13 lí do gây sút cân không rõ nguyên nhân

Video bệnh lao 

Hãy đến gặp bác sĩ nếu bạn đã gầy sút cân một lượng đáng kể (hơn 5% trọng lượng) trong vòng từ 6 đến 12 tháng. Ngoài ra, hãy lưu ý đến bất kỳ triệu chứng nào khác để trao đổi với bác sĩ.

Hãy nhớ rằng, không phải tất cả việc sút cân đều nghiêm trọng. Nó có thể xảy ra sau một sự thay đổi trong cuộc sống hoặc do căng thẳng. Tuy nhiên, sút cân không chủ ý có thể là dấu hiệu của một trong những tình trạng bệnh lý như:

Mất cơ

Giảm cơ hoặc tiêu cơ có thể dẫn đến sút cân không mong muốn. Triệu chứng chính là yếu cơ. Một trong các chi của bạn thậm chí có thể trông nhỏ hơn các chi khác.

Cơ thể của bạn được tạo thành từ khối lượng chất béo và khối lượng không có chất béo, bao gồm cơ, xương và nước. Vì vậy nếu mất cơ đồng nghĩa với việc bạn sẽ giảm cân.

Điều này có thể xảy ra nếu bạn không vận động cơ bắp trong một thời gian. Tình trạng này hay xảy ra nhất ở những người không tập thể dục, làm công việc văn phòng hoặc nằm liệt giường. Nói chung là nếu tập thể dục và dinh dưỡng hợp lý, bạn sẽ không bị mất cơ.

Các nguyên nhân khác có thể gây mất cơ bao gồm:

• Chấn thương, chẳng hạn như gãy xương
• Tuổi tác
• Bỏng
• Đột quỵ
• Viêm xương khớp
• Viêm khớp dạng thấp
• Loãng xương
• Bệnh đa xơ cứng
• Tổn thương thần kinh

Bệnh cường giáp 

Tuyến giáp (nguồn: https://www.niddk.nih.gov/)Cường giáp hay tuyến giáp hoạt động quá mức, xảy ra khi tuyến giáp tạo ra quá nhiều hormone. Các hormone này điều hòa nhiều chức năng trong cơ thể, bao gồm cả quá trình trao đổi chất.

Nếu tuyến giáp hoạt động quá mức, bạn sẽ nhanh chóng đốt cháy calo ngay cả khi chỉ mới thèm ăn. Kết quả có thể gây sút cân không chủ ý.

Các triệu chứng khác bao gồm:

• Nhịp tim nhanh, không đều
• Lo âu
• Mệt mỏi
• Chịu nóng kém
• Khó ngủ
• Run tay
• Kinh nguyệt ít ở phụ nữ

Các nguyên nhân có thể gây ra cường giáp bao gồm:

• Bệnh Basedow 
• Viêm tuyến giáp
• Ăn quá nhiều iốt
• Dùng quá nhiều thuốc tuyến giáp

Điều trị cường giáp tùy thuộc vào độ tuổi và mức độ bệnh của bạn. Nhìn chung, bệnh này được điều trị bằng thuốc kháng giáp, iốt phóng xạ, thuốc chẹn beta hoặc phẫu thuật.

Viêm khớp dạng thấp

Bàn tay của bệnh nhân bị viêm khớp dạng thấp (nguồn: https://www.docwirenews.com/)

Viêm khớp dạng thấp (RA) là một bệnh tự miễn khiến hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công lớp màng khớp, dẫn đến viêm. Viêm mãn tính có thể tăng tốc độ trao đổi chất và giảm trọng lượng tổng thể.

Các triệu chứng của viêm khớp dạng thấp bao gồm sưng và đau khớp. Nó thường ảnh hưởng đến các khớp đối xứng nhau ở cả hai bên trên cơ thể. Nếu bị viêm khớp dạng thấp, các khớp có thể cảm thấy cứng nếu bạn không cử động trong một hoặc vài giờ.

Nguyên nhân chính gây ra viêm khớp dạng thấp vẫn chưa được biết. Nó có thể liên quan đến:

• Tuổi tác
• Gen
• Thay đổi nội tiết tố
• Hút thuốc
• Hút thuốc thụ động
• Béo phì

Điều trị viêm khớp dạng thấp thường bắt đầu bằng thuốc. Các loại thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm, corticosteroid, thuốc sinh học và thuốc ức chế Janus kinase.

