Lý thuyết Lịch Sử 10 Bài 5: Khái quát lịch sử văn minh thế giới cổ - trung đại (Chân trời sáng tạo)

Lý thuyết Lịch Sử 10 Bài 5: Khái quát lịch sử văn minh thế giới cổ - trung đại

A. Lý Thuyết

1. Khái niệm văn hoá, văn minh

- Văn hoá:

+ Là tổng thể những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong lịch sử.

+ Văn hoá đặc trưng cho bản sắc riêng của một cộng đồng người của một dân tộc; để phân biệt dân tộc này với dân tộc khác.

Trang sức của người Việt cổ (thời kì văn hóa Đông Sơn)

- Văn minh:

+ Là trạng thái tiến hoá, phát triển cao của nền văn hoá và đối lập với nó là dã man, nguyên thuỷ.

+ Khi loài người xuất hiện và biết chế tạo công cụ lao động bằng đá, họ đã sáng tạo ra văn hoá. Đến thời đại đồ kim khí, Nhà nước và chữ viết ra đời, nhân loại bước vào thời kì văn minh.

Chữ tượng hình của người Ai Cập cổ đại

2. Khái quát lịch sử văn minh thế giới cổ – trung đại

- Từ thời nguyên thuỷ, con người đã sáng tạo ra những giá trị văn hoá. Đến thiên niên kỉ thứ IV TCN, nhân loại bước vào thời kì văn minh đầu tiên với trung tâm chính ở khu vực Đông Bắc châu Phi và Tây Á.

- Thời cổ đại, phương Đông hình thành bốn trung tâm văn minh lớn là Ai Cập, Lưỡng Hà, Ấn Độ, Trung Hoa. Do điều kiện tự nhiên thuận lợi, cư dân phương Đông cổ đại đã sớm hình thành những nền văn minh ở lưu vực các con sông lớn. Một số nền văn minh phát triển rực rỡ đến thời trung đại.

- Văn minh phương Tây ở khu vực Địa Trung Hải ra đời muộn hơn, đầu tiên ở Hy Lạp và sau đó ở La Mã. Nền văn minh Hy Lạp - La Mã cổ đại đạt được nhiều thành tựu to lớn, tiếp tục phát triển ở thời Phục hưng, tạo nền tảng cho văn minh châu Âu sau này.

B. Trắc Nghiệm

Câu 1. Chọn cụm từ thích hợp điền vào chỗ trống để hoàn thiện khái niệm sau:

“...... là những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong lịch sử.”

A. Văn vật.

B. Văn hiến.

C. Văn hóa.

D. Văn minh.

Câu 2. Văn minh là gì?

A. Là toàn bộ những giá trị do con người sáng tạo ra.

B. Là trạng thái tiến hóa, phát triển cao của nền văn hóa.

C. Là toàn bộ giá trị tinh thần của loài người trong lịch sử.

D. Là những hoạt động của con người trong quá khứ.

Câu 3. Đối lập với văn minh là

A. dã man.

B. văn hiến.

C. văn hóa.

D. văn vật.

Câu 4. Văn hóa xuất hiện cùng với sự xuất hiện của

A. nhà nước.

B. chữ viết.

C. Trái Đất.

D. loài người.

Câu 5. Khi nào thì nhân loại bước vào thời kì văn minh?

A. Khi công cụ bằng đá ra đời.

B. Khi Nhà nước và chữ viết ra đời.

C. Khi con người xuất hiện trên Trái Đất.

D. Khi con người biết trồng trọt.

Câu 6. Nội dung nào sau đây là điểm tương đồng giữa văn hóa và văn minh?

A. Là những giá trị vật chất và tinh thần mà con người sáng tạo ra.

B. Là toàn bộ những giá trị do con người sáng tạo ra trong lịch sử.

C. Chỉ là những giá trị tinh thần mà loài người sáng tạo ra.

D. Là toàn bộ giá trị vật chất của loài người từ khi xuất hiện đến nay.

Câu 7. Bốn trung tâm văn minh lớn ở phương Đông thời kì cổ đại là

A. Ấn Độ, Trung Hoa, A-rập và Ai Cập.

B. Trung Hoa, Ai Cập, Lưỡng Hà và La Mã.

C. Hy Lạp, La Mã, Lưỡng Hà và Ấn Độ.

D. Ai Cập, Lưỡng Hà, Ấn Độ và Trung Hoa.

Câu 8.Hai nền văn minh lớn ở phương Tây thời kì cổ đại là

A. Ấn Độ và Trung Hoa.

B. Hy Lạp và La Mã.

C. Ai Cập và Lưỡng Hà.

D. Ấn Độ và La Mã.

Câu 9. Các nền văn minh cổ đại phương Đông đều được hình thành ở

A. những vùng cao nguyên.

B. các vũng vịnh ven biển.

C. lưu vực các con sông lớn.

D. vùng đồng bằng ven biển.

Câu 10. Nền văn minh cổ đại nào sau đây ra đời sớm nhất?

A. Văn minh Lưỡng Hà cổ đại.

B. Văn minh Hy Lạp cổ đại.

C. Văn minh Ai Cập cổ đại.

D. Văn minh Ấn Độ cổ đại.

Câu 11. Những nền văn minh đầu tiên trên thế giới được hình thành ở những khu vực nào?

A. Đông Nam Á và châu Âu.

B. Đông Á và Đông Bắc châu Âu.

C. Tây Âu và Đông Bắc châu Á.

D. Đông Bắc châu Phi và Tây Á.

Câu 12. Văn minh Phục hưng là nền văn minh tiêu biểu trong thời kì trung đại của khu vực nào?

A. Tây Âu.

B. Đông Á.

C. Bắc Phi.

D. Nam Âu.

Câu 13. Thành tựu văn hóa nào sau đây không phải là biểu hiện của văn minh?

A. Thể chế nhà nước quân chủ chuyên chế.

B. Vạn Lý Trường Thành (Trung Quốc).

C. Đền Pác-tê-nông (Hy Lạp cổ đại).

D. Đồ trang sức của người nguyên thủy.

Câu 14. Yếu tố quyết định đến sự ra đời sớm của văn minh phương Đông cổ đại là

A. điều kiện tự nhiên thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp.

B. con người biết sử dụng công cụ lao động bằng kim loại.

C. tín ngưỡng, tôn giáo nguyên thủy sớm hình thành.

D. đời sống vật chất và tinh thần của con người phong phú.

Câu 15. Văn hóa có điểm gì khác biệt so với văn minh?

A. Có sự đối lập với dã man, nguyên thủy.

B. Phản ánh giai đoạn phát triển cao của xã hội.

C. Chỉ ra đời khi Nhà nước và chữ viết xuất hiện.

D. Là toàn bộ giá trị mà con người sáng tạo ra.

Xem thêm các bài Lý thuyết Lịch sử 10 sách Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:

Lý thuyết Bài 3: Sử học với các lĩnh vực khoa học khác

Lý thuyết Bài 4: Sử học với một số lĩnh vực, ngành nghề hiện đại

Lý thuyết Bài 6: Văn minh Ai Cập

Lý thuyết Bài 7: Văn minh Trung Hoa cổ - trung đại

Lý thuyết Bài 8: Văn minh Ân Độ cổ - trung đại