Thành phần và cơ chế tác dụng thuốc Butylscopolamin
Thuốc Butylscopolamin có thành phần chính là Butylscopolamin
Butylscopolamin là dẫn xuất benladon bán tổng hợp, hợp chất amoni bậc bốn, được dùng dưới dạng butylscopolamin bromid (còn có tên là hyoscin butylbromid). Thuốc có tác dụng kháng cholinergic ngoại biên, không có tác dụng trung ương do thuốc không qua được hàng rào máu - não. Thuốc tác động như một chất đối kháng hệ muscarinic, ngăn ngừa tác dụng của acetylcholin bằng cách phong bế không để acetylcholin kết hợp với các thụ thể muscarinic. Các hợp chất amoni bậc bốn ức chế tác dụng muscarinic của acetylcholin ở cơ trơn, cơ tim, nút xoang - nhĩ và nhĩ - thất, các tuyến ngoại tiết. Các thuốc kháng cholinergic có thể làm giảm (phụ thuộc liều) sự vận động và bài tiết của đường tiêu hóa, giảm trương lực bàng quang và niệu quản, có thể làm giãn nhẹ ống dẫn mật và túi mật. Các liều nhỏ hơn của thuốc kháng cholinergic thường gây giãn đồng tử, làm tăng nhịp tim, ức chế tiết nước bọt, dịch phế quản, mồ hôi và làm giảm điều tiết của mắt.
Các liều cao hơn làm giảm sự vận động ở đường tiêu hóa và tiết niệu, ức chế bài tiết acid dạ dày. Butylscopolamin bromid cũng được dùng để điều trị đau bụng kinh, nhưng có tác giả cho rằng tác dụng chống co thắt thường không làm giảm đau có ý nghĩa. Butylscopolamin bromid là hợp chất amoni bậc bốn, không vào được thần kinh trung ương, nên không có những tác dụng phụ kháng acetylcholin ở hệ thần kinh trung ương.
Dạng bào chế, hàm lượng và giá thuốc Butylscopolamin
Thuốc được bào chế dưới dạng và hàm lượng như sau:
- Ống tiêm Butylscopolamin 20 mg/ml: Hộp 5 ống
Mỗi 1 ống
- Butylscopolamin 20 mg/ml
- Tá dược vừa đủ
Giá thuốc Butylscopolamin 20 mg/ml: 130.000 VNĐ/ hộp.
- Viên bao đường Butylscopolamin 10 mg
- Viên đặt trực tràng Butylscopolamin 10mg
Chỉ định và chống chỉ định thuốc Butylscopolamin
Chỉ định
Butylscopolamin được dùng để giảm đau do hội chứng ruột kích thích
Thuốc Butylscopolamin được chỉ định dùng trong các trường hợp sau:
- Co thắt nội tạng cấp tính: Cơn đau quặn thận, cơn đau đường mật.
- Làm giảm cơn đau do co thắt cơ trơn ở đường tiêu hóa và đường tiết niệu - sinh dục.
- Hội chứng ruột kích thích.
- Chăm sóc giảm nhẹ trong điều trị cơn đau bụng.
- Chống co thắt cơ trơn trong các quá trình chẩn đoán: Chụp chiếu X - quang để chẩn đoán phân biệt tắc nghẽn cơ học với co thắt cơ năng và dùng để giảm co thắt, giảm đau trong chụp X-quang thận - niệu quản.
- Thuốc còn được dùng trong nội soi dạ dày - tá tràng để chống co thắt cơ trơn cản trở cho thủ thuật.
Chống chỉ định
Thuốc chống chỉ định với những trường hợp sau:
- Mẫn cảm với butylscopolamin.
- Glôcôm góc đóng, tắc nghẽn đường tiết niệu (ví dụ tắc nghẽn cổ bàng quang do phì đại tuyến tiền liệt), tắc nghẽn đường tiêu hóa, viêm loét ruột kết nặng hoặc phình đại tràng nhiễm độc, liệt ruột, mất trương lực ruột, loạn nhịp tim nhanh, bệnh nhược cơ.
- Xuất huyết cấp khi tình trạng tim mạch không ổn định.
Liều lượng và cách sử dụng thuốc Butylscopolamin
Cách sử dụng
- Thuốc có thể dùng đường uống, tiêm bắp, tiêm dưới da hoặc tĩnh mạch chậm. Nếu cần pha loãng thuốc, dùng dung dịch dextrose 5% hoặc natri clorid 0,9%.
