Đọc thông tin tư liệu và quan sát các hình 8, 9, nêu những nét chính về nguyên nhân

Câu hỏi trang 38 Chuyên đề Lịch Sử 11: Đọc thông tin tư liệu và quan sát các hình 8, 9, nêu những nét chính về nguyên nhân và đặc điểm của Chiến tranh lạnh.

Trả lời

♦ Nguyên nhân dẫn đến Chiến tranh lạnh

- Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, quan hệ đồng minh giữa Liên Xô và Mỹ đã nhanh chóng chuyển sang thế đối đầu, dẫn tới cuộc Chiến tranh lạnh.

- Nguyên nhân đưa đến Chiến tranh lạnh là mâu thuẫn về mục tiêu và lợi ích chiến lược giữa hai siêu cường.

+ Liên Xô chủ trương thúc đẩy hòa bình, hợp tác và duy trì an ninh trên thế giới.

+ Mỹ, Anh và các nước tư bản: coi sự lớn mạnh của Liên Xô và việc mở rộng của hệ thống chủ nghĩa xã hội là mối đe doạ, nên đã để ra một loạt chiến lược về kinh tế, chính trị, quân sự nhằm bao vây, cô lập Liên Xô và phong trào cách mạng thế giới.

♦ Các sự kiện dẫn đến Chiến tranh lạnh:

- Tổng thống Mỹ Truman đã phát động cuộc Chiến tranh lạnh chống Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa. Để triển khai chiến lược này, Mỹ đã:

+ Công bố kế hoạch Mácsan (tháng 6/1947);

+ Thành lập các liên minh quân sự như: Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO, 1949), Tổ chức Hiệp ước Đông Nam Á (SEATO, 1954),...

- Đáp trả chính sách của các nước tư bản phương Tây, Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu thành lập Hội đồng tương trợ kinh tế (SEV, tháng 1/1949) và liên minh quân sự mang tên Tổ chức Hiệp ước Vácxava (tháng 5/1955).

- Với sự ra đời của Học thuyết Truman (Mỹ), Học thuyết Đanốp (Liên Xô); cùng với sự thành lập của các khối quân sự và kinh tế đối lập ở cả hai phía Mỹ và Liên Xô, cuộc đối đầu giữa hai phe tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa đã kéo dài từ năm 1947 đến năm 1989.

♦ Đặc điểm của Chiến tranh lạnh

- Chiến tranh lạnh chi phối quan hệ quốc tế toàn cầu, lôi kéo phần lớn các nước trên thế giới tham gia.

- Cuộc đối đầu giữa hai hệ tư tưởng: tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa do Mỹ và Liên Xô đứng đầu.

- Cuộc đối đầu diễn ra trên hầu hết các lĩnh vực như chính trị, quân sự, kinh tế, ngoại giao, văn hoá.

- Dù không có đối đầu quân sự trực tiếp giữa Mỹ và Liên Xô nhưng quan hệ quốc tế luôn trong tình trạng căng thẳng bởi các cuộc chiến tranh cục bộ và chạy đua vũ trang quy mô toàn cầu.

- Trong Chiến tranh lạnh, Liên Xô và Mỹ vẫn có những cuộc thương lượng để tìm cách hòa hoãn, thỏa hiệp với nhau.