Vậy trong lịch sử Việt Nam, chiến tranh bảo vệ Tổ quốc có vai trò, ý nghĩa như thế nào? Có những cuộc kháng chiến thắng lợi tiêu biểu nào? Có những cuộc kháng chiến nào không thành công? Nguyên nhân chính dẫn đến thắng lợi hoặc thất bại trong các cuộc kháng chiến là gì?
♦ Vai trò của chiến tranh bảo vệ Tổ quốc:
- Vai trò đặc biệt đối với sự nghiệp bảo vệ độc lập dân tộc, thống nhất và toàn vẹn chủ quyền, lãnh thổ quốc gia, quyết định sự tồn vong của quốc gia, dân tộc trước các cuộc chiến tranh xâm lược và can thiệp từ bên ngoài.
- Tác động lớn đến quá trình hình thành quốc gia, dân tộc; đến tiến trình lịch sử dân tộc và chính sách quản lí đất nước.
- Kết quả của các cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc cũng ảnh hưởng đến tính chất xã hội và công cuộc xây dựng đất nước, phát triển kinh tế, văn hóa.
♦ Ý nghĩa của Chiến tranh bảo vệ tổ quốc:
- Hình thành và phát triển truyền thống yêu nước, ý chí kiên cường, bất khuất trong đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam.
- Góp phần khơi dậy và củng cổ tinh thần đoàn kết, lòng tự hào dân tộc.
♦ Các cuộc kháng chiến thắng lợi:
- Cuộc kháng chiến tiêu biểu:
+ Kháng chiến chống quân Nam Hán (938);
+ Kháng chiến chống Tống thời Tiền Lê (981);
+ Kháng chiến chống Tống thời Lý (1075 - 1077);
+ Kháng chiến chống Mông - Nguyên thời Trần (thế kỉ XIII);
+ Kháng chiến chống Xiêm (1785);
+ Kháng chiến chống Thanh (1789).
- Nguyên nhân thắng lợi:
+ Tinh thần yêu nước, đoàn kết, ý chí đấu tranh bất khuất của nhân dân Việt Nam;
+ Các cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam đều mang tính chất chính nghĩa.
+ Nghệ thuật quân sự sáng tạo, sự chỉ huy tài tình của các tướng lĩnh.
+ Trong quá trình xâm lược Việt Nam, các thế lực ngoại xâm phải đối diện với nhiều khó khăn.
♦ Các cuộc kháng chiến không thành công:
- Cuộc kháng chiến tiêu biểu:
+ Kháng chiến chống quân Triệu (thế kỉ II TCN).
+ Kháng chiến chống quân Minh thời Hồ (1407)
+ Kháng chiến chống thực dân Pháp thời Nguyễn (1858 - 1884).
- Nguyên nhân thất bại:
+ Không phát huy được sức mạnh của khối đoàn kết toàn dân;
+ Trong quá trình tổ chức kháng chiến, những người lãnh đạo phạm một số sai lầm.
+ Tương quan lực lượng chênh lệch không có lợi cho cuộc kháng chiến.