Liều lượng
Người lớn
- Cơn đau quặn thận hoặc đường mật cấp tính và chống co thắt cơ trơn trong các quá trình chẩn đoán:
- Tiêm tĩnh mạch chậm hoặc tiêm bắp: Mỗi lần 20 mg, có thể nhắc lại sau 30 phút nếu cần, tới liều tối đa 100 mg/ngày.
- Chăm sóc giảm nhẹ trong điều trị cơn đau bụng:
- Truyền dưới da liên tục 20 - 60 mg trong 24 giờ. Có thể xem xét dùng một liều dưới da 20 mg sau 30 phút nếu bài tiết dịch ở đường hô hấp quá nhiều
- Làm giảm cơn đau do co thắt cơ trơn ở đường tiêu hóa và đường tiết niệu - sinh dục:
- Uống mỗi lần 20 mg, ngày 4 lần.
- Hội chứng ruột kích thích:
- Uống liều khởi đầu mỗi lần 10 mg, ngày 3 lần; có thể tăng lên mỗi lần 20 mg, ngày 4 lần nếu cần.
- Liều khuyến cáo của đường đặt trực tràng:
- Là 1 hoặc 2 viên đạn (10 - 20 mg) mỗi 3 - 5 lần/ngày.
Trẻ em
- Liều thường dùng trong nội soi:
- 2 - 6 tuổi: 5 mg, nhắc lại sau 30 phút nếu cần (tối đa 15 mg/ngày).
- 6 - 12 tuổi: 5- 10 mg, nhắc lại sau 30 phút nếu cần (tối đa 30 mg/ngày).
- 12 - 18 tuổi: 20 mg, nhắc lại sau 30 phút nếu cần (tối đa 80 mg/ngày).
- Làm giảm cơn đau do co thắt cơ trơn ở đường tiêu hóa và đường tiết niệu - sinh dục:
- Trẻ em 6-12 tuổi uống mỗi lần 10 mg, ngày 3 lần.
- Liều của đường dùng đặt trực tràng cho trẻ em:
- Trẻ trên 6 tuổi: 10 - 20 mg.
- Trẻ từ 1 - 6 tuổi: 7,5 mg mỗi 3 - 5 lần/ngày.
- Trẻ so sinh - 1 tuổi: 7,5 mg x 2 - 3 lần/ngày.
Tác dụng phụ thuốc Butylscopolamin
Thuốc có thể gây ra tình trạng khô da, khô miệng
Hầu hết các tác dụng phụ của thuốc là biểu hiện của các tác dụng dược lý của thuốc tại thụ thể muscarinic và thường phục hồi khi ngừng điều trị. Tần suất và mức độ nặng của các tác dụng phụ thường liên quan đến liều và phản ứng có hại đôi khi có thể phòng ngừa bằng cách giảm liều. Tuy nhiên, giảm liều cũng có thể làm giảm tác dụng của thuốc.
Butylscopolamin là hợp chất amoni bậc bốn nên ít có tác dụng trên thần kinh trung ương và mắt.
Các tác dụng phụ do kháng muscarinic gồm: Khô miệng, khô da, rối loạn điều tiết thị giác, nhịp tim nhanh, táo bón, bí đái, giảm tiết mồ hôi. Phản ứng dị ứng, đặc biệt là phản ứng ở da cũng có thể xảy ra nhưng hiếm. Ở người có tiền sử hen suyễn hoặc dị ứng, có thể xảy ra khó thở, nhưng rất hiếm.
Lưu ý thuốc Butylscopolamin
Trước khi dùng thuốc Butylscopolamin bạn nên báo với bác sĩ hoặc dược sĩ nếu:
- Bạn dị ứng với bất kì thành phần nào của thuốc.
- Bạn dùng thuốc này cho người suy gan, suy thận.
- Bạn đang mang thai hoặc cho con bú.
Lái xe và vận hành máy móc
Trong quá trình dùng thuốc để điều trị, có thể có rối loạn điều tiết thị giác, nên người bệnh không được lái xe hoặc vận hành máy móc sau khi dùng thuốc cho đến khi thị giác trở lại bình thường.
Phụ nữ mang thai
Kinh nghiệm dùng trong nhiều năm cho thấy không có căn cứ để khẳng định có hậu quả xấu khi dùng thuốc trong giai đoạn mang thai ở người; nghiên cứu trên động vật cũng không thấy nguy cơ.
Tuy nhiên, không nên dùng thuốc trong thời kỳ mang thai, nhất là trong 3 tháng đầu, trừ khi lợi ích mong đợi của thuốc lớn hơn so với bất kỳ rủi ro nào cho thai nhi.