Bệnh đái tháo đường

Một nguyên nhân khác của việc sút cân không mong muốn là bệnh đái tháo đường typ 1. Nếu bị bệnh này, hệ thống miễn dịch của bạn sẽ tấn công các tế bào trong tuyến tụy, nơi sản xuất insulin. Nếu không có insulin, cơ thể bạn không thể sử dụng glucose để tạo năng lượng. Điều này khiến lượng đường trong máu tăng cao.

Thận của bạn loại bỏ glucose thừa qua nước tiểu, từ đó calo cũng bị loại bỏ theo.

Bệnh đái tháo đường typ 1 cũng gây ra:

• Tiểu nhiều
• Mất nước
• Mệt mỏi
• Mờ mắt
• Mau khát
• Đói quá mức

Điều trị bệnh đái tháo đường typ 1 bao gồm sử dụng insulin, theo dõi lượng đường trong máu, điều chỉnh chế độ ăn uống và tập thể dục.

Trầm cảm

Sút cân có thể là một hậu quả của chứng trầm cảm, được định nghĩa là cảm thấy buồn bã, lạc lõng hoặc trống rỗng trong ít nhất hai tuần. Những cảm xúc này cản trở các hoạt động hàng ngày, chẳng hạn như đi làm hoặc đi học.

Trầm cảm ảnh hưởng đến các phần tương tự của não như phần kiểm soát sự thèm ăn. Điều này có thể dẫn đến giảm cảm giác thèm ăn và dẫn đến giảm cân.

Ở một số người, trầm cảm có thể làm tăng cảm giác thèm ăn, điều này khác nhau ở mỗi người. Các triệu chứng khác của bệnh trầm cảm bao gồm:

• Buồn kéo dài
• Mất hứng thú với sở thích
• Ít năng lượng
• Kém tập trung
• Ngủ quá ít hoặc quá nhiều
• Nghĩ về cái chết hoặc có ý định tự tử
• Cáu gắt

Liệu pháp hành vi, liệu pháp tâm lý và thuốc chống trầm cảm được sử dụng để điều trị căn bệnh này.

Bệnh ruột viêm (IBD)

Chứng viêm đường ruột mạn tính khiến cơ thể bạn rơi vào trạng thái dị hóa, có nghĩa là nó liên tục tiêu hao năng lượng cho đến khi hết thì thôi.

Bệnh ruột viêm cũng phá hủy ghrelin (hormone cảm giác đói) và leptin (hormone cảm giác no). Điều này dẫn đến giảm cảm giác thèm ăn và giảm cân.

Các triệu chứng khác bao gồm:

• Tiêu chảy
• Đau bụng
• Đầy hơi
• Phân có máu
• Mệt mỏi

Các triệu chứng này xuất hiện bởi một số loại thực phẩm nhất định. Nếu bị bệnh ruột viêm, bạn có thể do dự trong việc ăn uống. Điều trị bệnh ruột viêm thường bao gồm bổ sung dinh dưỡng, uống thuốc và trong một số trường hợp cần phải phẫu thuật.

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Phổi bình thường và phổi bị COPD (nguồn: https://www.mrinz.ac.nz/)

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) là một bệnh phổi tiến triển, bao gồm khí phế thũng hoặc viêm phế quản mạn tính hoặc cả hai.

Khí phế thũng từ từ phá hủy các túi khí trong phổi, khiến bạn khó thở. Viêm phế quản mãn tính gây viêm đường thở, con đường đưa không khí đến phổi. Điều này tạo ra chất nhầy, gây ho và các vấn đề về hô hấp.
COPD giai đoạn đầu nhẹ. Một số người có thể không xuất hiện các triệu chứng nhưng cũng có những người có thể xuất hiện:

• Khó thở 
• Thở khò khè
• Đau tức ngực
• Ho nhẹ, có hoặc không có dịch nhầy.

Trong các giai đoạn sau, COPD có thể gây sút cân vì thở dốc đốt cháy rất nhiều calo. Theo Phòng khám Cleveland, một người bị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính có thể cần gấp 10 lần calo để thở so với người không mắc bệnh này. Bạn cũng có thể cảm thấy khó chịu khi vừa ăn vừa thở.

