Video Viêm khớp dạng thấp có chữa khỏi được không?
Xét nghiệm này còn có một cái tên phổ biến khác là xét nghiệm kháng cyclic citrullinated peptide (anti-CCP). Những cái tên khác bao gồm: kháng thể citrulline, kháng thể cyclin citrullinated peptide, và kháng thể kháng citrullinated peptide (ACPA).
Cyclic Citrullinated Peptide là gì?
Trong một số điều kiện tự nhiên, chẳng hạn như viêm nhiễm, cơ thể chuyển đổi acid amin arginine thành acid amin citrulline. Các cyclic citrullinated peptide là những protein hình tròn có chứa citrulline.
Nếu một người bị viêm khớp dạng thấp, các khớp sẽ tạo ra một lượng citrulline dư thừa, chúng có thể thay đổi cấu trúc của các protein. Hệ thống miễn dịch nhận ra sự thay đổi của các protein và phản ứng bằng cách tạo ra các tự kháng thể cyclic citrullinated peptide. Các tự kháng thể là những kháng thể tấn công vào các mô và tế bào khỏe mạnh của một người.
Mục đích của xét nghiệm
Mục đích của việc xét nghiệm kháng thể CCP là để kiểm tra có sự xuất hiện của kháng thể cyclic citrullinated peptide trong máu hay không. Bác sĩ sẽ yêu cầu xét nghiệm để giúp xác định tình trạng viêm khớp dạng thấp, vì có thể đo được nồng độ kháng thể cyclic citrullinated trong máu bằng xét nghiệm máu.
Bác sĩ có thể nghi ngờ bạn bị viêm khớp dạng thấp dựa vào các triệu chứng của bạn, chẳng hạn như mệt mỏi, sốt nhẹ, đau khớp, cứng khớp và sưng tấy. Ước tính có khoảng 75% người lớn mắc viêm khớp dạng thấp có kháng thể cyclic citrullinated peptide trong máu của họ. Rất hiếm người không bị viêm khớp dạng thấp có kháng thể CCP.
Ngoài việc giúp cho bác sĩ chẩn đoán viêm khớp dạng thấp, xét nghiệm kháng thể CCP cũng dự đoán mức độ nghiêm trọng của bệnh và biến chứng có thể xảy ra. Xét nghiệm kháng thể CCP dương tính làm gia tăng khả năng một người mắc một dạng viêm khớp dạng thấp nghiêm trọng hơn với nhiều tổn thương khớp hơn. Xét nghiệm máu giúp xác định những người có nhiều khả năng mắc những vấn đề này hơn với viêm khớp dạng thấp.
Một xét nghiệm máu khác mà bác sĩ thường yêu cầu làm cùng với xét nghiệm kháng thể CCP là xét nghiệm yếu tố dạng thấp trong máu. Nếu cả hai xét nghiệm kháng thể CCP và yếu tố dạng thấp của bạn đều dương tính, thì rất có khả năng bạn đã hoặc sẽ phát triển bệnh viêm khớp dạng thấp.
Bác sĩ có thể yêu cầu những xét nghiệm máu khác trong quá trình chẩn đoán viêm khớp dạng thấp, bao gồm tốc độ lắng hồng cầu (ESR), protein phản ứng C (CRP), kháng thể kháng nhân (ANA), và công thức máu hoàn chỉnh (CBC). Bạn cũng có thể làm các chẩn đoán hình ảnh để kiểm tra các khớp xem có bị tổn thương không, chẳng hạn như chụp X quang, MRI hoặc siêu âm.
Viêm khớp dạng thấp là gì? 
Hình ảnh viêm khớp dạng thấp ở bàn tay, nguồn ảnh webMD.com Viêm khớp dạng thấp (RA) là một tình trạng tự miễn dịch chủ yếu tác động lên các khớp trên cơ thể. Tình trạng tự miễn dịch nghĩa là hệ thống miễn dịch tấn công các mô và tế bào khỏe mạnh. Viêm khớp dạng thấp có thể tác động đến các khớp, phổi, tim, và mắt của bạn. Nó gây viêm và sưng các khớp, chẳng hạn như bàn tay, cổ tay, đầu gối và cổ chân.
Mặc dù những triệu chứng có thể khác nhau, nhưng các dấu hiệu ban đầu của viêm khớp dạng thấp là đau và nhức các khớp. Bạn cũng có thể bị cứng, đỏ và sưng tấy các khớp. Những triệu chứng khác là mệt mỏi và sốt nhẹ.
