Axit citric là gì?
Axit citric là một axit yếu được tìm thấy tự nhiên trong tất cả các loại trái cây họ cam quýt. Nếu bạn đã từng cắn ngập răng vào một trái chanh, bạn đã nếm thử axit citric. Các dạng khác của axit citric được sử dụng trong công nghiệp chế biến thực phẩm, sản xuất thuốc. Thuốc có chứa axit citric được sử dụng để điều trị một số bệnh lý như sỏi thận.
Nguồn cung cấp axit citric
Không chỉ trái cây có vị chua mới có axit citric mà chúng có mặt trong phần đa các loại thực vật cũng như động vật. Nhiều thực phẩm chế biến sẵn hay các loại mỹ phẩm và sản phẩm tẩy rửa cũng chứa axit citric, nhưng ở dạng nhân tạo không phải loại tìm thấy trong tự nhiên.
Các nguồn tự nhiên của axit citric
Axit citric có nhiều trong trái cây họ cam quýt (nguồn ảnh: everydayhealth.com)Thực phẩm chứa nhiều axit citric tự nhiên là trái cây họ cam quýt, đặc biệt là nước chanh. Các loại trái cây và rau củ khác cũng chứa một số axit citric tự nhiên.
Những thực phẩm này có hàm lượng axit citric tự nhiên cao nhất:
- Chanh vàng
- Chanh ta
- Cam
- Bưởi
- Quả mọng
Nguồn axit citric nhân tạo và cách sử dụng
Axit citric nhân tạo được thêm vào thực phẩm, đồ uống, thuốc men, sản phẩm chăm sóc cá nhân và sản phẩm tẩy rửa.
- Ngành công nghiệp thực phẩm: Axit citric thường được thêm vào thực phẩm và đồ uống đóng gói, giúp giữ cho thực phẩm đóng hộp và đóng lọ luôn tươi ngon trong thời gian dài. Nó có thể ngăn một số loại nông sản tươi như táo cắt lát chuyển sang màu nâu. Axit citric cũng giúp làm đặc thực phẩm hoặc tạo hương vị hơi chua. Đó là lý do tại sao bạn có thể thấy axit citric được liệt kê như một thành phần trong một số loại kem, soda.
- Rượu: Axit citric có thể cân bằng axit trong thức ăn hoặc đồ uống. Các nhà sản xuất rượu đôi khi thêm nó vào sản phẩm để cải thiện hương vị.
- Các loại thuốc: Một số loại kem bôi có chứa axit citric để giúp làm sạch nhiễm trùng da. Các loại thuốc chứa axit citric khác dùng bằng đường uống có thể làm giảm lượng axit trong nước tiểu, ngăn ngừa sỏi thận. Axit citric còn được sử dụng để điều trị nhiễm toan chuyển hóa, sự tích tụ axit bên trong cơ thể.
- Thực phẩm bổ sung: Một số loại thực phẩm chức năng chứa canxi citrate giúp ngăn ngừa sỏi thận.
- Sản phẩm chăm sóc cá nhân: Khi các nhà sản xuất trộn axit citric với các thành phần khác, có thể tạo thành một hợp chất gọi là "axit alpha hydroxy" giúp làm mịn da. Nó cũng có trong một số mỹ phẩm và đồ vệ sinh cá nhân như son môi, keo xịt tóc, chất khử mùi - để giúp chúng lâu trôi hơn.
- Chất tẩy rửa gia dụng: Vì axit citric có thể ăn mòn khi tích tụ nước cứng, nên bạn sẽ thường thấy chất này trong chất tẩy rửa của máy rửa bát. Các chất tẩy rửa gia dụng khác cũng chứa axit citric vì có thể giúp loại bỏ vết bẩn và mùi hôi.
- Thuốc sát trùng: Axit citric có khả năng tiêu diệt một số loại vi khuẩn và vi rút, vì thế chúng được bổ sung vào các loại thuốc xịt côn trùng, sản phẩm diệt nấm hoặc tảo, nước rửa tay và thậm chí một số loại khăn giấy dùng để xì mũi.
- Sản phẩm làm sạch môi trường: Axit citric có thể loại bỏ độc tố khỏi đất ô nhiễm một cách an toàn và thậm chí làm sạch chất thải hạt nhân.
Axit citric được sử dụng trong sản phẩm chăm sóc cá nhân, chất tẩy rửa (nguồn ảnh: thespruce.com)
Lợi ích của axit citric
Có nhiều lý do để thêm axit citric vào thực phẩm, thuốc hoặc các sản phẩm khác vì có các tác dụng như:
- Bảo quản thực phẩm: Axit citric được sử dụng để giữ cho thực phẩm tươi lâu hơn. Trong một số trường hợp, acid citric có khả năng ngăn ngừa ngộ độc thực phẩm – tình trạng có thể do thực phẩm đóng hộp tại nhà có hàm lượng axit thấp gây ra.
- Bảo quản các sản phẩm chăm sóc cá nhân: Axit citric có thể giữ cho mỹ phẩm và các sản phẩm chăm sóc cá nhân khác lâu hỏng hơn.
- Có tác dụng bảo vệ cơ thể: Axit citric được sử dụng trong y tế giúp tiêu diệt vi khuẩn và làm giảm axit trong nước tiểu.
- Tẩy sạch các vết bẩn khó tẩy:Vì lý do này nên axit citric được thêm vào một số sản phẩm làm sạch.
Rủi ro khi dùng axit citric
FDA cho biết axit citric "thường được công nhận là an toàn" trong thực phẩm và các sản phẩm dùng cho da . Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng cần phải nghiên cứu thêm về công dụng cũng như tính an toàn của acid citric trong các sản phẩm này.
Axit citric có thể gây ra một số tác dụng không mong muốn như:
- Kích ứng da: Khi tiếp xúc với da trong thời gian dài, nó có thể gây châm chích, sưng tấy hoặc nổi mề đay.
- Đau mắt: Nếu axit citric dính vào mắt sẽ gây bỏng. Khi bị văng bắn acid citric vào mắt, hãy rửa mắt bằng nước sạch trong vài phút. Nếu bạn đeo kính áp tròng, hãy tháo kính ra càng sớm càng tốt.
- Các vấn đề về răng: Đồ uống và bánh kẹo có chứa axit citric có thể làm mòn men răng (lớp ngoài cùng của răng). Điều này có thể làm cho răng nhạy cảm hơn, ngả sang màu vàng và dễ bị sâu hơn.
- Bụng khó chịu: Khi sử dụng các thuốc chứa acid citric bằng đường uống, bạn có thể gặp các tác dụng phụ như buồn nôn hoặc nôn.
Thuốc uống chứa Axit citric có thể gây tác dụng phụ buồn nôn, nôn (nguồn ảnh: digestivehealthuk.com) Đôi khi, các loại thuốc có axit citric có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng như:Nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào trong số trên, hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.