Video Bạn biết gì về kháng nguyên và kháng thể có sự khác nhau nào (antigen - antibody)
Nói một cách đơn giản thì kháng nguyên có thể khiến bạn bị ốm còn kháng thể là cơ chế tự bảo vệ của cơ thể chống lại kháng nguyên.
Bài viết sẽ chỉ ra vai trò và lý do tại sao kháng nguyên và kháng thể lại quan trọng đối với sức khỏe của bạn.
Kháng nguyên là gì?
Xét nghiệm kháng nguyên. Nguồn: euronew.comKháng nguyên, hoặc chất sinh miễn dịch, là các chất hoặc độc tố có trong máu có khả năng khiến cơ thể của bạn phản ứng chống lại chúng.
Kháng nguyên thường là vi khuẩn hoặc vi rút nhưng chúng cũng có thể là các chất khác từ bên ngoài cơ thể có thể đe dọa đến sức khỏe của bạn và gây ra phản ứng miễn dịch.
Sự xuất hiện của các kháng nguyên kích hoạt các tế bào bạch cầu Lympho chống lại bệnh tật. Các kháng nguyên khiến các tế bào bạch cầu tạo ra các kháng thể để chống lại kháng nguyên.
Có hai loại kháng nguyên chính đó là dị nguyên và tự kháng nguyên:
- Dị nguyên là những chất lạ đối với cơ thể và có liên quan đến những chất được tạo ra và tìm thấy trong:
- Vi rút
- Vi khuẩn
- Động vật nguyên sinh
- Máu và hồng cầu của người khác
- Nọc độc rắn
- Chất gây dị ứng như phấn hoa
- Một vài loại protein trong đồ ăn
- Tự kháng nguyên được tạo ra bởi cơ thể để chống lại các tế bào của bạn. Đây thường là dấu hiệu của một vài bệnh như bệnh tự miễn dịch.
Kháng thể là gì?
Xét nghiệm kháng thể. Nguồn: wedmd.comKháng thế còn được gọi là huyết thanh mễn dịch (Ig). Chúng là các protein hình chữ Y được tạo ra bởi các tế bào lympho B hoặc tế bào B của hệ thống miễn dịch.
Tế bào B tấn công và đào thải vi rút cùng các chất độc khác ra khỏi tế bào bằng cách tạo ra các kháng thể đặc hiệu đối với duy nhất một loại kháng nguyên.
Các kháng thể đặc hiệu này khóa chặt vào các kháng nguyên và đánh dấu đối tượng tấn công. Các kháng thể cũng ngăn không cho các kháng nguyên tiếp cận các tế bào khỏe mạnh. Cuối cùng, các kháng thể sẽ tiêu diệt các kháng nguyên để ngăn chặn sự lây nhiễm.
Các loại kháng thể chính:
- IgG: Loại này có nhiều nhất trong huyết tương của bạn. Chúng vô hiệu hóa các độc tố, giúp bảo vệ các tế bào lâu dài.
- IgM: Đây là những kháng thể đầu tiên do tế bào B tạo ra để phản ứng với kháng nguyên.
- IgA: Các kháng thể này tập hợp các kháng nguyên và loại bỏ chúng khỏi cơ thể qua gỉ mũi hoặc các dịch cơ thể khác.
- IgE: Các kháng thể này kích hoạt phản ứng dị ứng và bảo vệ cơ thể khỏi ký sinh trùng. Một lượng nhỏ có trong da, phổi và màng niêm mạc của bạn.
- IgD: Các kháng thể này liên kết với các tế bào B và phát tín hiệu để chúng giải phóng các kháng thể IgM.
Những kháng thể này có ở khắp cơ thể của bạn. Mỗi loại kháng thể bảo vệ cơ thể chống lại một loại kháng nguyên tương ứng. Các kháng thể đóng một vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ bạn chống lại bệnh tật.
Các kháng nguyên và kháng thể hoạt động như thế nào trong vaccine?
Vaccine bắt chước các kháng nguyên gây bệnh nhưng không gây bệnh nghiêm trọng. Nhờ đó mà nếu bạn mắc bệnh một lần nữa thì cơ thể đã có sẵn những gì cần thiết để bảo vệ bản thân.
Vaccine truyền thống
Vaccine truyền thống. Nguồn: mayoclinichealthsystem.orgVaccine chứa các phần kháng nguyên bị suy yếu hoặc bất hoạt từ các vi rút như cúm. Các kháng nguyên bất hoạt này sẽ kích thích các tế bào B tạo ra các kháng thể chống lại căn bệnh đó.