Phụ nữ cho con bú
Các thuốc kháng muscarinic ức chế tiết sữa và được phân phối vào trong sữa rất ít. Chưa có những nghiên cứu đầy đủ về tác dụng của thuốc lên trẻ bú mẹ mà người mẹ đang dùng butylscopolamin. Một số nhà sản xuất và thầy thuốc cho rằng không nên dùng thuốc ở phụ nữ đang cho con bú vì trẻ bú mẹ có thể đặc biệt nhạy cảm với các tác dụng kháng muscarinic nếu thuốc có trong sữa.
Tương tác thuốc Butylscopolamin
Thuốc
Dùng đồng thời thuốc kháng muscarinic với các thuốc khác có tác dụng phụ kháng muscarinic như trihexyphenidyl, procyclidin, orphenadrin, bornaprin, biperiden, benzatropin có thể dẫn đến tăng tác dụng phụ như khô miệng, rối loạn thị giác, bí tiểu, táo bón.
Tác dụng kháng acetylcholin của thuốc chống trầm cảm 3 vòng, kháng histamin H1, quinidin, amantadin, phenothiazin, butyrophenon và disopyramid có thể mạnh lên khi dùng cùng butylscopolamin.
Dùng butylscopolamin đồng thời với các thuốc đối kháng dopamin như metoclopramid có thể làm giảm hiệu lực của cả 2 loại thuốc trên đối với dạ dày - ruột.
Butylscopolamin có thể làm tăng tác dụng gây nhịp tim nhanh của các thuốc cường beta-adrenergic.
Thức ăn, rượu bia, thuốc lá
Thức ăn, rượu và thuốc lá có thể tương tác với vài loại thuốc nhất định. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc uống thuốc cùng thức ăn, rượu và thuốc lá.
Tình trạng sức khỏe
Tình trạng sức khỏe của bạn có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc này. Báo cho bác sĩ biết nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào, đặc biệt là:
- Cường giáp
- Bệnh gan hoặc thận
- Tăng huyết áp, suy tim sung huyết và bệnh mạch vành
- Bệnh phổi mạn tính
- Bệnh thần kinh thực vật
- Loét dạ dày, trào ngược dạ dày - thực quản, khô miệng, nhiễm khuẩn đường tiêu hóa, tiêu chảy, viêm loét ruột kết nhẹ đến trung bình
- Tắc nghẽn một phần đường tiết niệu
Bảo quản thuốc Butylscopolamin
- Để thuốc tránh xa tầm tay trẻ em và thú cưng trong nhà.
- Bảo quản thuốc ở nơi khô ráo thoáng mát. Tránh để thuốc tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng hoặc để thuốc ở những nơi ẩm ướt.
- Bảo quản thuốc ở nhiệt độ phòng.
- Không dùng thuốc quá hạn ghi trên bao bì.
Làm gì khi sử dụng thuốc quá liều, quên liều?
Xử trí khi quá liều
Quá liều và độc tính:
- Biểu hiện trên thần kinh trung ương là tối thiểu ngay cả ở các liều độc.
- Các triệu chứng ngoại biên có thể bao gồm giãn đồng tử, rối loạn thị giác tạm thời, bí đái, khô miệng, khó nuốt, nhịp tim nhanh, điện tâm đồ bất thường, buồn ngủ, tăng huyết áp, sốt, nóng, khô và đỏ da, nhịp thở tăng. Cũng có thể xảy ra thở kiểu Cheyne-Stockes.
- Quá liều cấp có thể gây ức chế thần kinh - cơ kiểu cura và phong tỏa hạch, biểu hiện liệt cơ hô hấp.
Cách xử lý khi quá liều:
- Điều trị quá liều cấp cần điều trị triệu chứng và điều trị hỗ trợ.
- Bệnh nhân phải nhập viện và được theo dõi chặt, kể cả điện tâm đồ.
- Khi ngộ độc qua đường uống, cần gây nôn, rửa dạ dày (tốt hơn nếu dùng than hoạt), có thể dùng thuốc tẩy muối (như magnesi sulfat, natri sulfat). Cân nhắc dùng physostigmin khi thật cần thiết và không có chống chỉ định.
- Nếu hạ huyết áp thế đứng, cần để người bệnh ở tư thế nằm. Khi bí đái, có thể đặt ống thông tiểu.
- Ngoài ra, nếu cần, có thể tiến hành các biện pháp hỗ trợ thích hợp.
Xử trí khi quên liều
Nếu bạn quên dùng 1 liều thuốc, hãy dùng càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, hãy bỏ qua liều đã quên và dùng liều kế tiếp theo kế hoạch. Không dùng gấp đôi liều quy định.