CH3COOH + NaHCO3 → CH3COONa + H2O + CO2 | CH3COOH ra CH3COONa

Phản ứng: CH₃COOH + NaHCO₃ → CH₃COONa + H₂O + CO₂

1. Phương trình phản ứng CH₃COOH tác dụng NaHCO₃

15CH₃COOH + 10NaHCO₃ → 10CH₃COONa + 2H₂O + 20CO₂

2. Điều kiện xảy ra phản ứng CH₃COOH tác dụng NaHCO₃

Nhiệt độ thường.

3. Bản chất của các chất tham gia phản ứng

3.1. Bản chất của NaHCO₃ (Natri hidrocacbonat)

NaHCO₃ là một muối axit nhưng thể hiện tính axit yếu tác dụng được với axit.

3.2. Bản chất của CH₃COOH (Axit axetic)

CH₃COOH là một axit yếu thuộc nhóm axit monoprotic có khả năng tác dụng với hidrocacbonat tạo ra axetat kim loại tương ứng, nước và cacbonic.

4. Hiện tượng phản ứng xảy ra 

Sau phản ứng thu được muối CH₃COONa và có khí CO₂ thoát ra.

5. Mở rộng tính chất hóa học của Axit axetic

Axit axetic CH₃COOH (etanoic) là một axit hữu cơ, mạnh hơn axit cacbonic. Nó được tạo thành bằng việc liên kết nhóm methyl CH₃ với cacboxyl COOH.

Nhôm thụ động với axit axetic do khi phản ứng, nó tạo ra lớp màng mỏng nhôm oxit trên bề mặt, ngăn chặn sự ăn mòn. Vì vậy, các nhà sản xuất vẫn thường dùng bình chứa bằng nhôm để đựng dung dịch này.

5.1. Axit axetic tác dụng với oxit bazơ, bazơ tạo thành muối và nước

CH₃COOH + NaOH → CH₃COONa + H₂O

CH₃COONa: (Natri axetat)

CH₃COOH + CaO → (CH₃COO)₂Ca + H₂O

5.2. Axit axetic tác dụng với kim loại (trước H) giải phóng H₂

2CH₃COOH + 2Na → 2CH₃COONa + H₂↑

5.3. Axit axetic tác dụng với muối của axit yếu hơn

2CH₃COOH + CaCO₃ → (CH₃COO)₂C

5.4. Phản ứng thế halogen vào gốc hydrocacbon

Thế halogen vào gốc hydrocacbon ở nhiệt độ( 90 - 100^oC)

Cl₂ + CH₃COOH → ClCH₂COOH + HCl

5.5. Axit axetic tác dụng với rượu tạo ra este và nước

Tác dụng với rượu tạo ra este và nước (xúc tác là H₂SO₄ đặc, nóng)

CH₃COOH + HO-C₂H₅ →CH₃COOC₂H₅ + H₂O

6. Bài tập vận dụng (có đáp án)

Câu 1. Cho các chất sau: ZnO, Na₂SO₄, KOH, NaHCO₃, Cu, Fe. Số chất có thể tác dụng với dung dịch axit axetic là

A. 1

B. 2

C. 3

D. 4

Lời giải

Các chất có thể tác dụng với axit axetic là: ZnO, KOH, NaHCO₃, Fe.

2CH₃COOH + ZnO → (CH₃COO)₂Zn + 2H₂O

CH₃COOH + KOH → CH₃COOK + H₂O

CH₃COOH + NaHCO₃ → CH₃COONa + CO₂ + H₂O

2CH₃COOH + Fe → (CH₃COO)₂Fe + H₂

Đáp án: D

Câu 2. Thực hiện các thí nghiệm sau.

 (1)   Cho NaHCO₃ vào dung dịch CH₃COOH.

 (2)   Cho phần đạm amoni vào dung dịch Ba(OH)₂ đun nóng.

 (3)   Cho Fe₂O₃ vào dung dịch HNO₃ đặc, nóng.

 (4)  Cho P vào dung dịch H₂SO₄ đặc, nóng.

 (5)  Cho Al₄C₃ vào nước.

(6)   Cho phèn chua vào nước vôi trong dư.

(7)   Cho dung dịch HCl dư vào dung dịch Na₂CO₃.