Các triệu chứng nặng của COPD cũng bao gồm:

• Phù ở chân, mắt cá hoặc bàn chân
• Sức bền cơ bắp kém
• Mệt mỏi

Nguyên nhân chính của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là hút thuốc lá. Tiếp xúc lâu dài với các chất gây kích ứng như ô nhiễm không khí và khói bụi cũng có thể dẫn đến căn bệnh này. Điều trị bệnh này bằng thuốc, ví dụ như thuốc giãn phế quản và các liệu pháp phổi, chẳng hạn như liệu pháp oxy.

Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn

Van 2 lá bị phá hủy trong viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn (nguồn: https://www.mayoclinic.org/)

Bệnh viêm nội tâm mạc gây ra viêm màng trong tim, phát triển khi vi trùng (thường là vi khuẩn) xâm nhập vào máu và tích tụ bên trong tim. 

Hầu hết những người mắc viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn đều bị sốt. Điều này có thể đi kèm với cảm giác thèm ăn. Nhiệt độ cơ thể tăng cao cũng làm tăng quá trình trao đổi chất và đốt cháy chất béo, gây giảm cân.

Các triệu chứng khác bao gồm:

• Tiếng thổi ở tim
• Ho, có hoặc không có máu
• Đau bụng
• Đau ngực
• Khó thở
• Ra mồ hôi đêm
• Đau lưng
• Đau đầu
• Nốt đỏ hoặc tím trên da

Viêm nội tâm mạc hiếm gặp ở những trái tim khỏe mạnh, mà bị nhiều ở những người hỏng van tim, van tim nhân tạo hoặc dị tật tim bẩm sinh. Điều trị viêm nội tâm mạc bao gồm dùng kháng sinh và phẫu thuật.

Bệnh lao

Một nguyên nhân khác gây sút cân không rõ nguyên nhân là do bệnh lao (TB) , một bệnh truyền nhiễm thường ảnh hưởng đến phổi, do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra. Giảm cân và giảm cảm giác thèm ăn là những triệu chứng chính của bệnh lao, nhưng nguyên nhân vẫn chưa được hiểu đầy đủ.

Bệnh lao lây lan trong không khí, bạn có thể mắc bệnh lao mà không hề bị ốm. Nếu hệ thống miễn dịch có thể chống lại vi khuẩn lao, nó sẽ trở nên bất hoạt. Đây được gọi là bệnh lao tiềm ẩn.

Theo thời gian, nó có thể chuyển thành bệnh lao tiến triển. Các triệu chứng bao gồm:

• Ho nặng kéo dài từ 3 tuần trở lên
• Đau ngực
• Ho ra máu hoặc ho có đờm
• Mệt mỏi
• Ra mồ hôi đêm
• Ớn lạnh
• Sốt

Một số người có nguy cơ mắc bệnh lao tiến triển, bao gồm những người có hệ thống miễn dịch yếu, đặc biệt là những người có:

• Trọng lượng cơ thể thấp
• Rối loạn sử dụng chất gây nghiện
• Bệnh đái tháo đường
• Bệnh bụi phổi silic
• Bệnh bạch cầu
• Bệnh Hodgkin
• HIV
• Cấy ghép tạng

Bệnh lao thường được điều trị bằng một đợt kháng sinh từ sáu đến chín tháng.

Ung thư

Ung thư là thuật ngữ chung cho các bệnh mà các tế bào bất thường phân chia nhanh chóng và lây lan. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, một trong những dấu hiệu đầu tiên có thể là sút cân không rõ nguyên nhân từ 10 pound trở lên. Điều này phổ biến với ung thư tuyến tụy, phổi, dạ dày và thực quản.

Ung thư làm tăng tình trạng viêm nhiễm. Điều này thúc đẩy quá trình tiêu cơ và phá hủy các hormone điều chỉnh sự thèm ăn. Khối u đang phát triển cũng có thể làm tăng mức tiêu hao năng lượng khi nghỉ ngơi (REE).

Các triệu chứng ban đầu của ung thư cũng bao gồm:

• Sốt
• Mệt mỏi
• Đau
• Bong da

Nhiều bệnh có thể gây ra các triệu chứng này và đôi khi ung thư cũng không gây ra bất kỳ triệu chứng nào.

