Video Đau hạ sườn phải, bệnh gì ?
Những nguyên nhân ít nguy hiểm
Đau hạ sườn phải có thể do nhiều nguyên nhân. Cơn đau thường thoáng qua và không cần khám chữa bệnh. Những nguyên nhân ít nguy hiểm gồm:
Khó tiêu
Cơn đau ở vùng bụng dưới bên phải có thể là kết quả của khó tiêu, kèm theo các triệu chứng khác, như ợ hơi, đầy hơi.
Khó tiêu có thể được giải quyết dễ dàng bằng thuốc không kê đơn nhưng cần được khám chữa bệnh nếu triệu chứng kéo dài hơn 2 tuần.
Đầy hơi
Khi thức ăn không được tiêu hóa đúng cách, ruột non có thể bị đầy hơi. Tình trạng này gây ra cảm giác khó chịu, chướng bụng.
Triệu chứng thường giảm sau vài giờ, nhưng nếu kéo dài nhiều tuần có thể chỉ ra bệnh nền nghiệm trọng hơn, ví dụ như không dung nạp lactose.
Đau bụng kinh
Phụ nữ bị đau bụng trước và trong kì kinh của họ. Cơn đau được miêu tả là âm ỉ và kéo dài. Có thể kèm theo đau vùng lưng và chân, cảm giác buồn nôn, đau đầu. Triệu chứng thường xuất hiện đột ngột và kéo dài vài ngày.
Nguyên nhân nguy hiểm hơn
Sỏi thận có thể gây đau khi chúng di chuyển trong hệ thống đường tiết niệu.Một vài trường hợp, đau hạ sườn phải chỉ điểm tình trạng bệnh nguy hiểm cần được đi khám gấp
Viêm ruột thừa cấp
Viêm ruột thừa là một trong những nguyên nhân thường gặp gây ra đau khu trú ở vùng bụng dưới bên phải. Ruột thừa là một cấu trúc dạng ống gắn vào manh tràng.
Viêm ruột thừa cấp gây ra cơn đau tăng dần từ giữa bụng, lan tới vùng bụng dưới bên phải.
Những triệu chứng khác:
Đa số ca bệnh cần cắt bỏ ruột thừa để giảm đau. Chức năng của ruột thừa chưa rõ, và cắt ruột thừa không gây ra nguy hiểm sức khỏe gì ở tương lai.
Sỏi thận
Muối và khoáng có thể tích tụ ttrong thận hình thành khối cứng, được gọi là sỏi.
Kích thước của sỏi thận có thể thay đổi đáng kể. Sỏi nhỏ nhất có thể đi qua hệ tiết niệu mà không có dấu hiệu gì, nhưng sỏi lớn hơn có thể bị mắc kẹt và gây ra cơn đau quanh vùng thắt lưng, eo, bụng và háng.
Khi sỏi di chuyển trong hệ tiết niệu, cơn đau sẽ thay đổi dựa vào vị trí và mức độ nặng.
Một số triệu chứng khác:
- Tiểu ra máu
- Đau khi đi tiểu
- Tiểu dắt
- Buồn nôn
- Nôn
Viêm đài bể thận
Có khả năng một hoặc cả hai thận bị nhiễm trùng bởi vi khuẩn đường tiết niệu. Đau thường ở thắt lưng, eo, và háng. Cơn đau có thể lan xuống vùng bụng dưới.
Cơn đau thường nhẹ hơn so với sỏi thận, nhưng cần điều trị để tránh tổn thương vĩnh viễn.
Triệu chứng khác bao gồm:
- Buồn nôn
- Sốt
- Tiêu chảy
- Chán ăn
Viêm đài bể thận có thể bị nhầm với nhiễm khuẩn đường tiết niệu, như viêm bàng quang, vì có triệu chứng tương tự nhau. Có thể bao gồm các triệu chứng khác như:
- Tiểu ra máu
- Đau khi đi tiểu
- Nước tiểu đục hay có mùi
- Tiểu dắt
Thoát vị
Thoát vị là nơi cơ quan trong cơ thể bị đẩy qua điểm yếu của cơ hay mô và hình thành một khối nhỏ. Thoát vị thường xảy ra ở vùng bụng.
Thoát vị thường lành tính và xuất hiện với vài triệu chứng khác. Tuy nhiên, một số có thể gây ra đau quanh khối phồng, đau tăng khi co cơ, ví dụ như ho hay nâng vật nặng.
Hội chứng ruột kích thích
Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một bệnh mạn tính ở hệ thống tiêu hóa. Nguyên nhân chưa rõ, hiện chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu cho IBS.
IBS có thể gây ra đau ở vùng bụng cùng với một số triệu chứng khác:
- Co rút dạ dày
- Tiêu chảy
- Táo bón
- Chương bụng
- Đầy hơi
Viêm ruột
Bệnh viêm ruột (IBD) chỉ nhóm bệnh ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.
Viêm loét đại tràng và bệnh Crohn đều gây viêm ruột, chiếm hầu hết các ca bệnh IBD. Bệnh gây đau ở vùng bụng dưới kèm theo:
- Gầy sút cân nhanh
- Mệt mỏi
- Chướng bụng
- Tiêu chảy kéo dài, thường có máu
Nguyên nhân đặc hiệu giới
Vùng bụng có sự khác biệt giải phẫu đặc trưng giữa nam và nữ. Sự khác biệt này có nghĩa là đau hạ sườn phải có thể có nguyên nhân đặc hiệu giới
Những bệnh này cần chăm sóc y tế ngay lập tức.
Nữ giới
Một số bệnh phụ khoa, ví dụ như lạc nội mạc tử cung, có thể gây đau bụng.