Số thí nghiệm chắc chắn có khí thoát ra là

A. 3

B. 2

C. 5

D. 4

Đáp án C

Xét từng thí nghiệm:

(1) CH3COOH + NaHCO3 → CH3COONa + CO2 + H2O

(2) (NH4)2SO4 + Ba(OH)2 → BaSO4 + 2NH3 + 2H2O

(3) Fe2O3 + 6HNO3 → 2Fe(NO3)3 + 3H2O

(4) 2P + 5H2SO4 đặc → 2H3PO4 + 5SO2 + 2H2O

(5) Al4C3 + 12H2O → 4Al(OH)3 + 3CH4

(6) Phèn chua có công thức: K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O

Nước vôi trong là: Ca(OH)2

4Ca(OH)2 + Al2(SO4)3 →  3CaSO4 + $Ca{\left[Al{\left(OH\right)}_4\right]}_2$

(7) 2H+ + $C{O_3}^{2-}$  →  CO2 + H2O.

Hòa tan hoàn toàn m gam NaHCO3 bằng dung dịch CH3COOH dư thu được 3,36 lít CO2. Giá trị của m là:

A. 15,0. 

B. 25,2. 

C. 16,8. 

D. 12,6.

NaHCO3​ + CH₃COOH —> CH₃COONa + CO2​ + H2​O

$$\begin{gathered} \Rightarrow n_{NaHC{O}_3}=n_{C{O}_2}=0,15 mol \\ \Rightarrow m_{NaHC{O}_3}=12,6 gam \end{gathered}$$

Đun nóng axit axetic với rượu etylic có axit sunfuric làm xúc tác thì người ta thu được một chất lỏng không màu, mùi thơm, không tan trong nước và nổi trên mặt nước. Sản phẩm đó là

A. CH₃Cl.

B. CH₃COONa.

C. CH₃COOC₂H₅.

D. C₂H₄.

Lời giải:

Đáp án: C

Câu 2. Chất nào dưới đây làm quỳ tím chuyển màu đỏ?

A. CH₃COOH.

B. CH₃CH₂OH.

C. CH₂=CH₂.

D. CH₃CHO.

Lời giải:

Đáp án: A

Câu 3. Trong công nghiệp một lượng lớn axit axetic được điều chế bằng cách

A. nhiệt phân CH₄ sau đó làm lạnh nhanh.

B. lên men dung dịch rượu C₂H₅OH.

C. oxi hóa C₂H₆ có xúc tác và nhiệt độ thích hợp.

D. oxi hóa C₄H₁₀ có xúc tác và nhiệt độ thích hợp.

Lời giải:

Đáp án: D

Câu 4. Hòa tan hoàn toàn 4,8 gam Mg vào dung dịch CH₃COOH. Thể tích khí H₂ thoát ra (ở đktc) là

A. 4,48 lít.

B. 1,12 lít.

C. 2,24 lít.

D. 3,36 lít.

Lời giải:

Đáp án: A

Câu 5. Khi cho bột NaHCO₃ vào dung dịch CH₃COOH, hiện tượng xảy ra là

A. chất rắn tan, có bọt khí.

B. chất rắn tan ra.

C. chất rắn không tan, có bọt khí

D.có chất kết tủa trắng.

Lời giải:

Đáp án: A

Giải thích:

Khi cho bột NaHCO₃ vào dung dịch CH₃COOH, hiện tượng xảy ra là chất rắn tan, có bọt khí.

Câu 6. Axit axetic (CH₃COOH) tác dụng được với tất cả các chất trong dãy nào sau đây?

A. Na, CuO, H₂SO₄

B. KOH, Na, BaCO₃

C. KOH, Cu, KCl

D. Na, NaCl, CuO

Lời giải:

Đáp án: B

Giải thích:

Loại đáp án A, axit axetic không tác dụng được với HCl

Loại đáp án C, axit axetic không tác dụng được với Cu (là kim loại sau H)

Loại đáp án D, axit axetic không tác dung được với NaCl

Vậy Axit axetic (CH₃COOH) tác dụng được với tất cả các chất trong dãy NaOH, Na, CaCO₃

Đáp án B đúng:

Phương trình hóa học xảy ra

CH₃COOH + KOH → CH₃COOK+ H₂O

CH₃COOH + Na → CH₃COONa + 1/2 H₂

2CH₃COOH + BaCO₃ → (CH₃COO)₂Ba + CO₂ + H₂O

Xem thêm các phương trình phản ứng hóa học khác: