Tác giả, tác phẩm Trăng sáng trên đầm sen
Ngữ Văn 11 - Chân trời sáng tạo
I. Tác giả văn bản Trăng sáng trên đầm sen
- Tên khai sinh: Chu Tự Hoa
- Năm sinh: 1891 mất năm 1948.
- Quê quán: sinh tại thành phố Huế, quê ở huyện Triệu Phong, tình Quảng Trị.
- Ông nổi tiếng là con người chính trực thẳng thắn, yêu ghét rõ ràng, thường lên án, phê phán những cái xấu xa, ghét cái ác như cừu thù.
- Từ khi còn là học sinh ông đã nhiệt tình tham gia vào phong trào Ngũ Tứ.
- Khi đi dạy học ở Đại học Bắc Kinh, ông đã rất tích cực ủng hộ các hành động yêu nước của cá học sinh, sinh viên.
- Trong sự nghiệp văn chương, ông được đánh giá rất cao và được độc giả ưu ái gọi là “mĩ văn”.
II. Tìm hiểu tác phẩm Trăng sáng trên đầm sen
a. Thể loại: tản văn.
b. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác
- Được in trong Những câu chuyện đi cùng năm tháng, NXB Văn học, Hà Nội, năm 2014).
c. Bố cục bài Trăng sáng trên đầm sen
Gồm 2 phần:
+ Phần 1: Từ đầu đến “khép cửa đi ra ngoài”- Tâm trạng của tác giả khi nhớ về khung cảnh quê hương.
+ Phần 2: Tiếp đến hết – Khung cảnh thiên nhiên trong đêm trăng sáng.
d. Tóm tắt văn bản Trăng sáng trên đầm sen
Khi tản bộ dưới ánh trăng sáng tròn đầy, nhân vật trữ tình cảm thấy thật yên tĩnh, thật tự do. Trong đêm tối yên tĩnh, không gì có thể làm sáo động tâm hồn người thi sĩ. Giờ đây, chính khoảnh khắc này, mới là khoảng thời gian tốt nhất, để thưởng thức hương vị “ngon lành” của thiên nhiên đất trời. Vẻ đẹp dịu dàng lung linh huyền ảo của đầm sen trong đêm tối, lấp ló qua những tán lá, các bông hoa sen duyên dáng, yêu kiều hiện ra cùng với hương sen thơm ngát, thoang thoảng bao trùm khắp toàn bộ không gian đã làm say đắm lòng người thi sĩ. Với tài năng của mình, Chu Tự Thanh đã thành công để lại cho người đọc biết bao niềm xao xuyến về một đêm trăng sáng tròn đầy.
e. Giá trị nội dung
- Văn bản ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên, con người trong đêm trăng sáng; đặc biệt là vẻ đẹp của đầm sen được tác giả khắc họa rõ nét thể hiện tình yêu thiên nhiên, tâm hồn trắc ẩn của tác giả.
f. Giá trị nghệ thuật
- Sử dụng từ ngữ nhẹ nhàng, trong trẻo khiến người đọc, người nghe dễ dàng thấu hiểu được tâm tư, tình cảm của tác giả.
III. Tìm hiểu chi tiết Trăng sáng trên đầm sen
1. Tâm trạng của tác giả khi nhớ về khung cảnh quê hương
- Khung cảnh nhắc đến buổi đêm yên tĩnh: “Vầng trăng đang từ từ nhô lên, đã không còn nghe thấy tiếng nô đùa của bọn trẻ chơi trên đường cái bên ngoài bức tường”.
- Khi ra ngoài hóng mát, tác giả bỗng nhớ tới đầm sen mà mình vẫn thường đi qua, chắc hẳn trong đêm trăng tròn đầy như thế này, đầm sen ấy cũng sẽ đẹp lắm.
= > Khung cảnh gợi nhớ tâm sự của nhân vật trữ tình, một tâm sự không thể nói thành lời “cảm thấy trong lòng bồn chồn không yên”
2. Khung cảnh thiên nhiên trong đêm trăng sáng
- Một mình ông dạo bước trên con đường quen thuộc, giờ đây tác giả cảm thấy bản thân như đang:
+ “Thoát khỏi bản thân vào lúc bình thường, như bước vào một thế giới khác hẳn”.
- Đầm sen hiện ra với vẻ đẹp dịu dàng mà lại thơ mộng biết bao:
+ “Trên mặt đầm sen quanh co uốn khúc là những tán lá sen san sát. Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như là váy của nàng vũ nữ yêu kiều”.
+ “Có bông vừa dịu dàng hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím, chúng như những hạt ngọc châu, lại như những cánh sao trên bầu trời đêm thăm thẳm, hoặc lại như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong”.
= > Trong giờ phút thanh bình ấy, khi được tản bộ dưới vầng trăng sáng, chẳng có điều gì làm xáo động tâm hồn, tác giả cảm thấy mình đang được tự do. Giờ đây mới chính là lúc thích hợp nhất để có thể tận hưởng trọn vẹn hương vị của đất trời, hương sắc của thiên nhiên trong đêm trăng sáng.
+ “tiếng hát trên tòa nhà cao tầng từ xa vọng tới” qua đó đã làm nổi bật mùi hương thơm ngát, khiến cho độc giả càng thêm ấn tượng với những bông hoa sen xinh tươi.
+ Lớp sương mỏng nhẹ phủ trên tán lá và cánh hoa làm cho chúng như mới được “tắm gội bằng sữa bò” hay “lại như được bao trùm trong giấc mộng bằng dải lụa mỏng” làm cho cảnh sắc đầm sen thêm thơ mộng làm sao.
+ Những tia sáng le lói của mình, ánh trăng xuyên thấu chiếu vào mọi vật: “Ánh trăng xuyên qua kẽ lá từ trên những rặng cây cao rọi xuống, bóng lá cây màu đen loang lổ từng lớp trông như ma; hình bóng của những cành liễu thưa thớt, cong cong, như vẽ lên mặt lá sen”
= > Vầng trăng đầy đặn, vẹn tròn là vậy, nhưng đôi khi vẫn bị những lớp mây trắng bao phủ, làm nó chẳng được sáng tỏ cho lắm.
= > Nhưng như vậy lại khiến tác giả rất vừa ý, chỉ cần chợp mắt lạ chút thôi, cũng khiến ông rất dễ chịu và thỏa mãn.
= > Thật là một khung cảnh trữ tình và thơ mộng biết bao, cảnh và trăng hòa quyện với nhau, tạo nên một khoảnh khắc làm rung động lòng người.
Xem thêm các bài viết về Tác giả, tác phẩm Ngữ Văn 11 Chân trời sáng tạo hay và chi tiết khác:
Tác giả tác phẩm: Một cây bút và một quyển sách có thể thay đổi thế giới
Tác giả tác phẩm: Người trẻ và những hành trang vào thế kỉ XXI
