Phúc bồn tử là cây gì?
Phúc bồn tử (tên khoa học Rubus idaeus) hay còn gọi với cái tên mâm xôi đỏ (tên tiếng anh là rasberry). Tại Việt Nam, cây phúc bồn tử thường mọc hoang dã ở vùng núi, sau này nó được đem về trồng phổ biến ở các vùng có khí hậu lạnh như Đà Lạt.
Phúc bồn tử khi chín có màu hồng đỏ sáng rực, hình cầu và có vị ngọt kèm với 1 ít vị chua. Đây là một loại quả đem lại nhiều giá trị dinh dưỡng và được đánh giá là một loại thảo dược tốt cho sức khoẻ.
Giá trị dinh dưỡng của quả phúc bồn tử
Phúc bồn tử có lượng calo thấp nhưng lại giàu chất dinh dưỡng
Nó chứa một chất rất có ích cho sức khoẻ là axit ellagic (một dạng tannin), được xem là chất dinh dưỡng có nguồn gốc thực vật (phyto-nutrients) chống oxy hoá hiệu quả nhất. Chất này giúp bảo vệ màng tế bào và các cấu trúc cơ thể bằng cách trung hoà các gốc tự do.
Ngoài ra phúc bồn tử còn chứa nhiều hợp chất flavonoid như kaempferol, quercetin, anthocyanin. Phúc bồn tử có hàm lượng cao vitamin C, mangan, Mg, Cu, Zn, K, acid folic, omega-3, vitamin K, vitamin E, chất xơ.
(Nguồn medicalnewstoday.com)Theo cơ sở dữ liệu của Bộ nông nghiệp Hoa Kỳ, trong 123g phúc bồn tử có chứa một số chất dinh dưỡng như sau:
Lượng calo: 64
Carb: 14,7 gram
Chất xơ: 8 gam
Chất đạm: 1,5 gam
Chất béo: 0,8 gam
Vitamin C: 54% nhu cầu hằng ngày (Reference Daily Intake - RDI)
Mangan: 41% RDI
Vitamin K: 12% RDI
Vitamin E: 5% RDI
Vitamin B: 4–6% RDI
Sắt: 5% RDI
Magiê: 7% RDI
Phốt pho: 4% RDI
Kali: 5% RDI
Đồng: 6% RDI
Theo nghiên cứu:
Hợp chất Ellagitannin trong phúc bồn tử được chứng minh có tác dụng chống lão hoá mạnh hơn 50% so với dâu tây, gấp 3 lần trái kiwi, gấp 10 lần cà chua.
Với tác dụng hiệp lực của vitamin C và anthocyanin, khả năng chống oxy hoá và ngăn ngừa ung thư của phúc bồn tử được gia tăng gấp đôi, loại trừ được các gốc tự do làm thay đổi cấu trúc ADN của tế bào. Vitamin C và flavonoid còn góp phần kháng viêm và kháng khuẩn mạnh, và tác dụng này không bị giảm đi khi sử dụng phúc bồn tử đã được đông lạnh.
Video 12 Công Dụng Của Quả Phúc Bồn Tử
Lợi ích sức khỏe của phúc bồn tử
Do chứa nhiều chất dinh dưỡng và các hợp chất có lợi nên phúc bồn tử có rất nhiều lợi ích khác nhau, dưới đây chỉ liệt kê những lợi ích nổi bật nhất:
Phúc bồn tử có chất chống oxi hóa mạnh có thể làm giảm nguy cơ bệnh tật
Chất chống oxi hóa có thể giúp bảo vệ tế bào, mạch máu và các cơ quan khỏi bị tổn thương do oxi hóa.
Phúc bồn tử có chứa vitamin C, quercetin và axit ellagic chống oxi hóa.
Đây cũng là một nguồn dinh dưỡng thực vật tuyệt vời với tác dụng chống viêm và chống oxi hóa có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh mãn tính, như bệnh tim, tiểu đường, béo phì và ung thư.
Hàm lượng chất xơ và tannin cao có thể có lợi cho việc kiểm soát lượng đường trong máu
(Nguồn paho.org)Phúc bồn tử không những có khả năng làm giảm lượng đường trong máu mà còn cải thiện tình trạng kháng insulin.
Phúc bồn tử có nhiều tannin, ngăn chặn alpha-amylase là enzym tiêu hóa cần thiết để phân hủy tinh bột.
Có đặc tính chống ung thư
Phúc bồn tử đã được chứng minh là có khả năng tiêu diệt tới 90% tế bào ung thư dạ dày, ruột kết và ung thư vú.
Ngoài ra, chất sanguiin H-6 là chất chống oxi hóa có trong phúc bồn tử đỏ giúp chết hơn 40% tế bào ung thư buồng trứng.
Chiết xuất phúc bồn tử đỏ đã ngăn chặn sự phát triển ung thư gan ở chuột.
Cải thiện chứng viêm khớp
Phúc bồn tử có khả năng bảo vệ chống lại bệnh viêm khớp bằng cách ngăn chặn COX-2, một loại enzyme gây viêm và đau.
Chống lão hóa
Phúc bồn tử có nhiều chất chống oxi hóa, có thể giúp giảm các dấu hiệu lão hóa bằng cách chống lại các gốc tự do trong cơ thể bạn.