Nghiên cứu chưa tìm ra được nguyên nhân hoặc yếu tố kích hoạt viêm khớp dạng thấp. Tuy nhiên, có những yếu tố nguy cơ làm gia tăng khả năng mắc phải tình trạng này, chẳng hạn như gen, hút thuốc lá, và béo phì. Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm người lớn tuổi và phụ nữ.
Rủi ro và chống chỉ định
Xét nghiệm máu tìm kháng thể CCP là một thủ thuật ít rủi ro. Nhìn chung, các xét nghiệm máu có ít rủi ro và chống chỉ định, nên chúng an toàn cho hầu hết mọi người. Bạn có thể đau, sưng tấy, hoặc bầm tím khi kim đi vào tĩnh mạch trong quá trình lấy máu.
Thỉnh thoảng, một khối máu tụ có thể hình thành dưới da của bạn. Một số người cảm thấy choáng váng, chóng mặt, hoặc ngất xỉu khi xét nghiệm máu. Thông thường, những triệu chứng này sẽ tự biến mất và không kéo dài.
Xét nghiệm máu tìm kháng thể CCP thường được coi là chính xác và đặc hiệu. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng nó có độ chính xác tổng thể là 84,6%, với tỉ lệ âm tính giả là 18,4% và tỉ lệ dương tính giả là 12,5%.
Trước khi xét nghiệm
Nếu bác sĩ đề xuất xét nghiệm máu tìm kháng thể CCP, bạn có thể thảo luận về khả năng mà bạn có thể bị viêm khớp dạng thấp trong cuộc hẹn. Bác sĩ cũng có thể đề xuất lên lịch xét nghiệm máu và chẩn đoán hình ảnh khác để khẳng định chẩn đoán viêm khớp dạng thấp.
Bạn nên nói với bác sĩ của mình về bất kỳ loại thuốc kê đơn nào, vitamins, thực phẩm chức năng, và các thuốc mà bạn đang sử dụng. Bác sĩ sẽ quyết định xem bạn có cần ngừng thực hiện bất kì loại thuốc nào trước khi kiểm tra hay không.
Cách chuẩn bị cho xét nghiệm
Bạn không cần phải làm bất kì thứ gì đặc biệt để chuẩn bị cho việc xét nghiệm máu tìm kháng thể CCP. Trước khi xét nghiệm, bạn vẫn ăn uống như bình thường. Bác sĩ sẽ cảnh báo nếu bạn phải ngừng dùng loại thuốc nào trước khi xét nghiệm.
Thời gian
Việc lấy máu thực tế chỉ mất chưa đến 5 phút. Bạn có thể phải chờ đến lượt mình, tùy thuộc vào thời gian và địa điểm bạn đi khám bệnh.
Địa điểm
Địa điểm mà bạn làm xét nghiệm rất khác nhau, Bạn có thể làm xét nghiệm máu tìm kháng thể CCP tại phòng khám, phòng thí nghiệm, hoặc bệnh viện. Bác sĩ sẽ giúp bạn tìm một địa điểm thuận tiện để làm xét nghiệm.
Chi phí và bảo hiểm
Bảo hiểm sức khỏe có thể chi trả chi phí xét nghiệm kháng thể CCP. Liên hệ với công ty bảo hiểm của bạn và nói chuyện với bác sĩ để xác định xem xét nghiệm có được chi trả hay không. Hỏi xem có bất kì khoản chi phí nào, chẳng hạn như các khoản khấu trừ, mà bạn sẽ phải chi trả hay không. Giá của một xét nghiệm máu tìm kháng thể CCP có thể dao động từ 2.271.500 đồng đến 4.543.000 đồng.
Những thứ mang theo và những thứ cần mặc
Bạn không cần phải mang theo bất kì thứ kì đặc biệt để xét nghiệm máu. Bạn có thể cần thông tin bảo hiểm y tế hoặc một phương thức thanh toán khác. Nếu bạn cho rằng sẽ phải chờ lâu trước cuộc hẹn, hãy mang thứ gì đó để bạn không cảm thấy phải chờ đợi, chẳng hạn như sách, điện thoại, hoặc máy tính bảng.
Bạn hãy mặc những gì bạn thích để xét nghiệm vì không có yêu cầu cụ thể về trang phục. Bạn sẽ cảm thấy thoái mái hơn khi mặc quần áo có ống tay ngắn, vì bạn sẽ không phải xắn tay áo lên để lấy máu. Tuy nhiên, bạn có thể mặc áo dài tay nếu bạn thích và xắn chúng lên.
Trong quá trình xét nghiệm
Lấy mẫu máu xét nghiệm, nguồn ảnh e7health.comNhân viên y tế đã được đào tạo, chẳng hạn như y tá, kĩ thuật viên phòng thí nghiệm, hoặc kĩ thuật viên đã được đào tạo việc lấy máu sẽ làm xét nghiệm máu.Nhân viên y tế sẽ yêu cầu bạn ngồi xuống ghế hoặc trên bàn khám. Nếu bạn không mặc áo tay ngắn, bạn sẽ phải xắn tay áo một bên của bạn lên cánh tay. Họ sẽ buộc một dải băng quanh cánh tay của bạn và yêu cầu bạn nắm tay để tìm tĩnh mạch dễ dàng hơn. Thông thường, họ có thể tìm tĩnh mạch bên trong cánh tay của bạn gần nếp gấp khuỷu tay.
Nhân viên y tế sẽ lau bên trong cánh tay bằng cồn để khử trùng. Tiếp đến, họ sẽ đâm một cây kim nhỏ vào cánh tay của bạn. Bạn có thể cảm thấy đau, châm chích hoặc kim châm. Một số người thích nhìn đi chỗ khác khi điều này đang xảy ra. Họ sẽ lấy máu từ tĩnh mạch ở cánh tay rồi cho vào một ống nghiệm hoặc một lọ.
Họ sẽ tháo dải băng quanh cánh tay của bạn ra và lấy kim ra. Bạn nên đặt một miếng gạc, bông gòn hoặc đặt khăn giấy lên vị trí đầu vào của kim. Bạn phải giữ miếng băng này để tạo áp lực cầm máu, và có thể đặt một miếng gạc lên trên, Xét nghiệm sẽ mất ít hơn 5 phút.
Sau khi lấy máu
Nếu bạn cảm thấy chóng mặt hay choáng váng, hãy nói với nhân viên y tế. Bạn có thể cần nằm xuống cho đến khi nó qua đi, hoặc bạn sẽ muốn uống hay ăn một thứ gì đó. Khi cảm thấy đủ khỏe, bạn có thể rời đi miễn là máu đã ngừng chảy.
Sau khi xét nghiệm
Mẫu máu của bạn sẽ được phân tích bởi phòng thí nghiệm, phòng thí nghiệm sẽ kiểm tra sự hiện diện của kháng thể cyclic citrullinated peptid. Bạn không cần phải thực hiện bất kì biện pháp phòng ngừa đặc biệt nào sau khi xét nghiệm máu. Bạn có thể tiếp tục các hoạt động bình thường ngay lập tức.
Nếu có tụ máu, đau, nhức, sưng, hay bầm tím ở khu vực mà bạn đã tiêm, hãy để nó tự biến mất trong vài ngày. Tuy nhiên, hãy nói với bác sĩ nếu triệu chứng vẫn tiếp tục hoặc trở nên tồi tệ hơn.
Chẩn đoán viêm khớp dạng thấp.
Xét nghiệm máu tìm kháng thể CCP là một trong những thành phần chẩn đoán viêm khớp dạng thấp. Không có một xét nghiệm viêm khớp dạng thấp nào đơn lẻ để chẩn đoán xác định, nên bác sĩ sẽ yêu cầu thêm xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh và máu.
Bạn cũng có thể làm xét nghiệm kháng thể yếu tố dạng thấp (RF). Nếu cả xét nghiệm kháng thể CCP và kháng thể RF đều dương tính, thì bạn có khả năng bị viêm khớp dạng thấp.
Xét nghiệm kháng thể RF, nguồn ảnh shutterstock.com
Giải thích kết quả
Khoảng thời gian để nhận được kết quả là khác nhau. Bạn có thể phải chờ từ vài ngày cho đến một tuần. Kiểm tra với bác sĩ nếu bạn lo lắng về thời gian chờ đợi. Bác sĩ sẽ nhận được kết quả và trao đổi với bạn.
Khoảng tham chiếu: Thế nào là Thấp, bình thường, và cao?
Khi nhận được kết quả xét nghiệm, bạn sẽ nhìn thấy những con số trong khoảng tham chiếu. Chúng được báo cáo dưới dạng U/mL (đơn vị/ml) hoặc U (đơn vị).
Khoảng tham chiếu cho kết quả xét nghiệm (có thể thay đổi tùy thuộc vào thử nghiệm lâm sàng được sử dụng):
- Âm tính: < 7U/mL hoặc <20U
- Dương tính nhẹ: 7-10U/mL hoặc 20-39U
- Dương tính: >10U/mL hoặc 40-59U
- Dương tính mạnh: ≥60 U
Dấu < nghĩa là nhỏ hơn, > nghĩa là lớn hơn, và = nghĩa là bằng nhau.
Xét nghiệm kháng thể CCP âm tính nghĩa là bạn không có kháng thể có thể phát hiện được, nhưng bạn vẫn có thể bị viêm khớp dạng thấp. Một người có thể có kết quả xét nghiệm âm tính và bị viêm khớp dạng thấp ở cùng một thời điểm.
Xét nghiệm kháng CCP dương tính nghĩa là bạn có kháng thể tồn tại trong máu và bạn có thể bị viêm khớp dạng thấp. Kết quả xét nghiệm dương tính mạnh nghĩa là bạn có nhiều kháng thể CCP hơn trong máu, vì vậy có nhiều khả năng bạn bị viêm khớp dạng thấp.
Nếu xét nghiệm dương tính yếu, bác sĩ có thể đề nghị bạn nên xét nghiệm lại trong tương lai.
Rất hiếm khi có người có kháng thể cyclic citrullinated peptide trong máu mà không bị viêm khớp dạng thấp. Tuy nhiên, các tình trạng tự miễn dịch khác cũng có thể cho kết quả dương tính với kháng thể CCP.
Các tình trạng tự miễn dịch có thể cho kết quả xét nghiệm dương tính với kháng thể CCP bao gồm:
- Viêm gan tự miễn loại 1 (bệnh gan mãn tính)
- Viêm khớp vảy nến
- Bệnh thấp khớp Palindromic
- Xơ cứng bì hệ thống
- Hội chứng Sjögren
- Lupus ban đỏ hệ thống
- Viêm khớp huyết thanh âm tính
- Viêm xương khớp
Theo dõi
Nếu bạn có kết quả xét nghiệm dương tính yếu, bác sĩ có thể đề nghị bạn làm lại xét nghiệm sau một vài tuần hoặc vài tháng để xem kết quả có gì thay đổi không. Bác sĩ cũng cần đề nghị làm xét nghiệm kháng thể CCP định kì để xem phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp của bạn có hiệu quả hay không.
Vì không có một xét nghiệm đơn độc nào cho việc chẩn đoán viêm khớp dạng thấp, bác sĩ có thể đề nghị những xét nghiệm máu và xét nghiệm hình ảnh khác ngoài xét nghiệm kháng thể CCP. Nói chuyện với bác sĩ để xem những xét nghiệm nào là tốt nhất cho bạn.
Nếu bạn đã được chẩn đoán là viêm khớp dạng thấp, bác sĩ sẽ giúp bạn tìm ra các bước cần làm tiếp theo. Bạn có thể cần thay đổi một số thói quen, lối sống, chẳng hạn như cải thiện chế độ ăn uống, tập thể dục đầy đủ, và giảm căng thẳng. Bạn cũng cần phải dùng thuốc điều trị.
Một số điều lưu ý khác
Trao đổi, thảo luận với bác sĩ, nguồn ảnh healthline.comBạn nên cùng với bác sĩ theo dõi và nói chuyện về kết quả xét nghiệm kháng CCP của bạn. Điều quan trọng là phải có một cuộc trò chuyện cởi mở, để bạn có thể đặt câu hỏi và hiểu ý nghĩa của kết quả xét nghiệm máu. Bạn cũng nên thảo luận về những bước tiếp theo như xét nghiệm tiếp theo hoặc dùng thuốc.
Nếu bạn muốn làm lại xét nghiệm kháng CCP, hãy nói chuyện với bác sĩ về điều đấy. Trong một số trường hợp, chẳng hạn như kết quả dương tính yếu, bạn nên làm lại xét nghiệm.
Lời cuối cùng
Việc xét nghiệm máu và chờ đợi kết quả có thể làm bạn căng thẳng và lo lắng. Khi đó hãy liên lạc với bác sĩ, gia đình và bạn bè để được hỗ trợ. Nói về cảm xúc và mối quan tâm của bạn với họ.
Khi bạn thực hiện toàn hộ quá trình chẩn đoán viêm khớp dạng thấp, bạn cần phải kiên nhẫn. Ngoài xét nghiệm kháng thể CCP, bạn cần làm thêm những xét nghiệm máu và hình ảnh khác. Tập trung vào việc sống ngăn nắp và có chất lượng cuộc sống tốt nhất có thể trong suốt quá trình này.