn trứng bị tắc là do nhiễm trùng vùng tiểu khung. Hầu hết - nhưng không phải tất cả - những bệnh nhiễm trùng này là do nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục. Tầm soát bệnh lây truyền qua đường tình dục thường xuyên, cũng như kiểm tra sức khỏe ngay khi có các triệu chứng là một bước quan trọng trong việc ngăn ngừa vô sinh do ống dẫn trứng. Nếu STI hoặc nhiễm trùng vùng chậu được phát hiện sớm, việc điều trị có thể giúp ngăn ngừa sự phát triển của các mô sẹo.
Tuy nhiên, hầu hết các bệnh nhiễm trùng không cấp tính và thường không gây ra bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào. Nhưng triệu chứng yên lặng không có nghĩa là vô hại. Tình trạng nhiễm trùng càng lâu thì nguy cơ hình thành mô sẹo và gây viêm, tắc vòi trứng càng cao.
Khi đã phát hiện nhiễm trùng, việc điều trị kháng sinh nhanh chóng là rất quan trọng. Điều trị nhiễm trùng không đảm bảo các ống sẽ thông suốt. Thuốc kháng sinh chỉ có thể tiêu diệt vi khuẩn. Bất kỳ tổn thương hoặc mô sẹo đã hình thành sẽ không thể cải thiện được bằng điều trị kháng sinh. Điều đó nói lên rằng, việc điều trị bệnh có thể giúp ngăn ngừa tổn thương thêm và có thể làm cho việc điều trị khả năng sinh sản hoặc phẫu thuật sửa chữa sau này có nhiều khả năng thành công hơn.
Nên sử dụng bao cao su và xét nghiệm STI thường xuyên (đặc biệt nếu bạn có hành vi tình dục nguy cơ cao) để ngăn ngừa tổn thương ống dẫn trứng do STI.
Tiên lượng của bệnh nhân bị tắc vòi trứng
Khi chỉ bị tắc một ống dẫn trứng, bạn có thể tự mang thai hoặc sử dụng các phương pháp điều trị hỗ trợ sinh sản đơn giản. Tuy nhiên, khi tắc vòi trứng hai bên, phẫu thuật hoặc điều trị IVF có thể là cần thiết. Hỏi ý kiến bác sĩ về tất cả các lựa chọn có thể. Nếu bạn không thể thực hiện IVF hoặc phẫu thuật, bạn có thể cân nhắc việc nhận con nuôi, chăm sóc nuôi dưỡng hoặc lựa chọn sống một cuộc sống không có trẻ em. Hãy lắng nghe cơ thể và cảm xúc của mình, bạn có thể cần sự hỗ trợ về mặt tinh thần từ người thân, gia đình, chuyên gia tâm lý trong tình huống này.