Phúc bồn tử cũng có nhiều vitamin C, cần thiết cho làn da khỏe mạnh. Nó có thể cải thiện sản xuất collagen và đảo ngược tổn thương da do tia UV gây ra.
Giúp sáng mắt, tăng cường trí nhớ
(Nguồn dermaclinicspain.com)Trong thành phần của phúc bồn tử có chứa một hàm lượng lớn chất chống ôxy hóa: Carotenoid, viatmin A, C, E và các khoáng tố vi lượng như CU, Zn , loại chất này khi vào cơ thể sẽ có tác dụng phòng ngừa sự ôxy hóa của võng mạc và loại trừ những gốc tự do gây hại đến võng mạc. Vì vậy, phúc bồn tử được dùng làm thuốc để bảo vệ và nâng cao thị lực cũng như có tác dụng kiện não, ích trí, tăng khả năng tư duy.
Bổ thận, trợ dương
Các nhà nghiên cứu ở Mỹ đã nghiên cứu và đưa ra chứng minh, phúc bồn tử giúp cải thiện vi tuần hoàn ở dương vật, giúp thần kinh hưng phấn ở dương vật được nâng cao hơn.
Từ đó, phúc bồn tử có tác dụng tốt trong phòng chữa những trường hợp liệt dương hoặc suy giảm ham muốn… Phúc bồn tử điều trị chứng tiểu nhiều, tiểu rắt; hạn chế tình trạng tóc bạc sớm, béo phì.
Cải thiện hệ tiêu hóa, hỗ trợ giảm cân
Phúc bồn tử chứa lượng rất cao chất xơ, đây là loại quả đứng nhất nhì trong làng trái cây thế giới. Theo tính toán, một vốc tay phúc bồn tử chứa khoảng 8g chất xơ, theo khuyến cáo về dinh dưỡng nên bổ sung 25g chất xơ mỗi ngày để giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt. Chất xơ cũng giúp cải thiện sức khỏe bằng cách giảm lượng cholesterol có trong máu.
Hỗ trợ đẩy lùi trầm cảm
Những ngày cuối năm hẳn là ai cũng bận rộn với công việc và luôn ở trong trạng thái căng thẳng. Tác dụng của phúc bồn tử giúp giảm đi hàm lượng cortisol, là hormone được sản xuất bởi tuyến thượng thận gây căng thẳng cho con người vì có chứa nhiều vitamin thiết yếu. Bạn nên mang theo một ít để ăn mỗi khi cảm thấy căng thẳng. Phúc bồn tử được xem là loại quả giúp hỗ trợ đẩy lùi trầm cảm tốt.
Cách sử dụng phúc bồn tử
Phúc bồn tử có nhiều cách sử dụng khác nhau, tùy thuộc vào khẩu vị mỗi người
Quả phúc bồn tử tươi
Ăn phúc bồn tử tươi như một bữa ăn nhẹ.
Sữa chua hàng đầu với phúc bồn tử tươi.
Thêm phúc bồn tử vào ngũ cốc hoặc bột yến mạch.
Bánh kếp hoặc bánh quế nguyên hạt với phúc bồn tử.
Sinh tố phúc bồn tử.
Làm món salad quả mọng tươi với phúc bồn tử: quả việt quất và quả dâu tây.
Thêm phúc bồn tử vào món salad với gà và pho mát dê .
Làm bánh phúc bồn tử nướng với yến mạch cuộn, các loại hạt, quế.
Ăn kèm phúc bồn tử với vụn sô cô la đen để có món ngọt.
Dạng bột nhuyễn
Dạng bột nhuyễn ta có thể xay mịn từ trái phúc bồn tử khô,
Ngày uống 3 lần, mỗi lần một muỗng nhỏ bằng cách ngậm trong miệng cho tan rồi uống nước tráng.
Dạng mứt
Mứt phúc bồn tửBạn có thể làm mứt từ trái phúc bồn tử, khi ăn phết lên bánh mì với bơ đào nhân, hạnh nhân hoặc bơ đậu phộng thành món sandwich.
Ngâm rượu
Phúc bồn tử sau khi sơ chế sạch để ráo nước cho vào bình ngâm đổ đường vào quấy đều ủ 50 – 90 ngày cho lên men
Bóp nát chỗ phúc bồn tử lên men rồi đổ vào bình thủy tinh, đổ rượu đã chuẩn bị lên ngâm thêm 50 ngày là có thể sử dụng
Uống mỗi ngày 20 – 30ml, hai lần trong ngày.
Chú ý khi dùng phúc bồn tử
Phúc bồn tử chứa chất oxalat, ăn nhiều sẽ có nguy cơ oxalat kết tinh thành sỏi. Những người có sỏi ở thận, bàng quang hoặc túi mật tránh không nên dùng loại quả này.
Oxalat còn hạn chế hấp thu canxi, tuy nhiên điều này không đáng kể đối với người có bộ máy tiêu hoá tốt.
Giá bán phúc bồn tử
Vì khâu trồng khó khăn, bảo quản và di chuyển cần phải chuyên nghiệp & cẩn thận nên giá phúc bồn tử vẫn khá đắt. Phúc bồn tử Đà Lạt có giá bằng 1/3 phúc bồn tử nhập khẩu, giúp người tiêu dùng có nhiều lựa chọn. Giá 1kg phúc bồn tử - phúc bồn đỏ tử dao động từ 350.000 - 600.000đ/kg.