Giải Giáo dục công dân 7 Bài 11: Thực hiện phòng, chống tệ nạn xã hội
I. Mở đầu
Em hãy chia sẻ những hiểu biết của mình về pháp luật phòng, chống tệ nạn xã hội.
Trả lời:
- Cấm đánh bạc, tổ chức đánh bạc dưới mọi hình thức.
- Nghiêm cấm sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán, sử dụng, tổ chức sử dụng, lôi kéo sử dụng trái phép các chất ma túy .
- Người nghiện buộc phải đi cai nghiện.
- Nghiêm cấm hành vi mại dâm, dụ dỗ, dẫn dắt mại dâm.
- Trẻ em không được đánh bạc, uống rượu, hút thuốc, dùng chất kích thích có hại cho sức khỏe. Nghiêm cấm lôi kéo trẻ em đánh bạc, uống rượu, hút thuốc, dụ dỗ, dẫn dắt trẻ em mại dâm.
II. Khám phá
1. Quy định của pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội
Câu hỏi trang 56 GDCD 7: Em hãy đọc các thông tin, trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi
b) Từ thông tin 2, theo em, hành vi của ông A sẽ bị pháp luật xử lí như thế nào?
c) Theo em, pháp luật quy định như thế nào về phòng, chống tệ nạn ma tuý?
Trả lời:
Yêu cầu a) Hành vi vi phạm pháp luật của ông A: phân phối, mua bán trái phép chất ma túy; lôi kéo, dụ dỗ người khác sử dụng trái phép chất ma túy.
Hành vi vi phạm pháp luật của bạn C: sử dụng và vận chuyển trái phép chất ma túy.
Yêu cầu b) Ông A vi phạm cả hai tội mua bán trái phép chất ma túy và tội lôi kéo người khác sử dụng trái phép chất ma túy, nên ông có thể bị phạt tù từ 3 đến 12 năm.
Yêu cầu c) Các hành vi bị nghiêm cấm:
- Nghiên cứu, giám định, kiểm nghiệm, kiểm định, sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, bảo quản, tồn trữ, mua bán, phân phối, xử lí, trao đổi, xuất khẩu, nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất, tạm xuất, tái nhập, quá cảnh trái phép chất ma tuý, tiền chất, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất, nguyên liệu làm thuốc là dược chất gây nghiện, dược chất hướng thần, tiền chất dùng làm thuốc, thuốc thú y có chứa chất ma tuý, tiến chất.
- Giao nhận, quản lí, kiểm soát, lưu giữ, cấp phát, bảo quản chất ma tuý, tiền chất trái quy định của pháp luật; cho phép người sử dụng chất ma tuý, thuốc gây nghiện hoặc thuốc hướng thần tới quy định của pháp luật.
- Sử dụng, tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý; cưỡng bức, lôi kéo người khác sử dụng trái phép chất ma tuý; chứa chấp, hỗ trợ việc sử dụng trái phép chất ma tuý.
a) Từ thông tin 3, em hãy liệt kê các hành vi vi phạm pháp luật của anh T và bà M ở trường hợp 2.
b) Em hãy chia sẻ những hiểu biết của mình về pháp luật phòng, chống tệ nạn mại dâm.
Trả lời:
Yêu cầu a) Các hành vi vi phạm của anh T và bà M:
- Tổ chức hoạt động mại dâm
- Môi giới mại dâm
Yêu cầu b) Các hành vi bị nghiêm cấm:
- Mua dâm;
- Bán dâm;
- Chứa mại dâm;
- Tổ chức hoạt động mại dâm;
- Cưỡng bức bán dâm;
- Môi giới mại dâm;
- Bảo kê mại dâm;
- Lợi dụng kinh doanh dịch vụ để hoạt động mại dâm.
a) Từ thông tin 4, em chỉ ra các hành vi vi pháp luật của anh B ở trường hợp 3.
b) Em hãy chia sẻ những hiểu biết của mình về pháp luật phòng, chống tệ nạn xã hội ở trường hợp 3.
Trả lời:
Yêu cầu a) Hành vi vi phạm của anh B: cung cấp trò chơi có nội dung không lành mạnh, ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ em.
Yêu cầu b) Các hành vi bị nghiêm cấm:
- Bán cho trẻ em hoặc cho trẻ em sử dụng rượu, bia, thuốc lá và chất gây nghiện, chất kích thích khác, thực phẩm không bảo đảm an toàn, có hại cho trẻ em.
- Cung cấp dịch vụ Internet và các dịch vụ khác; sản xuất, sao chép, lưu hành, vận hành, phát tán, sở hữu, vận chuyển, tàng trữ, kinh doanh xuất bản sản phẩm, đồ chơi, trò chơi và những sản phẩm khác phục vụ đối tượng trẻ em nhưng có nội dung ảnh hưởng đến sự phát triển lành mạnh của trẻ em.
2. Công dân thực hiện pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội
Câu hỏi trang 58 GDCD 7: Đọc tình huống dưới đây và trả lời câu hỏi
Em hãy phân tích thái độ và hành vi của M trong tình huống trên.
Trả lời:
- M là một bạn học sinh có hiểu biết về pháp luật, có thái độ nghiêm túc chấp hành quy định của pháp luật và biết từ chối trước những lời rủ rê, thậm chí còn khuyên can bạn không vi phạm pháp luật.
Câu hỏi trang 59 GDCD 7: Em hãy đọc câu chuyện dưới đây và trả lời câu hỏi
a) P đã làm gì để thay đổi cuộc dời của mình?
Trả lời:
Yêu cầu a) Trước hết, P đã quyết tâm cai nghiện cho dù đó là một việc vô cùng khó khăn, thử thách, đòi hỏi tính kiên nhẫn và sức chịu đựng cao. Nhờ có ý chí và sự giúp đỡ, P đã cai nghiện thành công và tập trung vào con đường học tập để làm lại cuộc đời.
Yêu cầu b)
- Thực hiện lối sống lành mạnh, an toàn và tuân thủ pháp luật.
- Tự giác tham gia các hoạt động phòng, chống tệ nạn xã hội do trường, lớp và địa phương tổ chức.
- Đấu tranh, phê phán các hành vi vi phạm quy định của pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội bằng những việc làm cụ thể, phù hợp với lứa tuổi.
III. Luyện tập
A. Ông H nhận lời vận chuyển ma tuý đến tỉnh khác cho ông B.
B. Bà K tổ chức dịch vụ bói toán tại nhà.
C. Anh M tố cáo hành vi tổ chức đánh bạc.
D. Cô X dụ dỗ H và P đi bán dâm.
E. Bạn N tuyên tuyền cho mọi người xung quanh về hậu quả của ma tuý.
G. Chị T đã tổ chức cho mọi người đánh bạc tại nhà.
Trả lời:
Hành vi vi phạm pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội:
A. Ông H nhận lời vận chuyển ma tuý đến tỉnh khác cho ông B. => Vi phạm Luật phòng, chống ma túy.
D. Cô X dụ dỗ H và P đi bán dâm. => Vi phạm Pháp lệnh phòng, chống mại dâm.
G. Chị T đã tổ chức cho mọi người đánh bạc tại nhà. => Hành vi tệ nạn cờ bạch.
Luyện tập 2 trang 60 GDCD 7: Em sẽ ứng xử như thế nào trong các trường hợp sau?
d) Người khác nhờ mang hộ đồ mà không rõ là gì.
Trả lời:
- Trong các trường hợp trên, em sẽ ngay lập tức từ chối, bởi vì hút heroin và chơi bài ăn tiền là các hành vi phạm pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội, còn việc đi chơi với người lạ sẽ có nguy cơ cao bị rơi vào ổ mua bán mại dâm và vận chuyên đồ lạ hộ người khác có nguy cơ trở thành người vận chuyện ma túy.
Em hãy nhận xét thái độ và hành vi của K trong trường hợp trên.
Trả lời:
- Từ việc K cai nghiện thành công đã cho thấy K đã cố gắng, nỗ lực thế nào để có thể vượt qua được hậu quả của tệ nạn xã hội. Việc K khuyên ngăn các bạn cho thấy K là người có trách nhiệm, vì bản thân đã trải qua rồi nên K biết rõ hậu quả, giờ đây K góp phần vào việc phòng, chống tệ nạn xã hội bằng cách ngăn cản hành vi có ý định vi phạm pháp luật.
Theo em, hành vi của anh Y có vi phạm pháp luật không? Vì sao?
Trả lời:
- Hành vi của anh Y là vi phạm pháp luật bởi vì đã vi phạm Luật trẻ em về việc dụ dỗ, lôi kéo trẻ em sử dụng các sản phẩm không lành mạnh, có hại cho sự phát triển của trẻ, cụ thể là thuốc lá điện tử.
a) Em có đồng tình với suy nghĩ của C không? Vì sao?
Trả lời:
Yêu cầu a) Em không đồng tình với suy nghĩ của C. Bởi vì phòng, chống tệ nạn xã hội là trách nhiệm của tất cả mọi người bao gồm cả người lớn và trẻ nhỏ.
Yêu cầu b) Em sẽ giải thích cho C biết rằng học sinh là lứa tuổi dễ sa ngã vào các tệ nạn xã hội nhất bởi vì thường do thiếu hiểu biết, tâm sinh lí chưa ổn định. Bởi vậy học sinh rất cần tham gia các buổi ngoại khóa để hiểu rõ hơn về các tệ nạn xã hội và cách phòng tránh, để không dính phải tệ nạn xã hội và góp phần ngăn cản những hành vi có ý định vi phạm pháp luật.
Luyện tập 6 trang 60 GDCD 7: Em hãy chia sẻ các cách sống lành mạnh để phòng, tránh tệ nạn xã hội.
Trả lời:
- Thường xuyên tập thể dục thể thao.
- Nghe thời sự, đọc tin tức báo đài để biết thêm nhiều thông tin mới về các tệ nạn xã hội.
- Tích cực tham gia các buổi ngoại khóa, tuyên truyền về tác hại của tệ nạn xã hội.
- Từ chối và ngăn cản bạn bè tham gia vào những hành vi vi phạm pháp luật.
IV. Vận dụng
Trả lời:
(*) Sản phẩm tham khảo
- Ý nghĩa: Khi xã hội của chúng ta ngày càng phát triển thì kéo theo sự phát triển đó là rất nhiều tệ nạn xã hội có thể làm ảnh hưởng tới nhân cách đạo đức của các bạn trẻ chúng ta. Những người trẻ thường là những người ham học những cái mới, tính tình còn suy nghĩ chưa chín chắn sốc nổi nên thường thích thể hiện cái tôi cá nhân của mình. Các bạn trẻ cũng thường dễ bị cám dỗ lôi kéo vào các tệ nạn xã hội khiến cho các bạn dần dần sa ngã tuột dốc và đánh mất đi tương lai của tươi đẹp của mình. Vì vậy chúng ta cần nói Không với các tệ nạn xã hội.
Trả lời:
(*) Tiểu phẩm: Bài học đầu đời
Giới thiệu diễn viên
- Kim Phượng: Trong vai Chị Hương- Đội trưởng đội tuyên truyền.
- Ánh Tuyết: Trong vai Bà Huệ - mẹ Nam.
- Quốc Duy: Trong vai Anh Minh – Công an khu vực.
- Hải Thuỳ: Trong vai Bình – Công an khu vực.
- Hoàng Long: Trong vai Nam - học sinh mắc nghiện.
NỘI DUNG
Cảnh 1: Tại nhà bà Huệ vào 1 buổi chiều
Bà mẹ: Con ơi, sao con dại dột thế? Mấy ngày qua con đã ở đâu? Trời ơi niềm vui sự sống của tôi... (Vừa lau nước mắt vừa nói).
Hương: Dạ, cháu chào bác ạ?
Bà mẹ: Kìa! Cô là ...
Hương: Cháu là Hương, đội trưởng đội tuyên truyền câu lạc bộ 03 đến tìm bác có chút việc, sao Bác lại khóc?
Bà mẹ: Cô ơi! Thằng con trai quý tử của tôi nó đã bỏ nhà đi biệt tích cả tháng nay. Tôi đã đi tìm khắp nơi nhưng không thấy. Tôi phải làm sao đây?
Hương: Có phải tên con trai bác là Doãn Hoàng Nam không?
Bà mẹ: Vâng, cháu tên là Hoàng Nam, Doãn Hoàng Nam.
Hương: Doãn Hoàng Nam 18 tuổi, đã học xong lớp 12. Người cao rong rỏng phải không ạ
Bà mẹ: Thôi đúng rồi, đúng là con tôi rồi, thật phúc đức cho nhà tôi, may mà cô đã cho nó ở nhờ không thì ...
Hương: Dạ! không bác ạ nhưng sáng nay đội tuyên truyền phòng chống tệ nạn xã hội của chúng cháu phối hợp cùng Công an đã bắt một nhóm thanh niên đang tụ tập tiêm chích ma tuý, trong đó có 1 em tên là Hoàng Nam. Bây giờ bác có thể ... ( Nói kéo dài).
Bà mẹ: Lài, lài, tôi nói cho nhà cô biết, cô đừng có mượn gió bẻ măng. Tôi tưởng cô nhân đức lắm đến báo cho tôi chỗ ở của con tôi. Nào ngờ cô đem tai hoạ đến cái nhà này. Nhưng cô nhớ cho, có doạ người cũng cần chọn lý do cho thích đáng. Cô nói con tôi ngã xe, con tôi trèo cây chết đuối tôi còn tin. Cô bảo nó tiêm chích thì không đời nào. Đến tiêm phòng bệnh nó còn chẳng dám nữa là tiêm chích.
Hương: Cháu cũng mong là như vậy, nhưng tuổi trẻ bồng bột...
Bà mẹ: Cô thì già chắc! Thiên hạ toàn người trẻ cả đấy cô ạ. Thôi cô làm ơn đi ra cho tôi còn đốt vía (Đẩy Hương ra cửa
Hương: Bác hãy bình tĩnh và đi cùng cháu đến đồn công an để chúng ta cùng tìm cách giải quyết
Bà mẹ: Đi theo cô à? Thế khác nào tôi công nhận con tôi nghiện. Mà thôi được tôi đi, nếu không phải con tôi nghiện thì ... thì ( Nói to) Hồi sau sẽ rõ!
Cảnh 2: Cảnh tại đồn Công an
Minh: Anh mong em hãy mau tỉnh ngộ để làm lại từ đầu. Tương lai tươi sáng vẫn đang chờ em ở phía trước.
Nam: Sáng à? Sáng trong hay sáng đục, đục như khói thuốc thôi? Anh nói đi ...
Bình: Sao em lại nói thế! Em biết không ma tuý là kẻ thù ghê sợ của loài người và mỗi chúng ta đều phải góp phần tiêu diệt nó. Em mà như thế này bố mẹ em sẽ rất buồn.
Nam: Thôi im đi, buồn hay không là chuyện của 2 cụ nhà tôi, mà tính đến thời điểm này tôi zêrô bố và cũng zêrô cả mẹ luôn, đừng đem họ ra làm mềm lòng tôi ...
(Hương và mẹ Nam đi vào)
Hương: Bình ơi! (Nam thấy mẹ quay mặt đi)
Bình: Chị Hương!
Bà mẹ: Trời ơi! Nam! Con tôi ... (Khóc ôm lấy con).
Nam: Làm ơn sống lịch sự theo người á Đông, buông tôi ra. Tôi không chút liên quan gì tới bà cả, bà nhớ cho
Mẹ: (Hát đoạn cải lương): Đau lòng này Nam ơi! Con lớn lên trong vòng tay của ta, thì làm sao nỡ quên ân tình. Nay con mang đến ưu phiền cay đắng, nhìn con lòng ta xót xa, sống chi cho lòng thêm đau ...
Nam: (Hát) Đời tôi như cánh chim xa bầy. Không hề sung sướng hơn bà đâu, đi ráng ma mau, về nhà cho nhanh không thì tôi cáu lên bây giờ (Đẩy mẹ ra).
Bà mẹ: Các chú ơi, các cô ơi, tôi phải làm sao? Làm sao đây
Minh: Bác bình tĩnh lại để chúng ta cùng tìm cách đưa em Nam đi cai nghiện.
Bà mẹ: Cai như thế nào? Mà cai ở đâu chứ?
Hương: Thưa bác hiện nay 3 hình thức cai nghiện:
Hình thức 1: Cai nghiện bắt buộc tại trung tâm cấp Tỉnh và Huyện
Hình thức 2: Cai nghiện tại cộng đồng.
Hình thức 3 : Cai nghiện tại gia đình.
Theo cháu Bác nên cho em Nam đi cai nghiện bắt buộc tại trung tâm cấp huyện bác ạ.
Nam: Thôi im đi! Làm gì có trại nào dành cho thằng nghiện như tôi. Đến các người còn không cần đến tôi thì làm gì có anh nhà nước nào cần tôi. Giờ tôi là đời thừa.
Bà mẹ: Nam, Mẹ xin con, nếu con thương mẹ thì con hãy đi đi, đi đi con.
Bình: Đúng rồi! Em hãy vì bản thân và gia đình em ạ, anh nghĩ...
Nam: Không ai phải nghĩ, không tranh cãi nhiều. Tôi nói không là không. Hát (Kệ người ta nói).
Bà ta cứ nói tôi không đi là ngu, tôi không đi là ngơ, tôi không đi là khờ. Vì trong nhà tôi chỉ có mình tôi thôi không còn thằng thứ 2. Kệ bà ta nói, tôi không nghe bà ta tại vì tôi biết tôi không đi là khôn...là khôn...(Trong khi hát mẹ bấu vào tay, Nam đẩy ra).
Hương: Em nói đúng! Nhà em chỉ có mình em thôi, Bố mẹ em chỉ dành tình thương cho em thôi. Em là niềm vui, niềm hạnh phúc của họ. Em hãy nhìn những giọt nước mắt đọng lại những nếp nhăn của mẹ, em nhìn đi... và suy nghĩ lại.
Minh: Những gọt nước mắt ấy không chỉ có niềm đau mà còn cả niềm hy vọng đang chờ đợi em thắp lên em hiểu không?
Bình: Hãy dũng cảm lên em, 1 cánh cửa cũ khép lại và 1 cánh cửa mới đang đón chờ em đấy.
Nam: Mẹ, mẹ hãy tha lỗi cho con, con trót dại.
Bà mẹ: Bài học đầu đời con nên ghi nhớ. Cũng thật may đã có Đoàn, Đảng giúp đỡ chúng ta. Con cần cai nghiện tốt để khỏi phụ lòng các cô, chú... con nhé
Nam: Vâng! Con sẽ cố gắng! Con sẽ làm được, xin mọi người cứ tin con.
(Các cô chú công an và mẹ đến vỗ về, động viên )- Kết thúc cảnh 2
Cảnh 3: 3 năm sau, Tại nhà bà Huệ, 1 buổi chiều:
Bà mẹ: Nhanh thật! Thấm thoắt đã 3 năm trôi qua. Ngày này cách đây 3 năm tôi đang rối bời tâm trí vì lo sợ. Bây giờ ... sao tôi cứ bồi hồi đứng ngồi không yên, con tôi sắp về, nó đã cai nghiện thành công rồi. Con ơi ...
(Giọng vui sướng, đi lại ngóng ra cổng, dọn dẹp nhà ...)
Nam: (Tay sách túi ngập ngừng bước vào nhà) Gọi to kéo dài: Mẹ ...
Mẹ: Nam, con đã về thật rồi. Trông con tôi khác quá, cao lớn, trắng trẻo hẳn ra.
Nam: Con có quà cho mẹ đây. Mẹ sẽ rất vui ...
Mẹ: Con về là mẹ mừng rồi, quà gì chứ, thật là ...
Nam (Lấy trong túi sách ra): Đây là phiếu nhận xét của các chú quản lý trại nhận xét về con trong quá trình cai nghiện, các chú khen con lắm mẹ ạ.
Mẹ: (Lật tờ giấy xem đi, xem lại): Thế này, các cô chú công an, các anh các chị trong đội tuyên truyền mà biết thì vui lắm đây. Mà các cô chú ấy nói lát nữa sẽ đến thăm con đấy.
Nam: Con không muốn gặp các cô các chú ấy đâu. Họ sẽ coi thường con, coi con là 1 thằng vừa rời khỏi trại, con không ... (Đang nói dở thì Bình, Minh, Hương xuất hiện).
Bình: Nam, các anh chị luôn mong ngày em trở về thế mà em lại không muốn gặp các anh là sao?
Hương: Chị không muốn nghe những lời như vậy chút nào, Nam ạ!
Minh: Các anh chị không chỉ đến hỏi thăm mà muốn em cùng đi tuyên truyền, giúp đỡ mọi người phòng, chống ma tuý nữa.
Mẹ: Đúng rồi, hãy để niềm vui như gia đình mình trở thành niềm vui chung cho những gia đình có hoàn cảnh tương tự con ạ.
Nam: Liệu có ai tin con không?
Hương: Bằng sự nhiệt tình, bằng chính sự cố gắng và ý chí của bản thân, mọi người sẽ tin em.
Bình: Chỉ cần em còn niềm tin là em sẽ làm được tất cả, anh tin ở em.
Minh: Thay mặt đội tuyên truyền, tôi chính thức công nhận thành viên mới của đội: Doãn Hoàng Nam.
Mẹ: Nào các con hãy hát lên, hát cho niêm hạnh phúc và hát cho những thành công sắp tới của đội tuyên truyền.
Hát bài: Bạn ơi! Hãy lánh xa.
Xem thêm lời giải bài tập SGK Giáo dục công dân lớp 7 Cánh diều hay, chi tiết khác:
Bài 7: Ứng phó với tâm lí căng thẳng
