Soạn bài Thực hành tiếng Việt lớp 10 trang 79 Tập 2 | Cánh diều

Câu thơ

Tác dụng

a. Gió rát mặt, Đảo luôn thay hình dáng

Sỏi cát bay như lũ chim hoang

(Trần Đăng Khoa)

Tác dụng nhấn mạnh sự khắc nghiệt, gian khó của những người lính nơi đảo Trường Sa.

b. Những giai điệu ngang tàng như gió biển

Nhưng lời ca toàn nhớ với thương thôi

Đêm buông xuống nhìn nhau không rõ nữa

Cứ ngỡ như vỏ ốc cất thành lời

(Trần Đăng Khoa)

Tác dụng nhấn mạnh hoàn cảnh làm việc của những người lính đảo nơi đảo xa đầy khó khăn. Tuy vậy, họ vẫn giữ được tinh thần lạc quan, yêu đời.

c. Con gặp lại nhân dân như nai về suối cũ

Có đón giêng hai, chim én gặp mùa,

Như đứa trẻ thơ đói lòng gặp sữa

Chiếc nôi ngừng bỗng gặp cánh tay đưa.

(Chế Lan Viên)

Tác dụng nhấn mạnh khát khát được trở về với quê hương, đất nước.

d. Tình yêu là vũ khí

Giữ đất trời quê hương

(Lò Ngân Sủn

Tác dụng nhấn mạnh sự hào quyện giữa tình yêu quê hương với tình yêu đôi lứa của người lính.

Câu thơ

Tác dụng

a. Đã tan tác những bóng thù hắc ám

Đã sáng lại trời thu tháng Tám.

(Tố Hữu)

Biện pháp hoán dụ: cánh đồng quê chảy máu.

Biện pháp nhân hóa: dây thép gai đâm nát trời chiều

=> Khắc họa lên một bức tranh làng quê đầy tang thương, giúp người đọc liên tưởng đến những dấu hiệu của chiến tranh, sự đau thương, mất mát.

b. Trán cháy rực nghĩ trời đất mới

Lòng ta bát ngát ánh bình minh

Biện pháp tu từ ẩn dụ: trán cháy rực nghĩ trời đất mới, lòng ta bát ngát ánh bình minh.

=> Họa lên những nét vẽ rạng ngời về những đứa con của Tổ quốc. 

c. Súng nổ trời giận dữ

Người lên như nước vỡ bờ

Nước Việt Nam từ máu lửa

Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.

Biện pháp tu từ so sánh: Người lên như nước vỡ bờ.

=> Nhấn mạnh tinh thần yêu nước của dân tộc Việt Nam.

Câu thơ

Tác dụng

a. Đã tan tác những bóng thù hắc ám

Đã sáng lại trời thu tháng Tám.

(Tố Hữu)

a. Biện pháp tu từ ẩn dụ: những bóng kẻ thù hắc ám - thế lực giặc ngoại xâm , trời thu tháng Tám - chiến thắng cách mạng tháng Tám.

=> Tác dụng: thể hiện cảm hứng tự hào của tác giả về những chiến thắng oanh liệt cùng những thành quả trong công cuộc xây dựng đát nước sau kháng chiến chống Pháp thắng lợi.

b. Trời xanh đây là của chúng ta

Núi rừng đây là của chúng ta

Những cánh đồng thơm mát

Những ngả đường bát ngát

Những dòng sông đỏ nặng phù sa

(Nguyễn Đình Thi)

Biện pháp tu từ điệp ngữ: những.

=> Tác dụng: Nhằm khẳng định tinh thần đoàn kết dân tộc, lời tuyên ngôn chắc nịch.

Biện pháp tu từ lặp cấu trúc: ...chúng ta.

=> Tác dụng: Nhằm khẳng định chủ quyền dân tộc, bộc lộ niềm tự hào, vui sướng,..

c. Từ những năm đau thương chiến đấu

Đã ngời lên nét mặt quê hương

Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu

Đã bật lên những tiếng căm hờn

(Nguyễn Đình Thi)

Biện pháp tu từ nhân hóa: nét mặt quê hương, lúa bờ tre hồn hậu.

=> Tác dụng: thể hiện sự quyết tâm sự thù hận của quê hương với lũ giặc xâm lược.

d. Sân khấu lô nhô mấy chàng đầu trọc

Người xem ngốn ngang cũng rặt lính trọc đầu

(Trần Đăng Khoa)

Biện pháp tu từ nhân hóa

=> Tác dụng: nhằm làm nổi bật rõ nét về sự thiếu thốn về vật chất và phải đối đầu với thiên nhiên khắc nghiệt