Viết bài văn kể lại một sự việc có thật liên quan đến nhân vật hoặc sự kiện lịch sử
1. Định hướng
a)
- Sự việc có thật là sự việc đã xảy ra trong đời thực, không hư cấu, tưởng tượng, được nhiều người biết hoặc chứng kiến, có sử sách ghi lại, ...
- Nhân vật hoặc sự kiện không chỉ có trong lịch sử đấu tranh giữ nước mà còn là những con người hoặc sự kiện trong các lĩnh vực lao động, văn hoá, khoa học như các nhà bác học, các nhà phát minh sáng chế, những nhà văn, hoạ sĩ, nhạc sĩ, các vận động viên nổi tiếng, ...
- Các câu chuyện liên quan đến sự kiện hoặc nhân vật lịch sử thường được kể lại bởi người chứng kiến hoặc được sưu tầm, nghiên cứu và thể hiện lại qua sách, báo, phim ảnh, ...
- Vì thế, muốn viết bài văn theo yêu cầu trên, các em cần đọc sách, báo,..., sưu tầm một số câu chuyện lịch sử về:
+ Những anh hùng dân tộc từ xưa đến nay.
+ Những tấm gương về lòng yêu nước, lòng dũng cảm trong các cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm.
+ Chuyện về cuộc đời hoạt động cách mạng và sinh hoạt đời thường của Chủ tịch Hồ Chí Minh, các chiến sĩ cách mạng hoặc các nhà hoạt động xã hội nổi tiếng.
+ Những hoạt động khoa học, sáng tạo trong nhiều lĩnh vực cuộc sống.
* Tìm hiểu bài mẫu: Nhạc sĩ Văn Cao sáng tác Tiến quân ca.
Câu hỏi (trang 34 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1)
- Văn bản kể lại sự việc gì? Ai là người kể chuyện?
- Sự việc ấy liên quan đến nhân vật hay sự kiện lịch sử nào?
- Những câu văn nào thể hiện sự kết hợp các yếu tố miêu tả với yếu tố tự sự?
Trả lời:
- Văn bản trên kể về sự ra đời của bài hát “Tiến quân ca”, Người kể chuyện dấu mình ( ngôi thứ 3).
- Sự việc ấy liên quan đến sự kiện lịch sử:
+ 17.8.1945 , khi diễn ra cuộc mít tinh của công chức Hà Nội, bài hát Tiến quân ca đã được hàng ngàn người hòa nhịp cất cao tiếng hát trước Quảng trường Nhà hát Lớn.
+ lần thứ hai là trong cuộc mít tinh vào ngày 19.8.1945.
+ Những câu văn thể hiện sự kết hợp giữa yếu tố miêu tả và yếu tố tự sự:
“Nước mắt tôi trào ra. Xung quanh tôi hang ngàn giọng hát cất vang lên theo đoạn những đoạn sôi nổi. Ở cánh tay áo mọi người, những bang cờ đỏ sao vàng đã thay bang của chính phủ Trần Trọng Kim…”
“ Hàng chục ngàn giọng hát cất lên, thét lên tiếng căm thù vào mặt bọn đế quốc với sự hào hùng chiến thắng của cách mạng..”
Anh là người đã buông lá cờ đỏ sao vàng trên kia và xuống cướp loa phóng thanh hát.
b) Để viết bài văn kể lại một sự việc có thật liên quan đến nhân vật hoặc sự kiện lịch sử, các em cần chú ý:
- Xác định sự việc sẽ kể là sự việc gì. Sự việc ấy có liên quan đến nhân vật hoặc sự kiện lịch sử nào? Sự việc do em nghe kể lại hay đọc được từ sách, báo, ...?
- Xác định ngồi kề, nhân vật và sự việc chính, ...
- Lập dàn ý cho bài viết.
- Sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả trong khi kể.
2. Thực hành
Bài tập (trang 34 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Chọn một trong hai đề sau:
Đề 1: Các em đã học và đọc nhiều câu chuyện lịch sử, hãy viết bài văn kể lại sự việc liên quan đến một nhân vật hoặc sự kiện lịch sử mà em yêu thích.
Đề 2: Dựa vào văn bản ở mục “Định hướng”, em hãy đóng vai nhạc sĩ Văn Cao, viết bài văn kể lại sự ra đời của bài hát “Tiến quân ca”.
a) Chuẩn bị (Với đề 2)
- Xem lại cách viết bài văn kể chuyện với các yếu tố thời gian, địa điểm, nhân vật, sự việc, tình tiết, cốt truyện và ngôi kể, ...
