Phân tích đề: Căn cứ vào kiến thức có trong mục III, bài 20 để phân biệt hai kiểu tương quan giữa các hormone về khái niệm, đặc điểm, ví dụ của mỗi kiểu. Dựa trên đặc điểm của kiểu tương quan chung, tìm ra mối tương quan về nồng độ giữa các nhóm hormone trong chu kì sống của cây một năm.
Lời giải:
- Hormone tham gia điều tiết các quá trình sinh trưởng, phát triển ở thực vật. Một quá trình, hiện tượng sinh lí thường chịu sự chi phối của hai hay nhiều hormone. Sự tương quan giữa các hormone quy định kết quả của quá trình được điều tiết.
|
Nội dung phân biệt |
Tương quan chung |
Tương quan riêng |
|
Khái niệm |
Là tương quan giữa hormone thuộc nhóm kích thích sinh trưởng với hormone thuộc nhóm ức chế sinh trưởng. |
Là tương quan giữa hai hay nhiều loại hormone thuộc cùng nhóm kích thích/ức chế hay khác nhóm (giữa hormone thuộc nhóm kích thích với hormone thuộc nhóm ức chế). |
|
Đặc điểm |
Tương quan về hàm lượng giữa hormone kích thích với hormone ức chế thay đổi theo các giai đoạn sinh trưởng, phát triển của thực vật. Thực vật lâu năm, mối tương quan này có tính chu kì, lặp lại theo chu kì sinh sản của thực vật. |
Tương quan về hàm lượng giữa hormone trong cùng nhóm kích thích hoặc cùng nhóm ức chế hay giữa hormone kích thích với hormone ức chế sẽ điều tiết kết quả của một quá trình sinh lí cụ thể. Một quá trình sinh lí có thể được thúc đẩy bởi hormone này nhưng lại bị hormone khác kìm hãm. |
|
Ví dụ |
Khi hàm lượng hormone kích thích (auxin, gibberellin, cytokinin) cao hơn hàm lượng hormone ức chế (ethylene, abscisic acid), cây duy trì trạng thái non trẻ, thúc đẩy sinh trưởng của thân, lá. Ngược lại, khi hàm lượng hormone ức chế cao hơn, cây chuyển trạng thái già hoá. |
Quá trình nảy mầm của hạt: kích thích bởi gibberellin (GA) và ức chế bởi abscisic acid (ABA) → tương quan GA/ABA cao thì hạt chuyển sang trạng thái nảy mầm, nếu GA/ABA thấp, hạt sẽ ở trạng thái ngủ nghỉ. |
- Sơ đồ về mối tương quan chung của hormone trong chu kì sống của cây một năm.
Với cây một năm, ra hoa tạo quả một lần trong vòng đời, giai đoạn ra hoa thường là mốc đánh dấu sự thay đổi tương quan hàm lượng giữa hormone kích thích với hormone ức chế. Trong đó, giai đoạn trước ra hoa, hàm lượng các hormone thuộc nhóm kích thích cao hơn so với hormone ức chế, khi hàm lượng hormone kích thích giảm xuống, hormone ức chế tăng dần, cây ra hoa và bước vào giai đoạn già.
