Video: Công dụng của trà xanh đối với sức khỏe
Theo báo cáo từ Viện Phát triển Bền vững Quốc tế (nternational Institute of Sustainable Development), trà là thức uống được tiêu thụ nhiều thứ hai trên thế giới.
Tất cả các loại trà, ngoại trừ trà thảo dược, đều được làm từ lá cây Camellia sinensis sấy khô. Mức độ oxy hóa của lá sẽ quyết định loại trà.
Trà xanh được làm từ lá chưa bị oxy hóa và là một trong những loại trà trải qua ít công đoạn chế biến nhất. Do đó, nó chứa nhiều chất chống oxy hóa và polyphenol có lợi cho sức khỏe nhất.
Những lợi ích về sức khỏe
Y học cổ truyền Trung Quốc và Ấn Độ từ lâu đã sử dụng trà xanh để kiểm soát chảy máu, giúp nhanh lành thương, hỗ trợ tiêu hóa, cải thiện sức khỏe tim mạch, nâng cao tinh thần và điều hòa nhiệt độ cơ thể.
Các nghiên cứu cho thấy sử dụng trà xanh có thể có hiệu quả với các bệnh lý: thừa cân, rối loạn chức năng gan, đái tháo đường type 2, bệnh Alzheimer và nhiều bệnh lý khác.
Tuy nhiên, cần có thêm nhiều bằng chứng khoa học để có thể khẳng định chắc chắn về những tác dụng này của trà xanh.
Ngăn ngừa ung thư
Ở những nước có tỷ lệ tiêu thụ trà xanh cao, tỷ lệ mắc một số bệnh ung thư có xu hướng giảm. Tuy nhiên, các nghiên cứu trên người đã không cho thấy các kết quả thống nhất để chứng minh rằng uống trà xanh làm giảm nguy cơ mắc ung thư.
Một nghiên cứu vào năm 2020 đã tổng hợp cơ sở dữ liệu của 142 nghiên cứu dịch tễ học và nghiên cứu thực nghiệm với tổng số 1,1 triệu người tham gia. Kết quả cho thấy không có sự thống nhất giữa các nghiên cứu cũng như có rất ít bằng chứng ủng hộ nhận định rằng uống trà giúp giảm nguy cơ ung thư.
Tuy nhiên, việc thoa các sản phẩm có chiết xuất từ polyphenol trong trà xanh có thể có vai trò bảo vệ da trước bức xạ UVB. Một nghiên cứu tổng quan vào năm 2018 đã tổng hợp kết quả của các nghiên cứu in vitro, in vivo và nghiên cứu thực nghiệm trên người đã chứng minh những tác dụng tiềm năng của polyphenol trong lá trà với việc phòng ngừa ung thư da gây ra bởi tia UVB.
Một nghiên cứu khác đã cho thấy một số ảnh hưởng tích cực của trà xanh đến các loại ung thư sau:
Nhìn chung, các nghiên cứu chưa đưa ra được kết quả thống nhất và các bằng chứng còn hạn chế về khả năng làm giảm nguy cơ ung thư của việc uống trà xanh.
Giảm cân
Catechins trong trà xanh có thể thúc đẩy quá trình chuyển hóa năng lượng dẫn đến giảm cân. Nguồn ảnh: https://thuvieny.com/Một nghiên cứu đã phát hiện ra rằng catechins trong trà xanh và cà phê có thể thúc đẩy quá trình chuyển hóa năng lượng dẫn đến giảm cân.
Một nghiên cứu phân tích tổng hợp cho thấy catechin và caffein trong trà xanh có tác dụng hiệp đồng trong giảm cân. Trong khi đó, caffein cho kết quả ngược lại.
Tuy nhiên, tác dụng giảm cân của trà xanh là không có ý nghĩa lâm sàng. Hầu hết các nghiên cứu cho thấy chỉ có những thay đổi nhỏ trong quá trình trao đổi chất mặc dù đã sử dụng chiết xuất trà xanh với hàm lượng catechin rất cao.
Giảm viêm da
Trà xanh có đặc tính chống viêm. Một nghiên cứu tổng quan dựa trên các nghiên cứu lâm sàng trên người và cả động vật đã phát hiện ra rằng trà xanh và thành phần chính của nó - epigallocatechin-3-gallate (EGCG) có tác dụng chống viêm.
Một nghiên cứu năm 2019 cũng cho thấy chiết xuất trà trong mỹ phẩm có tác dụng chống viêm. Bên cạnh đó, thoa chiết trà còn giúp cải thiện tuần hoàn dưới da. Do đó, các sản phẩm này được sử dụng để bôi tại vùng da viêm.
Trà xanh được sử dụng để chống viêm trên da. Nguồn ảnh: https://timesofindia.indiatimes.com/Cải thiện sức khỏe tim mạch
Một nghiên cứu năm 2006 cho rằng uống trà xanh giúp giảm tỷ lệ tử vong do bệnh tim mạch.
Nghiên cứu đó đã theo dõi hơn 40.000 người Nhật Bản với độ tuổi từ 40–79 trong 11 năm, bắt đầu từ năm 1994. Người tham gia nghiên cứu sẽ uống ít nhất 5 tách trà xanh mỗi ngày. Kết quả cho thấy nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch đã giảm xuống ở những người này.
Một nghiên cứu phân tích tổng hợp thực hiện năm 2016 dựa trên dữ liệu của 9 nghiên cứu khác với 259.267 người tham gia cũng cho thấy kết quả ủng hộ phát hiện này. Các nhà nghiên cứu kết luận rằng việc sử dụng trà xanh có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và thiếu máu cục bộ ở bệnh nhân.
Hai nghiên cứu vào năm 2017 và 2019 cũng phát hiện rằng polyphenol trong trà xanh có thể làm giảm huyết áp, giảm viêm, cải thiện chức năng biểu mô và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch ở những người thừa cân, béo phì.
Giảm cholesterol máu
Một nghiên cứu năm 2011 phát hiện ra rằng sử dụng trà xanh dưới dạng thức uống hoặc viên nang đều giúp giảm LDL cholesterol máu nhưng với lượng không nhiều.
Giảm nguy cơ đột quỵ
Uống trà xanh hoặc cà phê thường xuyên có thể làm giảm nguy cơ đột quỵ.
Một nghiên cứu của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA - American Heart Association) đã chỉ ra rằng việc bổ sung trà xanh vào chế độ ăn uống hàng ngày có thể làm giảm nhẹ nguy cơ đột quỵ.
Hỗ trợ điều trị đái tháo đường type 2
Mối quan hệ giữa trà xanh và bệnh đái tháo đường là chưa rõ ràng. Nguồn ảnh: https://timesofindia.indiatimes.com/Các nghiên cứu về mối quan hệ giữa trà xanh và bệnh đái tháo đường cho các kết quả không thống nhất.
Một số nghiên cứu cho rằng những người uống trà xanh có nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2 ở thấp hơn những người không uống. Trong khi đó, một nghiên cứu tổng quan dựa trên 17 nghiên cứu đối chứng ngẫu nhiên đã cho thấy mối liên quan giữa việc tiêu thụ trà xanh với sự giảm đường huyết và nồng độ insulin lúc đói.
Một nghiên cứu khác vào năm 2017 về polyphenol trong chế độ ăn cũng cho thấy mối liên quan của trà xanh (có trong chế độ ăn Địa Trung Hải) với việc giảm nguy cơ mắc đái tháo đường type 2.
Cuối cùng, một số nghiên cứu không tìm thấy mối liên hệ nào giữa uống trà và bệnh đái tháo đường.
Cải thiện trí nhớ
Một số nghiên cứu cho rằng trà xanh có thể tăng cường trí nhớ và khả năng nhận thức của con người.
Một nghiên cứu cho thấy trà xanh có triển vọng trong việc điều trị suy giảm nhận thức liên quan đến các bệnh lý thần kinh như chứng mất trí nhớ.
Một nghiên cứu phân tích tổng hợp năm 2016 cho thấy rằng uống trà hàng ngày giúp giảm nguy cơ sa sút trí tuệ ở bệnh nhân.
Bệnh Alzheimer
Tác dụng của trà xanh với bệnh nhân Alzheimer cần được nghiên cứu thêm. Nguồn ảnh: https://totesnewsworthy.com/Trong một nghiên cứu năm 2011, các nhà nghiên cứu đã thử nghiệm ảnh hưởng của một chất có trong đại tràng (CAGTE - colon-available green tea extract) với protein có vai trò quan trong trong bệnh Alzheimer.
