Soạn bài Thực hành tiếng Việt
Câu 1 (trang 104 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Đọc đoạn thơ sau:
Trời tối trên đầu hè. Nửa vầng trăng non.
a. Xác định nghĩa của từ “non” trong đoạn thơ trên. Dựa vào đâu em xác định được nghĩa ấy của từ?
b. Từ trường hợp trên, em hãy nêu cách xác định nghĩa của từ dựa vào ngữ cảnh.
Trả lời:
a. Từ “non” trong đoạn thơ trên chỉ trăng vào đầu tháng, hay còn gọi là trăng khuyết. Dựa vào vế trước, tác giả đang nói đến trời tối và có vầng trăng.
b. Từ trường hợp trên, để xác định nghĩa của từ ngữ ta cần căn cứ vào câu trước và cả câu sau của từ ngữ cần xác định để xem xét xem nó đang nói đến cái gì, sự việc, hiện tượng gì từ đó suy ra nghĩa của từ.
Câu 2 (trang 104 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Đọc đoạn thơ sau:
Trái tim tôi trong một phút bỗng mềm đi.
Một nỗi gì lâng lâng như hạnh phúc.
Được âu yếm, được vuốt ve, đùm bọc,
(Anh Ngọc, Một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi)
a. Dựa vào ngữ cảnh, hãy xác định nghĩa của từ “mềm”.
b. Đặt một câu có từ “mềm” được dùng với nghĩa trên.
Trả lời:
a. Từ “mềm” ở đây chỉ trạng thái của trái tim, nó diễn tả một sự thỏa mãn, thở phào nhẽ nhõm, như trút bỏ đi gắng nặng nào đó.
b. Câu chuyện đã được giải quyết, lòng tôi như đã mềm ra.
Câu 3 (trang 104 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Đọc đoạn trích sau:
(Pao- lo Cau- ê- lo, Nhà giả kim)
a. Xác định nghĩa của từ “câm nín” trong đoạn văn trên.
b. Dựa vào đâu em nhận ra nghĩa ấy của từ?
Trả lời:
a. Từ “câm nín” trong đoạn văn trên thể hiện sự ngừng, dừng hoạt động. Đặt trong hoàn cảnh của câu, tác giả muốn nói trái tim sẽ chẳng bao giờ dừng lại, nó vẫn sẽ hoạt động, ngay cả khi cậu không làm gì cả.
b. Dựa vào ngữ cảnh của đoạn văn. Đoạn văn đang nói về những trạng thái hoạt động đa dạng của trái tim trong những hoàn cảnh khác nhau. Vì vậy, từ “câm nín” cũng biểu thị hoạt động của trái tim.
Trả lời:
a. Từ “khai khẩn” được hiểu là sự mở mang bờ cõi, khai hoang những vùng đất mới.
Ta có thể dựa vào ngữ cảnh của câu đang nói về việc thế hệ sau phải biết ơn công lao khai hoang, mở mang bờ cõi của thế hệ cha ông.
b. Từ “quán xuyến” được hiểu là sự tháo vát, hiểu rõ và đảm đương được công việc.
Ta có thể dựa vào ngữ cảnh của câu đang nói về nhân vật “chị”, một người đang đảm đương rất nhiều công việc.
c. Từ “người vị kỉ” chỉ những người ích kỉ, chỉ biết nghĩ cho bản thân mình.
Ngữ cảnh của câu đang nói về đức tính tốt là người vị tha, vì vậy người vị kỉ sẽ là trái ngược của người vị tha.
d. Từ “thiết tha” thể hiện một sự thắm thiết, luôn luôn nghĩ đến.
Ta có thể dựa vào ngữ cảnh của câu đang nói về sự chán nản của nhân vật “tôi”, không còn tha thiết gì nữa.
Xem thêm các bài Soạn văn lớp 7 sách Chân trời sáng tạo hay, ngắn gọn khác:
Một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi
