Bố cục Lời má năm xưa
- Phần 1: Từ đầu đến “cớ sự từ cái rình theo cuộc”: Nhân vật tôi cùng bạn bè dùng ná thun bắn con chim chài
- Phần 2: Còn lại: Nhân vật tôi hiểu ra và sửa chữa lỗi lầm
Tóm tắt Lời má năm xưa
Tóm tắt Lời má năm xưa (mẫu 1)
Câu chuyện kể lại thời tuổi thơ của nhân vật tôi khi vô tình dùng ná thun để bắn con chim chài. Sau khi bị má mắng và giải thích nhân vật tôi đã hiểu ra và đem chú chim về chăm sóc cho đến khi lành bệnh.
Nội dung chính Lời má năm xưa
Văn bản nói về lòng yêu thương loài vật của con người. Đây cũng là bài học mà người mẹ muốn dạy cho nhân vật chính
Tác giả, tác phẩm Lời má năm xưa
I. Tác giả
- Tên: Trần Bảo Định
- Sinh năm: 1944
- Quê quán: An Vĩnh Ngãi, Tân An, Long An
- Cựu sinh viên Văn khoa - Đại học Đà Lạt
- Các tác phẩm chính
+ Ngao du sơn thủy, thơ, 2012
+ Thầy tôi, thơ, 2013
+ Mẹ, tiếng lòng, thơ, 2013
+ Vợ tôi, thơ, 2014
II. Tác phẩm Lời má năm xưa
1. Thể loại: Truyện ngắn
2. Xuất xứ: Trích Tương hợp Phật tính dân gian và môi trường sinh thái, in trong Thương những ngày…,
3. Phương thức biểu đạt: Tự sự
4. Tóm tắt tác phẩm Lời má năm xưa
Câu chuyện kể lại thời tuổi thơ của nhân vật tôi khi vô tình dùng ná thun để bắn con chim chài. Sau khi bị má mắng và giải thích nhân vật tôi đã hiểu ra và đem chú chim về chăm sóc cho đến khi lành bệnh.
5. Bố cục tác phẩm Lời má năm xưa: 2 phần
- Đoạn 1: Từ đầu đến “cớ sự từ cái rình theo cuộc”: Nhân vật tôi cùng bạn bè dùng ná thun bắn con chim chài
- Đoạn 2: Còn lại: Nhân vật tôi hiểu ra và sửa chữa lỗi lầm
6. Giá trị nội dung tác phẩm Lời má năm xưa
- Thể hiện tình yêu thương các loài vật nhỏ bé.
- Sự hiểu biết về thể giới tự nhiên muôn màu, muôn vẻ
7. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Lời má năm xưa
- Tình huống truyện độc đáo hấp dẫn
- Ngôn ngữ giản dị, mang màu sắc Nam Bộ
III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Lời má năm xưa
1. Câu chuyện cũ năm xưa
- Những từ ngữ, câu văn thể hiện trực tiếp tình cảm, cảm xúc của nhân vật tôi khi kể lại “câu chuyện cũ”:
+ Hối hận, bối rối.
+ Tần ngần nhìn bầu trời xanh và ngẫm nghĩ, thằng chài chính cống “thú diện nhơn tâm”.
+ Không thể nào quên câu nói của má: “Sao con cướp đi sự sống của nó? Rồi, ai cướp sự sống của con?”.
+ Không thể rứt ra được sự hối hận và bối rối mối khi nhớ lại chuyện cũ.
- Nội dung bao quát của văn bản: Lời má dặn dò năm xưa và cảm xúc của nhân vật tôi về “câu chuyện cũ”.
2. Câu hỏi của má
- Sau khi nghe câu hỏi của má: “Sao con cướp đi sự sống của nó? Rồi, ai cướp sự sống của con?” đã thức tỉnh nhân vật tôi. Sau đó là một loạt hành động của nhân vật tôi chăm sóc và cứu sống chim thằng chài.
- Câu hỏi của người má: “Sao con cướp đi sự sống của nó? Rồi, ai cướp sự sống của con?” được lặp lại hai lần trong văn bản.
- Việc lặp lại câu hỏi ấy vừa góp phần làm nổi bật tính chất của câu chuyện bởi đây là chuyện được kể lại, vừa nhằm nhấn mạnh tâm trạng hối hận, nỗi nhớ không quên được về lời má dặn của nhân vật tôi.
3. Mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên
- Con người, thiên nhiên và cảnh vật là những yếu tố có mối quan hệ gần gũi với nhau bởi tất cả đều luôn hiện hữu xung quanh nhau. Bởi vậy, không có lí do gì để con người phá vỡ mối quan hệ đó.
- Hãy đón nhận và xem đó giống như một đại gia đình, và những người trong gia đình luôn biết yêu thương và không hãm hại nhau.
Đọc tác phẩm Lời má năm xưa
Ở quê tôi, trai gái đều thuộc lòng câu hò:
Chim thằng chài! có ngày mắc bẫy
Em cho anh hay anh hãy tránh xa
Mẹ cha không thể chịu hoà
Em đâu dám cãi để mà theo anh!
Mái không ấp trứng, không nuôi con. Con chào đời, tự thích nghi môi trường và rèn kĩ năng sống. Lúc trưởng thành, chúng nhìn nhau, tụt quần bảo vệ nhau và cứ thế tiếp tục trong cõi trần gian. Thằng chài chia sẻ con mỗi nếu bạn tình hoặc đồng loại thiếu cái ăn. Nó nhường mặt nước ao hồ, sông rạch nhiều tôm cá cho những thằng chài già yếu bệnh tật.
Vậy mà, hồi nhỏ đám trẻ tụi tôi khoái rình bắn thằng chài đậu rình cá trên đầu bập dừa nước bằng cái ná thun, đạn đất sét vo tròn. Thiệt là, chỉm ình cá, người rình chim… Có sự từ cái rình theo cuộc!
Tôi bị má đánh đòn khi bắn thằng chài rớt bến sông. “Sao con cướp đi sự sống của nó? Rồi, ai cướp sự sống của con?”. Má bảo tôi ra bến vớt nó lên. Tôi rửa mặt và làm theo lời má. Thằng chài rót khi nãy đã được hai thằng chài khác dùng mỏ quặp qua bên kia mé rạch. Nó gãy cánh không chết, nằm sải lai. Tôi đem nó về nhà nuôi và trị thương. Đút cá nó không ăn, đút thứ gì cũng chẳng thèm. Tôi hối hận và bối rối. Mấy hôm, vết thương lành, thằng chài ốm nhom chỉ chóp cánh, không thể bay vì đuối sức. Tôi mang nó ra vườn để dưới gốc mận gần cầu nước.
Trời tỉnh mơ, buổi sáng nhà quê dịu và mát. Bầy thằng chài bu quanh bạn đút môi, thấy nó ăn tôi bắt thèm theo. Nó vươn đôi cánh như vươn vai, hót mấy tiếng chắc là cảm ơn và chào tôi.
Gió rung nắng, hương hoa mận bay khắp vườn. Tôi tần ngần nhìn bầu trời xanh và ngẫm nghĩ, thằng chài chính cống “thú điện nhơn tâm”
Gần bảy mươi năm, từ lúc tôi dùng ná thun bắn thằng chài rớt bến sông; tôi không thể nào quên câu hỏi của má: “Sao con cướp đi sự sống của nó? Rồi, ai cướp sự sống của con?”. Đồng thời, tận đáy lòng, tôi cũng không thể rút ra được sự hối hận và bối rối mỗi khi nhớ lại câu chuyện cũ.
Ý nghĩa nhan đề Lời má năm xưa
Nhan đề này nói lên những hồi trưởng của tác giả. Nhan đề góp phần bộc lộ tâm trạng ăn năn, hối hận và day dứt của nhân vật “tôi” khi nhớ lại hành động mình đã làm với chú chim thằng chài, từ đó cho thấy cậu bé là một người giàu tình cảm, giàu lòng trắc ẩn và lương thiện.
Xem thêm các bài Bố cục Ngữ văn lớp 10 sách Chân trời sáng tạo hay, ngắn gọn khác:
Bố cục Hương Sơn phong cảnh (2024) chính xác nhất lớp 10 - Chân trời sáng tạo
Bố cục Thơ duyên (2024) chính xác nhất lớp 10 - Chân trời sáng tạo
Bố cục Nắng đã hanh rồi (2024) chính xác nhất lớp 10 - Chân trời sáng tạo
