Giải phẫu tuyến vú và các bệnh lý liên quan

 Video Bệnh ung thư vú và cách nhận biết sớm nhất 

Vú là gì?

Vú là một phần của cơ quan sinh dục nữ và nam. Đối với phụ nữ, vú vừa có vai trò chức năng (cho con bú) vừa có vai trò sinh dục (mang lại khoái cảm). Vú đàn ông không có vai trò chức năng. Các bộ phận có thể nhìn thấy của giải phẫu vú bao gồm núm vú và quầng vú.

Vú cấu tạo như thế nào?

Vú phụ nữ được cấu tạo bởi một số loại mô khác nhau. Các cơ kết nối vú với xương sườn, nhưng chúng không phải là một phần cấu tạo của vú. Các loại mô cấu tạo nên vú bao gồm:

• Tuyến: Còn được gọi là tiểu thùy, tham gia vào sản xuất sữa.
• Mô mỡ: Mô này quyết định kích thước vú.
• Mô liên kết: Mô này giúp cố định mô tuyến và mô mỡ.

Cấu tạo tuyến vú

Các phần của vú

Vú phụ nữ có nhiều phần khác nhau, bao gồm:

• Các thùy: Mỗi vú có từ 15 đến 20 thùy. Các thùy này bao quanh núm vú giống như các nan hoa trên bánh xe.
• Tiểu thùy: Tiêu thùy được tìm thấy trong các thùy, cấu tạo bởi các tuyến nhỏ hình bầu ở phía tận, tham gia vào sản xuất sữa.
• Các ống dẫn sữa: Những ống nhỏ này mang sữa từ tiểu thùy đến núm vú.
• Núm vú: Núm vú nằm ở trung tâm của quầng vú. Mỗi núm vú có khoảng chín ống dẫn sữa đổ vào, đồng thời chứa các tận cùng dây thần kinh.
• Quầng vú: Quầng vú là vùng da hình tròn có màu sẫm bao quanh núm vú. Quầng vú có các tuyến được gọi là tuyến Montgomery tiết ra dầu bôi trơn. Dầu này bảo vệ núm vú và da khỏi bị nứt nẻ trong thời gian cho con bú.
• Mạch máu: Các mạch máu giúp máu lưu thông khắp vú, thành ngực và cơ thể.
• Mạch bạch huyết: là một phần của hệ thống bạch huyết, những mạch này vận chuyển bạch huyết - một chất lỏng giúp hệ thống miễn dịch của cơ thể bạn chống lại nhiễm trùng. Các mạch bạch huyết kết nối với các hạch bạch huyết được tìm thấy dưới nách, ở ngực và những nơi khác.
• Các dây thần kinh: Núm vú có hàng trăm đầu dây thần kinh, khiến chúng cực kỳ nhạy cảm khi chạm hoặc kích thích.

Vú nam giới thì sao?

Nam giới cũng có vú. Ở tuổi dậy thì, nội tiết tố nam testosterone thường ngăn ngực  nam giới phát triển như của nữ. Nhìn bên ngoài, nam giới cũng có núm vú và quầng vú. Bên trong, chúng chứa ống dẫn sữa chưa phát triển và không có mô tuyến. Các vấn đề về vú ở nam giới có thể bao gồm bệnh vú to ở nam giới - một tình trạng lành tính khiến vú to ra và rất hiếm khi là ung thư vú.

Mô vú dày đặc là gì?

Mô vú dày trên phim chụp X quang vú. Nguồn ảnh cdc.gov

Kết quả chụp Xquang tuyến vú (chụp nhũ ảnh) có thể cho thấy bạn có mô vú dày. Vú dày sẽ có nhiều tuyến và mô xơ hơn, đồng thời ít mô mỡ hơn. Phần mô vú dày và các khối u đều trông có màu trắng trên chụp Xquang tuyến vú, điều đó khiến việc phát hiện ung thư vú trở nên khó khăn hơn. Có đến một nửa số phụ nữ trong độ tuổi từ 40 đến 74 có mô vú dày. Tình trạng này không liên quan đến kích thước, ngoại hình hoặc cảm giác của vú. Phụ nữ có vú quá dày có nguy cơ mắc bệnh ung thư vú cao hơn một chút.

Vú hoạt động như thế nào?

Nội tiết tố nữ - cụ thể là estrogen, progesterone và prolactin - đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển và chức năng của vú.

• Estrogen làm giãn các ống dẫn sữa và giúp chúng tạo ra các nhánh bên để mang nhiều sữa hơn.
• Prolactin thúc đẩy sản xuất progesterone và chuẩn bị các tuyến để sản xuất sữa.
• Progesterone làm tăng số lượng và kích thước của các tiểu thùy để chuẩn bị cho việc cho con bú. Hormone này cũng làm nở các mạch máu và tế bào vú sau khi rụng trứng. Bạn có thể thấy vú sưng và mềm hơn vào thời điểm này.

Những vấn đề nào ảnh hưởng đến vú?

Ung thư vú là mối đe dọa số một đối với sức khỏe của vú. Khoảng 1/8 phụ nữ sẽ được chẩn đoán ung thư vú trong đời. Các vấn đề khác ảnh hưởng đến sức khỏe của vú bao gồm:

• Bệnh vú lành tính.
• Nang vú.
• Nổi cục ở vú.
• Đau vú.
• Phát ban ở vú.
• Biến đổi xơ nang vú.
• Giãn ống tuyến vú.
• Viêm vú.
• Tiết dịch núm vú.

Làm thế nào để vú khỏe mạnh?

Vì ung thư vú là mối quan tâm hàng đầu, hãy trao đổi với bác sĩ về thời gian và tần suất chụp nhũ ảnh. Các khuyến cáo khác nhau tùy thuộc vào các yếu tố nguy cơ, chẳng hạn như tiền sử gia đình mắc bệnh. Tự kiểm tra vú có thể giúp bạn làm quen với hình dạng và cảm giác của vú để bạn dễ dàng nhận thấy những thay đổi hoặc các vấn đề tiềm ẩn.

Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Bạn nên đi khám bác sĩ nếu bạn gặp phải tình trạng dưới đây:

• Mới phát hiện ra cục u.
• Tiết dịch núm vú.
• Đau vú.
• Những thay đổi về hình dạng hoặc cảm giác của vú hoặc da vùng vú.
• Núm vú tụt.
• Phát ban ở vú.