Phả hệ dưới đây mô tả sự di truyền của một bệnh di truyền và tính trạng nhóm máu ở một gia đình qua ba thế hệ. Các chữ cái ghi trên sơ đồ phả hệ cho biết các nhóm máu tương ứng của từng người. Biết rằng sự di truyền bệnh trên độc lập với di truyền các nhóm máu, quá trình giảm phân bình thường và không có đột biến xảy ra.

Theo lí thuyết, xác suất để cặp vợ chồng III7 - III8 sinh được con trai nhóm máu O và bị bệnh là

- Phân tích: Đây là dạng bài tập phả hệ, xét sự di truyền của hoặc hai tính trạng (cụ thể trong bài này là 1 bệnh và 1 tính trạng nhóm máu). Với dạng bài này, các em cần xét sự di truyền riêng của từng tính trạng để tìm ra quy luật di truyền chi phối mỗi tính trạng.

Một số mẹo để xác định nhanh quy luật di truyền chi phối tính trạng:

Nếu bố mẹ đều bình thường sinh con bị bệnh → bệnh do gen lặn quy định.

Nếu con gái bị bệnh mà bố không bệnh → bệnh do gen nằm trên NST thường quy định.

- Lời giải:

+ Về tính trạng bệnh:

I1, I2 đều bình thường nhưng sinh ra con gái II6 bị bệnh → bệnh do gen lặn nằm trên NST thường quy định. Quy ước gen: A - không bị bệnh; a - bị bệnh.

H1 × I2 sinh ra con II6 bị bệnh nên có kiểu gen là: Aa × Aa.

→ Xác suất kiểu gen của II7 là: 1/3 AA:2/3 Aa.

I3 bị bệnh → I3 có kiểu gen là: aa.

I3 × I4 sinh con II9 bị bệnh mà I4 bình thường → I4 có kiểu gen Aa → kiểu gen của II8 là Aa.

→ xác suất cặp II7 - II8 sinh con trai bị bệnh = 1/2 × 2/3 × 1/4 = 1/12.

+ Về tính trạng nhóm máu:

I3 và I4 nhóm máu A sinh con nhóm máu O (I°I°) → 3 và 4 có kiểu gen I^AI° × I^AI° → (8) nhóm máu B có thể có kiểu gen I^AI^A hoặc I^AI° với tỉ lệ 1/3 I^AI^A : 2/3 I^AI°

I1 và I2 sinh con nhóm máu O, AB → Il và I2: 1 người có kiểu gen I^AI°, 1 người có kiểu gen I^BI°.

Ta có I^AI° × I^BI° → kiểu gen của II7 là I^BI°

II7 × II8: I^BI° × (1/3 I^AI^A : 2/3 I^AI° ) → sinh con nhóm máu O = 2/3 × 1/4 = 1/6.

Vậy xác suất để cặp vợ chồng II7 - II8 sinh con trai có nhóm máu O và bị bệnh trên: 1/6 × 1/12 = 1/72.