Đọc văn bản
Cửu Long Giang ta ơi
NGUYÊN HỒNG
Ngày xưa ta đi học
Mười tuổi thơ nghe gió thổi mùa thu
Mắt ngẩng lên trông bản đồ rực rỡ
Như đồng hoa bỗng gặp một đêm mơ.
Bản đồ mới tường vôi cũng mới
Thầy giáo lớn sao, thước bảng cũng lớn sao
Gậy thần tiên(1) và cánh tay đạo sĩ(2)
Đưa ta đi sông núi tuyệt vời.
Tim đập mạnh hồn ngây không sao hiểu
Mê Kông(3) sông dài hơn hai ngàn cây số mông mênh
[…]
Mê Kông chảy
Cây lao đá đổ
Lan hoang dứa mật thông nhựa lên hương
Những trưa hè ngun ngút(4) nắng Trường Sơn(5)
Ngẫm nghĩ voi đi
Thác Khôn(6) cười trắng xoá
[…]
Ta đi… bản đồ không nhìn nữa…
Sáng mùa thu lại còn bướm với trời xanh
Trúc đào tươi chim khuyên rỉa cánh sương đọng long lanh
Ta cởi áo lội dòng sông ta hát
Mê Kông chảy, Mê Kông cũng hát
Rừng núi lùi xa
Đất phẳng thở chan hoà.
Sóng toả chân trời buồm trắng.
Nam Bộ
Nam Bộ
Chín nhánh Mê Kông phù sa(7) nổi váng
Ruộng bãi Mê Kông trồng không hết lúa
Bến nước Mê Kông tôm cá ngợp thuyền
Sầu riêng thơm dậy đất Thủ Biên(8)
Suối mát dội trong lòng dừa trĩu quả.
Mê Kông quặn đẻ
Chín nhánh sông vàng
Nông dân Nam Bộ gối đất nằm sương
Mồ hôi vã bãi lầy thành đồng lúa
Thành những tên đọc lên nước mắt đều muốn ứa
Những Hà Tiên(9), Gia Định(10), Long Châu(11)
Những Gò Công(12), Gò Vấp(13), Đồng Tháp(14), Cà Mau(15)
Những mặt đất
Cha ông ta nhắm mắt
Truyền cháu con không bao giờ chia cắt.
* * *
Ta đã lớn
Thầy giáo già đã khuất
Thước bảng to nay thành cán cờ sao
Những tên làm man mác tuổi thơ xưa
Đã thấm máu của bao hồn bất tử.
(Nguyên Hổng, Trời xanh, NXB Văn học, Hà Nội, 1960, tr. 5-9)
Tác giả - Tác phẩm Cửu Long Giang ta ơi
Tác giả Nguyên Hồng
Nguyên Hồng (1918 - 1982)
- Quê quán: Nam Định, nhưng sống chủ yếu ở thành phố Hải Phòng.
- Ông sáng tác nhiều thể loại: truyện ngắn, tiểu thuyết, kí, thơ, ….
- Những trang viết của ông tràn đầy cảm xúc chân thành, mãnh liệt với con người và cuộc sống.
- Tác phẩm chính: Những ngày thơ ấu (hồi kí), Bỉ vỏ (tiểu thuyết), Trời xanh (thơ), Cửa biển (tiểu thuyết), Bước đường viết văn (hồi kí), …
- Hiện nay những tác phẩm của ông đã được in ấn và xuất bản và nó vẫn giữ vị trí nhất định trong lòng bạn đọc. Nguyên Hồng được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học và nghệ thuật năm 1966.
Tác phẩm Cửu Long Giang ta ơi
1. Thể loại: Thơ tự do
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được in trong tập thơ “Trời xanh” (1960)
3. Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
4. Tóm tắt:
Bài thơ bắt đầu từ hình ảnh chật chội của lớp học để đưa đến hình ảnh rộng lớn của dòng sông Mê Kông, đem đến cho người đọc những hiểu biết về dòng sông cùng con người Nam Bộ. Qua đó thấy được tình yêu, niềm tự hào về quê hương, đất nước của tác giả.
5. Bố cục:
Gồm 2 phần:
+ Phần 1: Từ đầu đến “cây số mênh mông”: Cảm nhận về quê hương qua bản đồ.
+ Phần 2: Còn lại: Cảm nhận về quê hương qua những bước chân cuộc đời.
6. Giá trị nội dung:
+ Bài thơ bắt đầu từ hình ảnh chật chội của lớp học để đưa đến hình ảnh rộng lớn của dòng sông Mê Kông, đem đến cho người đọc những hiểu biết về dòng sông cùng con người Nam Bộ.
7. Giá trị nghệ thuật:
+ Thể thơ tự do với kết cấu đặc biệt cùng các biện pháp tu từ: so sánh, ẩn dụ, điệp,...