Các thí nghiệm sử dụng CAGTE để đại diện cho các chất hóa học trong trà xanh sau quá trình tiêu hóa và các tế bào PC12 đã biệt hóa đại diện cho các tế bào thần kinh.
Nghiên cứu phát hiện ra rằng ở nồng độ cao, CAGTE có thể bảo vệ tế bào khỏi các gốc tự do gây hại và peptide beta-amyloid có vai trò trong sự phát triển của bệnh Alzheimer.
Tuy nhiên, nồng độ các chất trong nghiên cứu lớn hơn nhiều so với nồng độ có thể tìm thấy trong cơ thể người.
Lợi ích khác
Các nghiên cứu khác cho rằng trà xanh có thể giúp ngăn ngừa sâu răng, căng thẳng và mệt mỏi mạn tính, hỗ trợ điều trị các bệnh lý về da và cải thiện tình trạng viêm khớp nhờ tính chống viêm của nó.
Tuy nhiên, cần có thêm các nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng trên người để củng cố những nhận định này.
Hàm lượng dinh dưỡng
Mỗi tách trà xanh không đường chứa không quá 3 calo .
Trà xanh chứa một lượng tương đối nhỏ caffein (khoảng 29mg trong mỗi cốc 225g) so với trà đen (khoảng 47 mg mỗi cốc) và cà phê (khoảng 95 mg mỗi cốc).
Caffeine trong một tách trà có thể thay đổi tùy theo thời gian ngâm và lượng trà tan vào.
Trà xanh là một trong những loại trà có lượng chất chống oxy hóa cao nhất. Trà xanh có khoảng 30% trọng lượng là polyphenol, trong đó 80% polyphenol là EGCG.
Các dạng sản phẩm
Trà xanh có nhiều dạng sản phẩm khác nhau, bao gồm:
- Nước uống đóng chai khi kết hợp với đường hoặc chất làm ngọt nhân tạo
- Túi trà
- Trà lá
- Bột trà sử dụng ngay
- Thực phẩm bổ sung trà xanh dưới dạng viên nang hoặc chiết xuất chất lỏng
Tác dụng phụ và rủi ro
Ở người lớn, có rất ít tác dụng phụ được biết đến liên quan đến uống trà xanh.
Tuy nhiên, những rủi ro và biến chứng sau đây là điều cần lưu ý:
- Nhạy cảm với caffein : Những người nhạy cảm nghiêm trọng với caffein có thể bị mất ngủ, lo lắng, khó chịu, buồn nôn hoặc đau bụng sau khi uống trà xanh.
- Tổn thương gan: sử dụng nồng độ cao chiết xuất trà xanh có thể ảnh hưởng tiêu cực đến gan trong một số ít trường hợp.
- Các tác nhân kích thích khác: Sử dụng trà xanh cùng với một số loại thuốc có thể làm tăng huyết áp và nhịp tim của họ.
Phần lớn các nghiên cứu cho rằng những trường hợp tổn thương gan do uống chiết xuất trà xanh là những phản ứng đặc biệt trên bệnh nhân. Do đó, không thể kết luận là nguyên nhân đến từ việc uống trà.
Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kì (FDA - Food and Drug Administration) chưa cấp phép cho các thực phẩm bổ sung trà xanh bởi vì các sản phẩm này có thể chứa các chất không an toàn với sức khỏe hoặc các chất có lợi cho sức khỏe nhưng chưa được chứng minh.
Luôn hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kì loại thảo mộc hay thực phẩm chức năng nào.
Tổng kết
Trà xanh có thể mang lại một số lợi ích cho sức khỏe. Ví dụ, nó có thể giúp kiểm soát cân nặng, giảm viêm da và hỗ trợ điều trị bệnh đái tháo đường type 2. Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng sử dụng trà xanh sẽ giúp cải thiện sức khỏe tim mạch.
Trà xanh là một trong những loại trà có hàm lượng chất chống oxy hóa cao nhất. Nó có ít calo và ít caffeine hơn so với trà đen và cà phê.