Đọc văn bản
Gò Me
(Hoàng Tố Nguyên)
Quê tôi đó mặt trông ra bể
Đổm hải đăng tắt, lóe đêm đêm
Con đê cát đỏ cỏ viền
Leng keng nhạc ngựa ngược lên chợ Gò.
Ruộng vây quanh, bốn mùa gió mát
Lủa nàng keo chói rực mặt trời
Ao làng trăng tắm, mây bơi
Nước trong như nước mắt người tôi yêu
Quê hương tôi sớm chiều chiều
Lao xao vườn mía
Mái lá khoan thai thở làn khói nhẹ
Những chị, những em má núng đồng tiền
Nọc cấy, tay tròn, nghiêng nón làm duyên
Véo von điệu hát cổ truyền
(Tre thôi khúc khích, mây chim lắng nghe):
"- Hò... ơ... Trai Biên Hòa lụy gáu Gò me
Không vì sắc lịch, mà chỉ vì mê giọng hò... "
Ôi, thuở ấu thơ
Cắt cỏ, chăn bò
Gối đầu lên áo
Nằm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo
Lòng nghe theo bướm, theo chim
Me non cong vắt lưỡi liềm
Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ.
[...] Tôi nằm trên võng mẹ đưa
có chim cu gáy giữa trưa hanh nồng
Tiếng ai vút đầu bông lúa chín
Gió dìu vương xao xuyến bờ tre:
"- Hò ơ... Trai Biên Hòa lụy gái Gò me
Không vì sắc lịch, mà chỉ vì mê giọng hò!... "
Chị tôi má đỏ, thẹn thò
Giã gạo bên trã canh chua ngọt ngào.
Tác giả – tác phẩm: Gò Me
Tác giả văn bản Gò Me
– Nhà thơ Hoàng Tố Nguyên tên thật Lê Hoằng Mưu, sinh năm 1929 tại gò Me, làng Bình Ân, tổng Hòa Lạc Hạ, tỉnh Gò Công (nay là ấp Gò Me, xã Bình Ân, huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang).
– Ông từng làm Chủ tịch Hội Học sinh mỹ thuật kháng chiến Gia Định. Mặc dù còn rất trẻ, nhưng trong thời gian này ông đã có thơ đăng trên các báo.
Hoàng Tố Nguyên là tác giả của nhiều bài thơ đăng rải rác trên báo, mặc dù chưa in một tác phẩm nào… Những bài như: Vọng hướng sao rơi, Xuân về say ý nhạc… đăng trong tuyển tập thi ca Mùa giải phóng (tháng 5-1949)…
– Các truyện thơ và tập thơ của ông được ra đời liên tiếp và nổi bật, như Đổi đời (truyện thơ, năm 1955), Cô gái bần nông sông Hồng (truyện thơ, năm 1956), Đất nước (tập thơ, 1956), Gò Me (tập thơ, năm 1957), Từ nhớ đến thương (tập thơ, năm 1960), Quê chung (tập thơ, năm 1962), Gởi chiến trường chống Mỹ (năm 1966)…
– Tháng 6-1975, ông mất tại Hương Canh, Thái Bình sau một cơn bạo bệnh.
Tác phẩm Gò Me
1. Thể loại
Gò Me thuộc thể thơ tự do
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác
– Trong các tập thơ của Hoàng Tố Nguyên, tập thơ Gò Me của ông gồm 13 bài thơ được xuất bản năm 1957 đã gây được tiếng vang lớn.
– Nội dung tập thơ chủ yếu thể hiện tấm lòng thương nhớ quê hương của tác giả.
– Trong tập thơ này, bài thơ Gò Me viết về quê hương của ông là đặc sắc nhất
3. Phương thức biểu đạt
Văn bản Gò Me có phương thức biểu đạt là biểu cảm
4. Tóm tắt văn bản Gò Me
Gò Me là tiếng lòng và nỗi nhớ khôn nguôi của ông về quê hương miền Nam thân thương và anh dũng. Qua bài thơ, Gò Me – Gò công hiện lên vô cùng tươi đẹp, thanh bình, dung dị và chân chất
6. Bố cục bài Gò Me
Gò Me có bố cục gồm 3 phần:
+ Phần 1: Từ đầu đến “người tôi yêu”: Cảnh sắc Gò Me hiện lên qua nỗi nhớ của nhà thơ
+ Phần 2: Tiếp theo đến “lụa mềm lửng lơ”: Hình ảnh người dân Gò Me
+ Phần 3: Còn lại: Giai điệu quê hương trong lòng tác giả
7. Giá trị nội dung
Bài thơ Gò Me thể hiện tấm lòng thương nhớ quê hương miền Nam thân thương và anh dũng của tác giả. Hình ảnh quê hương Gò Me xuất hiện như làn gió mát trong khung cảnh oi bức. Người đọc miền Bắc lần đầu biết đến một nhà thơ Nam Bộ, với người, với tình, với cảnh và giọng thơ Nam Bộ thứ thiệt hồn hậu, chất phác.
8. Giá trị nghệ thuật
– Bài thơ Gò Me có nhiều hình ảnh sinh động, giàu sức gợi.
– Lời thơ như ngân lên thành lời ca.
– Ngôn ngữ thơ đậm chất Nam Bộ