Các vaccine mới hơn chứa các khuôn tạo kháng nguyên thay vì sử dụng một phần kháng nguyên nhưng cơ chế hoạt động không thay đổi.
Vaccine tăng cường lượng kháng thể để chống lại một kháng nguyên cụ thể. Khi vaccine được đưa vào cơ thể, các tế bào B sẽ phản ứng như trong trường hợp một kháng nguyên tự nhiên đang tấn công cơ thể bạn.
Các tế bào B phản ứng với vaccine bằng cách nhân bản để tạo thành một đội quân tế bào đã được lập trình để chống lại các kháng nguyên trong vaccine.
Các kháng thể do vaccine tạo ra sẽ nằm im trong cơ thể bạn và chúng sẽ lại hoạt động khi loại kháng nguyên đó tấn công bạn một lần nữa.
Nếu bạn bị mắc bệnh, các kháng thể hay còn gọi là tế bào B ghi nhớ sẽ nhanh chóng, nhân bản và tạo ra các kháng thể cụ thể để tiêu diệt kháng nguyên gây bệnh.
Phản ứng của tế bào B nhớ được gọi là phản ứng miễn dịch thứ cấp. Nó nhanh hơn và hiệu quả hơn nhiều so với phản ứng của cơ thể khi bạn chưa được tiêm phòng.
Ứng dụng của kháng nguyên và kháng thể trong việc xét nghiệm COVID-19
Theo cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ, có 3 phương thức chính để xét nghiệm COVID-19 và SARS-CoV-2 và tìm ra vi rút gây bệnh:
- Xét nghiệm sinh học phân tử. Các xét nghiệm này thực hiện trên vật chất di truyền từ một loại vi rút có trong cơ thể bạn. Chất liệu được dùng để xét nghiệm sẽ được lấy từ mũi hoặc cổ họng của bạn bằng cách sử dụng tăm bông dài. Nếu kết quả xét nghiệm là âm tính thì bạn không nhiễm vi rút SARS-CoV-2 hay COVID-19 trong thời gian xét nghiệm. Kết quả xét nghiệm có thể không chính xác do mức độ vi rút rất thấp khi bạn mới mắc COVID-19 chưa lâu.
- Xét nghiệm kháng nguyên. Các xét nghiệm này thực hiện trên các protein kháng nguyên từ vi rút. Mẫu vật xét nghiệm sẽ được lấy từ mũi hoặc cổ họng của bạn bằng một cái tăm bông dài. Hầu hết các xét nghiệm COVID-19 cho ra kết quả nhanh nhất là xét ngiệm kháng nguyên. Các xét nghiệm này có thể chẩn đoán COVID-19 nhưng không thể loại trừ tình trạng cấp tính. Nếu xét nghiệm kháng nguyên cho kết quả âm tính, bạn sẽ cần xét nghiệm phân tử để xác nhận rằng bạn không mắc COVID-19.
- Xét nghiệm kháng thể. Các xét nghiệm này đo lượng kháng thể trong máu. Mẫu vật xét nghiệm sẽ được lấy từ máu ở cánh tay hoặc ngón tay của bạn. Dựa vào kết quả đo lượng kháng thể, các xét nghiệm này có thể cho biết cơ thể bạn đã kích hoạt cơ chế chống lại COVID-19 hay bạn mới chị mắc bệnh gần đây. Xét nghiệm kháng thể rất hữu ích trong việc xác định bạn đã mắc COVID-19 trong bao lâu. Tuy nhiên đây có thể không phải là cách đáng tin nhất để xác định chính xác bạn có mắc bệnh hay không. Bạn có thể sẽ phải thực hiện các xét nghiệm bổ sung để loại trừ trường hợp nhiễm bệnh.
Kết luận
Các kháng nguyên kích thích hệ thống miễn dịch khởi động phản ứng kháng thể. Các kháng thể đặc hiệu phát hiện và khắc chế các kháng nguyên tương ứng. Điều này có nghĩa là mỗi kháng thể sẽ chỉ chiến đấu chống lại một loại kháng nguyên. Khi phát hiện các kháng nguyên, các kháng thể sẽ khóa chặt vào chúng rồi vô hiệu hóa chúng.
Mã gen của kháng thể này sẽ được lưu trữ trong bộ nhớ dài hạn của hệ thống miễn dịch. Nó sẽ tái hoạt động và chiến đấu nếu cơ thể một lần nữa bị tấn công bởi loại kháng nguyên đó.
Các chức năng riêng biệt của kháng nguyên và kháng thể được ứng dụng để tạo ra các xét nghiệm và vaccine giúp phát hiện và chống lại bệnh tật.
Xem thêm: