Giải Địa Lí 10 Bài 26: Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp, một số vấn đề phát triển nông nghiệp hiện đại trên thế giới và định hướng phát triển nông nghiệp trong tương lai
Lời giải:
- Khái niệm: Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp là sự sắp xếp và phối hợp các đối tượng nông nghiệp (trong mối quan hệ liên ngành, liên vùng, kết hợp với nhu cầu thị trường) trên một lãnh thổ cụ thể nhằm sử dụng hợp lí nhất các tiềm năng tự nhiên, kinh tế, lao động để đem lại hiệu quả cao về mặt kinh tế, xã hội và môi trường.
- Sản xuất nông nghiệp phát triển theo định hướng: Phát triển nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu, phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp xanh,…
1. Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp
Lời giải:
- Quan niệm
Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp là sự sắp xếp và phối hợp các đối tượng nông nghiệp (trong mối quan hệ liên ngành, liên vùng, kết hợp với nhu cầu thị trường) trên một lãnh thổ cụ thể nhằm sử dụng hợp lí nhất các tiềm năng tự nhiên, kinh tế, lao động để đem lại hiệu quả cao về mặt kinh tế, xã hội và môi trường.
- Vai trò
+ Thúc đẩy chuyên môn hoá trong sản xuất nông nghiệp.
+ Góp phần sử dụng hợp lí, hiệu quả tài nguyên thiên nhiên cũng như các nguồn lực trên lãnh thổ, hạn chế tác động của tự nhiên đến nông nghiệp và góp phần bảo vệ môi trường.
Lời giải:
Các hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp trên thế giới khá đa dạng. Một số hình thức chủ yếu là: trang trại, vùng nông nghiệp và thể tổng hợp nông nghiệp.
|
Tiêu chí |
Đặc điểm |
Vai trò |
|
Trang trại |
- Mục đích chủ yếu là sản xuất nông sản hàng hoá. - Quy mô sản xuất tương đối lớn. - Tổ chức và quản lí sản xuất dựa trên chuyên môn hoá và thâm canh, ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ. - Có sử dụng lao động làm thuê.
|
- Là hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp quan trọng của các nước đang phát triển trong quá trình công nghiệp hoá nông nghiệp. - Thúc đẩy nông nghiệp sản xuất hàng hoá, phát triển kinh tế nông thôn và tăng thu nhập cho người dân nông thôn. - Khai thác hiệu quả tài nguyên thiên nhiên và góp phần bảo vệ môi trường. |
|
Thể tổng hợp nông nghiệp |
- Có sự kết hợp chặt chẽ giữa các hộ gia đình, trang trại, hợp tác xã,... với các nghiệp các xí nghiệp công nghiệp trên một lãnh thổ, tập trung sản xuất một hay một nhóm sản phẩm. - Có mối liên kết chặt chẽ giữa vùng sản xuất nguyên liệu với các cơ sở chế biến. - Sản xuất mang tính tập trung, áp dụng cơ giới hoá, có trình độ chuyên môn hoá cao. |
- Sử dụng hiệu quả nhất các điều kiện tự nhiên, vị trí địa lí và điều kiện kinh tế - xã hội. - Tạo ra khối lượng nông sản lớn, có chất lượng cao cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến hoặc xuất khẩu. - Thúc đẩy liên kết trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản. |
|
Vùng nông nghiệp |
- Là hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp cao nhất. - Lãnh thổ có đặc điểm tương đồng về điều kiện sinh thái nông nghiệp, kinh tế - xã hội, trình độ thâm canh, cơ sở vật chất - kĩ thuật giữa các địa phương trong vùng. - Có những sản phẩm chuyên môn hoá theo hướng phát huy thế mạnh của vùng. |
- Sử dụng có hiệu quả nhất các điều kiện sản xuất của các vùng. - Thúc đẩy phân công lao động theo lãnh thổ, chuyên môn hoá và hợp tác hóa giữa các vùng. |
2. Một số vấn đề phát triển nền nông nghiệp hiện đại và định hướng phát triển nông nghiệp thế giới trong tương lai
Lời giải:
Nền nông nghiệp hiện đại đang cố gắng khắc phục những khó khăn trong sản xuất (thu hẹp diện tích đất canh tác, tác động của biến đổi khí hậu, sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật gây thoái hoá đất, ô nhiễm môi trường,...) với các hướng khác nhau:
- Hình thành cánh đồng lớn là một trong những hướng quan trọng để tăng quy mô sản xuất nông nghiệp nhằm đáp ứng được nhu cầu về nông sản ngày càng tăng của con người.
- Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ (công nghệ sinh học, công nghệ thông tin, tự động hoá,...) vào sản xuất nông nghiệp để nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và hạn chế các tác động của điều kiện bất lợi.
- Tăng cường hợp tác, liên kết trong sản xuất nông nghiệp để tăng hiệu quả sản xuất, đảm bảo hài hoà lợi ích của các bên tham gia.
Lời giải:
Sản xuất nông nghiệp phát triển theo định hướng:
- Phát triển nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu: tạo ra các giống mới, thay đổi quy mô và cơ cấu cây trồng phù hợp, phát triển thuỷ lợi,...
- Phát triển nông nghiệp công nghệ cao, ứng dụng khoa học - công nghệ để quản lí quá trình sản xuất, tăng hiệu quả sản xuất,...
- Phát triển nông nghiệp xanh (hữu cơ): khai thác tối đa các nguồn tài nguyên sạch, hướng đến một mô hình tăng trưởng bền vững gắn với bảo vệ môi trường.
Lời giải:
Học sinh lựa chọn một hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp để trình bày: trang trại, vùng nông nghiệp và thể tổng hợp nông nghiệp.
|
Tiêu chí |
Đặc điểm |
Vai trò |
|
Trang trại |
- Mục đích chủ yếu là sản xuất nông sản hàng hoá. - Quy mô sản xuất tương đối lớn. - Tổ chức và quản lí sản xuất dựa trên chuyên môn hoá và thâm canh, ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ. - Có sử dụng lao động làm thuê.
|
- Là hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp quan trọng của các nước đang phát triển trong quá trình công nghiệp hoá nông nghiệp. - Thúc đẩy nông nghiệp sản xuất hàng hoá, phát triển kinh tế nông thôn và tăng thu nhập cho người dân nông thôn. - Khai thác hiệu quả tài nguyên thiên nhiên và góp phần bảo vệ môi trường. |
|
Thể tổng hợp nông nghiệp |
- Có sự kết hợp chặt chẽ giữa các hộ gia đình, trang trại, hợp tác xã,... với các nghiệp các xí nghiệp công nghiệp trên một lãnh thổ, tập trung sản xuất một hay một nhóm sản phẩm. - Có mối liên kết chặt chẽ giữa vùng sản xuất nguyên liệu với các cơ sở chế biến. - Sản xuất mang tính tập trung, áp dụng cơ giới hoá, có trình độ chuyên môn hoá cao. |
- Sử dụng hiệu quả nhất các điều kiện tự nhiên, vị trí địa lí và điều kiện kinh tế - xã hội. - Tạo ra khối lượng nông sản lớn, có chất lượng cao cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến hoặc xuất khẩu. - Thúc đẩy liên kết trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản. |
|
Vùng nông nghiệp |
- Là hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp cao nhất. - Lãnh thổ có đặc điểm tương đồng về điều kiện sinh thái nông nghiệp, kinh tế - xã hội, trình độ thâm canh, cơ sở vật chất - kĩ thuật giữa các địa phương trong vùng. - Có những sản phẩm chuyên môn hoá theo hướng phát huy thế mạnh của vùng. |
- Sử dụng có hiệu quả nhất các điều kiện sản xuất của các vùng. - Thúc đẩy phân công lao động theo lãnh thổ, chuyên môn hoá và hợp tác hóa giữa các vùng. |
Luyện tập 2 trang 78 Địa Lí 10: Lấy ví dụ cụ thể về một biểu hiện của nền nông nghiệp hiện đại.
Lời giải:
Ví dụ: trồng rau sạch thủy canh trong nhà kính, hệ thống tưới phun sương tự động, sử dụng máy móc trong thu hoạch nông sản,…
Vận dụng trang 78 Địa Lí 10: Tìm hiểu về một mô hình nông nghiệp công nghệ cao ở nước ta.
Lời giải:
1. Mô hình nuôi tôm trong nhà kính
Là đơn vị tiên phong đưa công nghệ cao vào trong nuôi trồng tôm trong nhà kính, Công ty CP Việt Úc chi nhánh tại Bạc Liêu đã đầu tư hơn 180 tỷ đồng cho diện tích 50ha nuôi tôm. Năm 2017, mô hình nuôi tôm trong nhà kính của Công ty đạt sản lượng 50 - 70 tấn/ha/vụ tương đương khoảng 300 tấn/ha/năm. Như vậy, so với hình thức nuôi trồng tôm truyền thống thì mô hình nuôi tôm trong nhà kính đã nâng sản lượng lên gấp hơn 10 lần và trở thành một trong những mô hình ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao ở Việt Nam thành công nhất hiện nay.
2. Mô hình trồng rau “khí canh”
Có lẽ khái niệm trồng rau “khí canh” còn khá mới bởi đây là mô hình trồng rau lơ lửng trên không mà rất ít nơi áp dụng. Trong các mô hình ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao ở Việt Nam, trồng rau khí canh là một trong những mô hình độc lạ nhất. Tuy nhiên, ở các nước phát triển nông nghiệp hiện đại thì công nghệ trồng rau khí canh đã phổ biến từ lâu giúp đáp ứng nhu cầu rau sạch trên diện tích đất nhỏ hẹp.
3. Mô hình trồng nấm ứng dụng công nghệ cao
Hưởng ứng phong trào nông nghiệp công nghệ cao Việt Nam, ông Tăng Đức ở Đức Trọng - Lâm Đồng đã phát triển trại nấm mỡ để giờ đây có doanh thu triệu đô, chất lượng được vinh danh số 1 thị trường trong nước và xuất khẩu sang nhiều thị trường khó tính trên thế giới.
Xem thêm lời giải bài tập SGK Địa lí lớp 10 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:
Bài 24: Địa lí ngành nông nghiệp
Bài 25: Địa lí ngành lâm nghiệp và ngành thủy sản
Bài 27: Quy mô dân số, gia tăng dân số và cơ cấu dân số thế giới
Bài 29: Địa lí một số ngành công nghiệp