Điều trị tùy thuộc vào loại ung thư. Các phương pháp điều trị điển hình bao gồm phẫu thuật, xạ trị, hóa trị và liệu pháp miễn dịch.

Bệnh Addison

Bệnh Addison phát triển khi hệ thống miễn dịch tấn công các tuyến thượng thận. Do vậy, tuyến thượng thận không thể tạo ra đủ hormone như cortisol và aldosterone. Cortisol liên quan đến nhiều chức năng, bao gồm cả sự trao đổi chất và sự thèm ăn. Mức cortisol thấp có thể dẫn đến ăn không ngon và giảm cân.

Các triệu chứng khác của bệnh Addison bao gồm:

• Huyết áp thấp
• Mệt mỏi lâu ngày
• Yếu cơ
• Thèm muối
• Tăng sắc tố

Bệnh Addison rất hiếm, ảnh hưởng đến khoảng 1 trong 100.000 người ở Hoa Kỳ. Điều trị bệnh này cần điều tiết tuyến thượng thận bằng thuốc.

HIV 

HIV tấn công các tế bào T miễn dịch. Điều này gây khó khăn cho việc chống lại nhiễm trùng. Nếu không được điều trị, HIV có thể dẫn đến hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải (AIDS), từ đó hay gây ra sút cân.

Các triệu chứng như đau họng, loét miệng, mệt mỏi có thể khiến việc ăn uống trở nên khó chịu. HIV cũng làm tăng nguy cơ gây nhiễm trùng thứ cấp, làm tăng mức tiêu hao năng lượng khi nghỉ ngơi.

Các triệu chứng khác của HIV bao gồm:

• Sốt
• Ớn lạnh
• Phát ban
• Ra mồ hôi đêm
• Sưng hạch bạch huyết
• Đau cơ

Các triệu chứng của HIV phụ thuộc vào từng người và giai đoạn nhiễm trùng. Liệu pháp kháng vi-rút được sử dụng để điều trị HIV và ngăn chặn sự lây lan của vi-rút và có thể cải thiện tình trạng sút cân.

Suy tim sung huyết

Sút cân là một biến chứng của suy tim sung huyết (CHF). Suy tim sung huyết tiến triển khi tim không thể chứa đủ máu hoặc không thể đủ sức bơm máu hoặc cả hai. Nó có thể ảnh hưởng đến tim phải, tim trái hoặc cả 2 bên.

Nếu bị suy tim sung huyết, hệ tiêu hóa không thể nhận đủ máu. Điều này có thể dẫn đến buồn nôn và cảm thấy no sớm, ngoài ra còn có thể khó thở trong khi ăn.

Tình trạng viêm ở mô tim bị tổn thương cũng làm tăng tốc độ trao đổi chất, gây sút cân không chủ ý.

Các triệu chứng của suy tim sung huyết cũng bao gồm:

• Khó thở
• Ho dai dẳng
• Phù chi dưới
• Mệt mỏi
• Nhịp tim nhanh

Có một số loại thuốc được sử dụng để điều trị bệnh này, bao gồm thuốc ức chế men chuyển, thuốc chẹn beta giao cảm và thuốc lợi tiểu. Trong một số trường hợp sẽ cần phẫu thuật.

Khác nhau giữa đàn ông và phụ nữ

So với phụ nữ, nam giới có tỷ lệ mắc cao hơn:

• Viêm màng trong tim
• Ung thư tuyến tụy
• Ung thư phổi

Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính cao hơn. Ngoài ra, phụ nữ cũng có nguy cơ mắc bệnh cường giáp cao hơn từ 2 đến 10 lần và cao hơn từ 2 đến 3 lần với bệnh viêm khớp dạng thấp.

Khi nào bạn cần đến gặp bác sĩ?

Trọng lượng cơ thể dao động là điều bình thường. Tuy nhiên, nếu bạn đang sút cân mà không do thay đổi thói quen của mình, thì điều gì đó khác có thể đang xảy ra.

Nếu bạn giảm 5% trọng lượng trong vòng 6 đến 12 tháng hoặc nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào ở trên, hãy đến gặp bác sĩ.