- Đọc lại văn bản Nhạc sĩ Văn Cao sáng tác “Tiến quân ca”.
- Xác định ngôi kể, trình tự kể, ghi chép lại các chi tiết, sự việc, lời nói của các nhân vật cần chú ý từ văn bản đã đọc.
b) Tìm ý và lập dàn ý
- Tìm ý cho bài viết bằng cách đặt và trả lời các câu hỏi sau:
+ Ai là người kể chuyện?
→ Nhạc sĩ Văn Cao, ngôi thứ nhất, xưng tôi.
+ Câu chuyện xảy ra ở đâu, khi nào?
→ Câu chuyện diễn ra ở nhà riêng, khi nhân vật tôi nhớ lại những kỉ niệm lúc viết bài Tiến quân ca.
+ Trong câu chuyện, có những nhân vật nào?
→ Trong câu chuyện có “tôi”, anh P.D, Vũ Quý….
+ Những sự kiện nào liên quan đến sự và đời của bài hát Tiến quân ca?
→ Trước khi sáng tác bài Tiến quân ca muốn được cầm súng, nhưng được giao nhiệm vụ là sáng tác nghệ thuật.
+ Khi được giao nhiệm vụ đã hết mình và khi ca khúc được xướng âm lần đầu tiên mọi người vô cùng xúc động
+ bài hát được hát lần đầu tiên vào ngày 17.8.1945
+ lần thứ hai là ngày 19.8.1945
+ Người kể có suy nghĩ gì về sự kiện bài hát Tiến quan ca ra đời?
→ Xúc động, tự hào
- Lập dàn ý cho bài viết bằng cách lựa chọn, sắp xếp các ý theo bố cục ba phần:
|
Mở bài |
Nêu lí do kể chuyện. Ví dụ: Ngày nay, bài hát Tiến quân ca đã quá quen thuộc và gần gũi với tất cả mọi người dân Việt Nam vì đó là Quốc ca. Những bài hát đó đã ra đời như thế nào thì không phải ai cũng rõ. Tôi xin kể lại câu chuyện về sự kiện lịch sử ấy. |
|
Thân bài |
Dựa vào câu chuyện Nhạc sĩ Văn Cao sáng tác Tiến quân ca, lần lượt kể lại quá trình sáng tác bài hát đó theo một trình tự nhất định. + Tôi trước khi sáng tác bài hát Tiến quân ca ... + Tôi khi viết bài hát Tiến quân ca ... + Tôi sau khi bài hát Tiến quân ca ra đời, được công bố, chào đón,... • Bài hát được hát lần đầu trong ngày 17-8-1945, khi diễn ra cuộc mít tinh của công chức Hà Nội. Bài hát Tiến quân ca được hàng ngàn người hoà nhịp cất cao tiếng hát trước Quảng trường Nhà hát Lớn. Những kỉ niệm của buổi hôm đó … • Lần thứ hai, trong cuộc mít tinh vào ngày 19-8, hàng ngàn người và các em thiếu nhi cùng hát Tiến quân ca. Những kỉ niệm của lần thứ hai ... |
|
Kết bài |
Phát biểu suy nghĩ của người kể lại câu chuyện. + Bài hát Tiến quân ca đã ra đời như thế. Sau đó, bài hát được chọn làm Quốc ca Việt Nam cho đến ngày nay. + Bài hát là niềm tự hào không phải của riêng tôi mà là của cả dân tộc. |
c) Viết
Bài viết mẫu tham khảo
Bài hát “ Tiến quân ca” hay được mọi người biết đến với tên gọi là “Quốc ca” đã quá quen thuộc và gần gũi với mỗi người dân Việt Nam. Nhưng chắc hẳn, mọi người chưa nắm rõ bài hát ấy đã ra đời như thế nào. Nhân ngày kier niệm Cách mạng tháng Tám thành công tôi xin kể lại với bạn đọc về sự ra đời của bài hát “Tiến quân ca” nhé!
Phải nói rằng bài hát Tiến quân ca được ra đời trong một bối cảnh lịch sử hết sức đặc biệt, khi đất nước sắp bước sàn một thời kì mới. Bài hát Tiến quân ca cũng đánh dấu một bước ngoặt lớn trong cuộc đời tôi – tôi đã tìm thấy lí tưởng sống.
Đã có lúc tôi tưởng rằng mình không còn ước mơ, khát vọng của tuổi trẻ. Cuộc sống chìm rong buồn chấn và thất vọng. Và giữa lúc tôi muốn từ bỏ tất cả: thơ ca, hội họa, âm nhạc thì anh Ph.D - một người bạn thân của tôi xuất hiện. Anh ấy đã giúp cuộc đời tôi sang ngã rẽ khác.