U nang buồng trứng
Nang là những túi phát triển trong buồng trứng. Chúng thường lành tính, nhưng những nang lớn gây đau bụng âm ỉ hay dữ dội. Những triệu chứng khác bao gồm:
- Đau khi quan hệ
- Tiểu nhiều
- Chướng bụng
- Lượng máu kinh nhiều hoặc ít bất thường
- Ăn nhanh no
- Tiểu khó
Lạc nội mạc tử cung
Lạc nội mạc tử cung là khi mô của tử cung được tìm thấy ở những nơi khác, ví dụ như buồng trứng hay ổ bụng. Đây là một bệnh mạn tính, có thể gây đau bụng vùng dưới hay đau lưng.
Triệu chứng có thể nặng hoặc nhẹ và bao gồm:
- Đau bụng trong kì kinh
- Đau trong và sau khi quan hệ
- Đau khi đi tiểu hoặc đi đại tiện trong kì kinh
- Buồn nôn
- Lượng máu kinh nhiều bất thường
Viêm vùng chậu
Viêm vùng chậu (PID) là nhiễm trùng có dấu ấn giới tính. Bệnh gây đua bụng, nhưng triệu chứng thường nhẹ và không thường xuyên. Các triệu chứng:
- Đau khi quan hệ
- Đau khi đi tiểu
- Lượng máu kinh nhiều bất thường hay đau bất thường trong kì kinh
- Chảy máu trong giữa các kì kinh hoặc sau khi quan hệ
- Buồn nôn
- Sốt
Thai ngoài tử cung
Thai ngoài tử cung là tình trạng trứng đã được thụ tinh làm tổ ngoài tử cung, ví dụ như trong ống dẫn trứng. Tình trạng gây đau vùng bụng và các triệu chứng khác:
- Dấu hiệu đặc trưng của mang thai, như mất kinh
- Chảy máu âm đạo hay tiết dịch nâu âm đạo.
- Đau quanh vùng vai
- Đau khi đi tiểu hoặc đại tiện
- Buồn nôn
- Tiêu chảy
Những triệu chứng này có thể xảy ra khi bị rối loạn tiêu hóa.
Xoắn buồng trứng (OT)
Buồng trứng có thể bị xoắn với mô xung quanh, gây cản trở dòng máu. Tình trạng này gây đau dữ dội vùng bụng dưới. Những triệu chứng khác bao gồm:
- Đau khi quan hệ
- Buồn nôn
- Kì kinh bất thường
Nam giới
Thoát vị bẹn
Thoát vị bẹn thường xảy ra khi mô mỡ hoặc một phần ruột bị đẩy qua ống ở vùng bụng dưới. Đây là loại thoát vị thường gặp nhất và xảy ra đặc trưng ở nam.
Thoát vị bẹn hình thành một khối nhỏ ở đầu trên đùi, và có thể gây đau bụng.
Xoắn tinh hoàn
Thừng tinh gắn với tinh hoàn có thể bị xoắn và cản trở máu lưu thông. Bệnh có thể gây đau vùng bụng và các triệu chứng khác:
- Đau khi đi tiểu
- Buồn nôn
- Nôn
- Sưng vùng bìu
Chẩn đoán đau hạ sườn phải
Đau hạ sườn phải có thể do nguyên nhân tiêu hóa, tiết niệu hoặc hệ sinh dục, cần làm nhiều thăm dò để chẩn đoán.
Bao gồm:
- Siêu âm
- Chụp cắt lớp vi tính (CT scan)
- Chụp cộng hưởng tử (MRI)
- Khám lâm sàng
- Nội soi. Thủ thuật đưa một ống gắn đèn và camera qua họng xuống đến dạ dày, cho thấy hình ảnh của vùng bụng dưới
- Xét nghiệm máu. Để tìm dấu hiêu nhiễm trùng, như tăng số lượng tế bào bạch cầu
Bác sĩ chăm sóc sức khỏe ban đầu có thể chuyển người bị đau hạ sườn phải đến khám các chuyên khoa:
- Bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa, với các vấn đề đường tiêu hóa
- Bác sĩ chuyên khoa thận tiết niệu, với tình trạng vùng bàng quang và thận
- Bác sĩ chuyên khoa phụ sản, với tình trạng bệnh ở tử cung, buồng trứng, hay thai ngoài tử cung
Điều trị đau hạ sườn phải
Điều trị phụ thuộc nguyên nhân gây đau.
Thuốc giảm đau không kê đơn thường đủ để điều trị những cơn đau ít nguy hiểm. Một số tình trạng như đầy hơi, sẽ khỏi mà không cần điều trị.
Người bị viêm đài bể thận cần sử dụng thuốc kháng sinh.
Một số bệnh đau bụng nghiêm trọng cần phẫu thuật. Viêm ruột thừa cấp cần cắt bỏ ruột thừa, sỏi thận cần thuốc giảm đau dạng tiêm truyền để giảm đau khi sỏi di chuyển.
Một số bệnh như lạc nội mạc tử vung và viêm ruột (IBD) gây đau mạn tính, chỉ có thể điều trị triệu chứng. Bệnh không thể khỏi hoàn toàn.
Khi được điều trị những cơn đau nặng hay kéo dài ở vùng bụng dưới bên phải có thể giúp người bệnh có chất lượng cuộc sống tốt hơn.
Tổng kết
Trong nhiều trường hợp, đau vùng bụng dưới không phải nguyên nhân đáng lo ngại. Đầy hơi, khó tiêu, đau bụng kinh thường không cần đi khám bác sĩ.
Tuy nhiên, cần đi khám nghi ngờ những bệnh khác đã nêu trên, hoặc đau nhiều hơn 2 ngày.