Anh Ph.D đã giới thiệu tôi với Vũ Qúy, một người anh từ lâu luôn dõi theo con đường nghệ thuật của tôi. Sau buổi nói chuyện hôm ấy với anh Vũ Quý, tôi đã tìm thấy con đường mới cho mình, con đường cách mạng. Lúc đó, thật sự tôi rất muốn, rất háo hức nhận một khẩu súng và được tham gia vào đội vũ trang. Thế nhưng anh Vũ Quý lại giao cho tôi nhiệm vụ là sáng tác nghệ thuật.
Khóa quân chính kháng Nhật sắp mở, lúc này cần một bài hát cổ vũ tinh thần cho đội quân cách mạng. Thú thật, trước đây tôi cũng có những sáng tác viết về lòng yêu nước chắc các bạn cũng nghe qua như Đống Đa, Thăng Long hành ca khúc,… nhưng viết về cách mạng thì tôi chưa viết bao giờ.
Tôi chưa từng được cầm súng, cũng chưa từng được gặp các chiến sĩ cách mạng trong khóa chính quân để xem họ hát như thế nào. Nhưng với tất cả lòng nhiệt huyết của tuổi trẻ, của một chàng trai yêu nước, trên căn gác nhỏ ở phố Nguyễn Thượng Hiền - Hà Nội, tôi thấy mình như được sống ở một khu rừng nào đó trên kia Việt Bắc. Anh Ph.D - người chứng kiến sự ra đời của Tiến quân ca, anh Vũ Quý - người đầu tiên được biết đến bài hát và anh NGuyễn Đình Thi - người đầu tiên xướng âm ca khúc, đã vô cùng xúc động. Các anh bảo các anh như được tiếp thêm lòng tin, ý chí.
Lúc đó, tôi không ngờ rằng chỉ một thời gian ngắn sau, lần đầu tiên vào ngày 17.8.1945, khi diễn ra cuộc mít tinh của công chức Hà Nội, bài hát Tiến quân ca đã được hàng ngàn người hòa nhịp cất cao tiếng hát trước Quảng trường Nhà hát Lớn. Hôm đó, bài hát Tiến quân ca đã nổ như một trái bom. Nước mắt tôi trào ra. Xung quanh tôi, hàng ngàn giọng hát cất vang lên theo những đoạn sôi nổi. Ở cánh tay áo mọi người, những băng cờ đỏ sao vàng thay cho những băng vàng của chính phủ Trần Trọng Kim. Trong một lúc những tờ truyền đơn in bài Tiến quân ca được phát cho từng người trong hàng ngũ công chức dự mít tinh. Tôi đứng lẫn vào đám đông quần chúng trước Nhà hát Lớn. Tôi đã nghe giọng hát quen thuộc của anh Ph.D qua loa phóng thanh. Anh là người đã buông lá cờ đỏ sao vàng trên kia xuống cướp loa phóng thanh để hát.
Lần thứ hai, trong cuộc mít tinh ngày 19.8 hàng ngàn người và các em thiếu nhi cùng hát Tiến quân ca. Hàng chục ngàn giọng hát cất lên, thét lên như hét vào mặt bọn đế quốc với sự hào hùng chiến thắng của cách mạng.
Bài hát Tiến quân ca đã ra đời như thế đấy. Bài hát ra đời trong thời đại đánh dấu một “buổi bình minh mới” của dân tộc. Bài hát không chỉ là niềm tự hào của riêng tôi mà còn là niềm tự hào của cả dân tộc Việt Nam. Mỗi khi nhắc lại kỉ niệm này tôi lại bồi hồi…
d) Kiểm tra và chỉnh sửa
- Đọc lại bài viết, kiểm tra các ý đã đầy đủ và đúng trình tự được nêu ở dàn ý chưa.
- Tự phát hiện và biết cách sửa các lỗi về viết như:
+ Lỗi về ý: thiếu ý, ý lộn xộn, lạc ý, ý tản mạn, …
+ Lỗi về diễn đạt (dùng tử, viết câu), chính tả,...
Xem thêm các bài Soạn văn lớp 7 sách Cánh diều hay, ngắn gọn khác:
Thực hành tiếng Việt trang 26
Dọc đường xứ Nghệ
Trình bày ý kiến về một vấn đề trong đời sống
Bố của Xi-mông
Hướng dẫn tự học trang 42
